ค้นหาองค์ความรู้

        เกิดจากการเป็นประธานกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านลานแหลม(ระดับตำบล) ในปี 2521 เป็นการทำจักสานผักตบชวา โดยนำความรู้จากปราชญ์ชาวบ้านที่ได้ทำสืบทอดกันมา และได้วิทยากรมาฝึกสอนอาชีพเพิ่มเติมจากทางศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนอำเภอนครชัยศรี และได้แยกตัวออกจากกลุ่มเดิม(ระดับตำบล) มาจัดตั้งกลุ่มระดับหมู่บ้าน ในปี 2524 งานจักสานผักตบชวาเป็นผลิตภัณฑ์ใช้สอย เป็นการช่วยเหลือครอบครัวของเกษตรกรให้มีรายได้เสริม เพื่อเป็นการสร้างงานสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชน และทางกลุ่มยังได้เข้าร่วมแสดงกิจกรรมกับพิพิธภัณฑ์วิถีชาวนาไทยบ้านลานแหลม ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง 

        ขั้นตอนการจักสานผักตบชวามีอยู่ 9 ขั้นตอน ดังนี้

1. การเก็บ หมายถึง การเก็บผักตบชวาที่มีอยู่ในแหล่งน้ำ เลือกหาเอาก้านใบที่ยาวและไม่แก่เกินไป ตัดออกจากกกกอ


2. การล้าง เมื่อเก็บก้านใบของผักตบชวาได้ตามความต้องการแล้ว นำมาล้างน้ำขัดถูให้สนิมและสิ่งเปรอะเปื้อนออกให้หมด


3. คัด แยก ผ่าซีก คือ ทำการคัดแยกและผ่าซีกก้านใบผักตบชวา เป็น 3 ชนิด เช่น ก้านที่ยาวตรงแยกไว้ที่หนึ่ง ชนิดบิดงอแยกไว้ที่หนึ่ง และชนิดก้านสั้นแยกไว้อีกที่หนึ่ง แล้วนำมาผ่าเป็นซีก 


4. ตากแดด เมื่อคัด ผ่าซีกแล้ว ทำเป็นกำ กำละ 100 ก้าน แล้วนำไปตากแดด จนผักตบชวาแห้งสนิทดี


5. การอบ เมื่อผักแห้งสนิทดีแล้ว ก็นำมาจุ่มน้ำให้เปียกนุ่มนิ่ม และนำไปอบที่เตาอบ ถ้าหากไม่มีเตาอบก็ให้ใช้โอ่งน้ำแทนเตาอบ โดยการนำผักตบมาใส่แบบวนรอบด้านในให้เหลือตรงกลางว่างไว้เพื่อสำหรับใส่กำมะถันชนิดผงประมาณ 1 กำมือไว้ที่ตรงกลางของก้นโอ่ง แล้วใช้จานสังกะสีรองด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์ฉีกเป็นฝอยนำเอากำมะถันผงวางลงกับกระดาษหนังสือพิมพ์ เสร็จแล้วจุดไฟที่กระดาษหนังสือพิมพ์ แล้วรีบหากระสอบป่านหรือผ้าหนาๆ ปิดที่ฝาโอ่ง ข้อควรระวัง อย่าให้ควันระเหยของกำมะถันเข้าปากหรือเข้าจมูก จะเป็นอันตรายแก่ร่างกาย


6. ตากแดดอีกครั้ง นำผักตบชวาที่อบในที่อบ 1 วัน หรือ 1 คืนแล้ว ออกมาตากแดดให้แห้งสนิท


7. เก็บรักษา เมื่อผักแห้งสนิทดีแล้วนำไปใส่ถุงพลาสติก มัดปากถุงให้สนิทมิดชิดอย่าให้ความชื้นเข้าไปได้ จะทำให้เกิดรา


8. การจักสาน เลือกผักที่แห้งคัดแยกที่ก้านยาว ทำเป็นคอกยืน ผักแห้งที่ก้านสั้นใช้สานเป็นภาชนะที่ลูกๆ ซีกที่ผ่าต้องนำมาเจียน เจียนคือใช้กรรไกรมาขลิบสองข้างของโคนกก ให้มีขนาดเล็กใหญ่ใกล้เคียงเท่าๆกัน


