ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

จากตัวเองประกอบอาชีพการเกษตร ทำไร่ข้าวโพด เมื่อถึงเวลาเก็บผลผลิตต้องไปหาซื้อเข่งมาใช้ เห็นว่าบริเวณแถวบ้านมีไม้ไผ่อยู่ และบ้านข้างเคียงมีคนที่ทำเข่งใช้เอง จึงไปฝึกทำจนเป็น ในเมื่อมีโครงการเข้ามาฝึกอบรมโครงการส่งเสริมการสร้างสัมมาชีพชุมให้กับครัวเรือน และได้รับการคัดเลือกเข้ามาเป็นปราชญ์สอนชาวบ้านที่เข้ารับการฝึกอบรมครัวเรือนสัมมาชีพชุมชน ซึ่งมีความถนัดในการสานเข่ง และใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ในชุมชน เป็นการสอนหรือถ่ายทอดให้คนรุ่นหลังทำเป็น เพื่อสร้างรายได้ให้กับครัวเรือนนอกจากรายได้หลัก

วัตถุประสงค์ ->

วัตถุดิบ

๑. ไม้ไผ่

๒. เส้นเชือก

ขั้นตอนการทำ

๑. เป็นการเลือกไม้ก่อน ไม้ที่ทำจะใช้ไม้ ไผ่บ้าน เพราะมีขนาดใหญ่จักเป็นตอกได้ง่าย อายุไม้ไม่ควรต่ำกว่าหนึ่งปี ยิ่งแก่เท่า ใดยิ่งดี เพราะไม้ที่อ่อนจะทำให้เข่งไม่แข็งแรงทนทานต่อการใช้งาน โดยจะ ตัดเอาส่วนต้น การจักเป็นตอกจะลำบากถ้า เอาส่วนปลายเส้นต้องไม่สม่ำเสมอและไม้มักจะ ปลายด้วน เพราะจักแล้วเส้นตอกมักจะขาดและ ไม่มีแมลงเจาะเพราะไม้ที่มีแมลงเจาะแล้ว เมื่อจักเป็นตอกจะได้เส้นตอกน้อย
๒.นำไม้มาตัดเป็นท่อน ๆ ประมาณ ๒-๓ วาแล้วผ่าซีกออกเป็นชิ้นเล็ก ๆ เรียกว่า "จักตอก" โดยการผ่าจากลำต้นไป ทางปลายไม้ให้ได้ขนาดความกว้างประมาณ 1เซนติเมตร หนาประมาณ ๑ มิลลิเมตร ใช้เป็นส่วนที่ใช้สานเรียก ว่า "ตอกสาน" และแยกทำเป็นชิ้นเล็ก ๆ หนาประมาณ ๑ มิลลิเมตรกว้าง ๒ มิลลิเมตร เพื่อใช้สาน ตรงขอบปากเข่งเพิ่มความแข็งแรงอีก ๕-๑๑ เส้นเรียก ตอกไพ ตัดไม้ให้ได้ตามความ ยาวอีก ๓-๔ ศอก แล้วผ่าจักเป็นตอก หนา ๑.๕ กว้าง ๑ เซนติเมตร ใช้เป็นโครงสร้าง ของเข่งเรียกว่า ตอกทางชั่ง
๓.เริ่มสานโดยใช้ตอกทางชั่ง สานลายขัดจน ได้ขนาดเท่ากับเข่งแม่แบบ แล้วนำไปวาง ไว้ที่ก้นเข่งแม่แบบ แล้วตักตอกให้งอ ไปตามเข่งแม่แบบแล้วใช้ตอกสานโดยสาน ขัดไปเรื่อย ๆ จนเหลือขอบแข่งประมาณ ๒ นิ้วเปลี่ยนมามาใช้ตอกไฟ สานแทนจนถึงขอบ เข่งแล้วหักพับตอกชั่งสอดสานย้อนกลับมา ทางก้นเข่งแล้วใช้ตอกสอดทำเป็นหูหิ้ว ทั้งสองข้างจะได้เข่ง ๑ ใบ

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

๑.มีวัตถุดิบในพื้นที่

๒.มีพื้นฐานในการจักสาน

๓.สอดคล้องกับการประกอบอาชีพ

อุปกรณ์ ->

การนำไม้ไผ่แต่ละต้นมาทำจะต้องคัดเลือกต้นไผ่ที่ได้ขนาดและอายุของไม้ไผ่พอดี ซึ่งไม้ไผ่ที่จะนำมาผลิตเป็นเข่งจะต้องมีความเหนียว ไม่แตก

กระบวนการ/ขั้นตอน->

เทคนิคการทำ เข่งจะต้องเลือกไม้ที่ไม่อ่อนจนเกินไป อาจ ใช้ส่วนผิวของไม้ เรียกว่า ติวไม้สานทั้ง หมดเพื่อความแข็งแรง หรือสานเป็นบางส่วนสลับ กันเพื่อลวดลายให้สวยงาม

 

ข้อพึงระวัง ->