9. การสาน คือการสานขึ้นรูปตามแบบหรือหุ่นรูปทรงที่ต้องการ ของผู้สานหรือผู้ใช้สอยนั่นเอง

ผลิตภัณฑ์ที่พัฒนาใหม่ 

-กระเป๋าสตรีทรงรังผึ้งลายทวารวดี(ลายดอกพิกุล)

-กระเป๋าสตรีรูปทรงรังผึ้งหลวงลายทวารวดี(ลายดอกพิกุล)

กระบวนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่พัฒนาใหม่

วัตถุดิบ

1. ผักตบชวาอบด้วยสารกำมะถัน ชนิด ก้านผ่าซีกและย้อมสี


2. เส้นเปีย 3 พร้อมย้อมด้วยสีต่างๆ


3. แบบหรือหุ่น


4. กรรไกร


5. กาว


6. ค้อน


7. ตะปูเล็ก


8. ผ้าปุชั้นใน


9. ซิปผ้าปิดกระเป๋า


10. สายถัก หรือสายหนัง-ไม้

ขั้นตอนการผลิต

1. นำโฟมมาประดิษฐ์เป็นรูปทรง ผลส้มโอและรังผึ้งหลวง


2. นำวัสดุอุปกรณ์ที่เตรียมไว้มาสานเข้ารูปตามแบบแล้วสานใส่ลายทวารวดี ลายดอกพิกุลทั้งแบบไปจนเสร็จ

แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์

1. ณ ที่ทำการกลุ่ม จำหน่ายทั้งขายปลีกและขายส่ง


2. ณ ลานวัฒนธรรม พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งไทย อ.นครชัยศรี จ.นครปฐม


3. งานออกบูธแสดงสินค้าของหน่วยงานภาครัฐและเอกชน

        ปัจจุบันผลิตภัณฑ์หัตถกรรมเครื่องจักสานผักตบชวา ได้สนองความต้องการของตลาดผู้บริโภคที่หลากหลาย พัฒนาวิธีการผลิต รูปแบบเพื่อให้ได้ชิ้นงานที่มีคุณภาพคงทนเหมาะสมต่อการใช้งาน มีลวดลายที่สวยงามทันสมัย ควบคู่กับการอนุรักษ์ลวดลายดั้งเดิมที่ได้รับการถ่ายทอดสืบต่อกันมาอย่างยาวนานแต่ครั้งอดีต ผลิตภัณฑ์ได้รับความสนใจอันเป็นมูลเหตุจูงใจให้กลุ่มฯสร้างสรรค์ผลงานที่มีคุณภาพเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน ปัจจุบันมีสมาชิก จำนวน 20 คน ลักษณะที่โดดเด่นของจักสานผักตบชวา คือ เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น และใช้วัสดุจากธรรมชาติ ที่หาได้ง่ายภายในหมู่บ้านตำบล และนำมาเพิ่มมูลค่า มีลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์แบบไทย สมาชิกส่วนใหญ่เป็นกลุ่มสตรีอยู่ในหมู่บ้าน เมื่อว่างจากงานประจำก็จะใช้เวลามาจักสานผักตบชวา เพื่อเพิ่มรายได้ให้กับครอบครัว นอกจากนี้ยังสอนให้กับลูกหลานเพื่อสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น จึงทำให้คนในชุมชนมีความผูกพันกันเหมือนญาติพี่น้อง



 

-

๑.) รางวัล ได้รับการคัดสรรเป็นผลิตภัณฑ์OTOPระดับ ๔ ดาว หน่วยงาน กรมการพัฒนาชุมชนกระทรวงมหาดไทย



 

๑) โครงการ/หลักสูตร การแปรรูปผักตบชวา          หน่วยงาน  โรงเรียนสว่างวิทยา

๒) โครงการ/หลักสูตร เครื่องจักสานจากผักตบชวา หน่วยงาน  บ้านหัวโพธิ์ หมู่๕ อ.บางแพ จ.ราชบุรี