ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

มีความรู้ด้านการเลี้ยงวัวมาตั้งแต่สมัยยังเป็นเด็ก  เนื่องจากพ่อเลี้ยงวัวมาก่อนและได้ถ่ายทอดประสบการณ์ให้  ระหว่างเรียนก็ช่วยพ่อเป็นประจำ  เมื่อเรียนจบมีโอกาสได้ประกอบอาชีพขับรถรับจ้าง เมื่อพ่ออายุมากขึ้นก็เลยตัดสินใจกลับบ้านมาดูแลพ่อและเห็นว่ามีประสบการณ์ในการเลี้ยงวัวจึงยึดเป็นอาชีพ  และการเลี้ยงวัวทำให้มีรายได้สามารถดูแลครอบครัว  ซึ่งตอนนี้สามารถผสมพันธุ์และทำคลอดวัวได้  ปัจจุบันมีวัวอยู่  70  ตัว

วัตถุประสงค์ ->

1.เพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการปศุสัตว์ไว้ให้คนรุ่นหลัง

2.เพื่อนำไปประกอบเป็นอาชีพเสริม เพิ่มรายได้

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

1.พ่อพันธ์ุ แม่พันธ์ุวัว

2.อาหารวัว

3.หญ้าสด หญ้าแห้ง

4.วัคซีน

อุปกรณ์ ->

1.คอกวัว

2.เชือก

3.รางน้ำ /รางอาหาร

กระบวนการ/ขั้นตอน->

1. พ่อพันธุ์วัว  ต้องดูวัวที่มีโครงร่างสมบูรณ์  ได้แก่ส่วน  ขา  เท้า  ขากรรไกร  และตา  โครงร่างที่ผิดปกติมีผลต่อการเคลื่อนไหวในการแทะเล็มหญ้าและการขึ้นทับ  ลักษณะของขาและข้อเท้าที่ผิดปกติสามารถถ่ายทอดไปยังลูกได้

                   2. แม่พันธุ์วัว  สภาพร่างกายต้องแข็งแรงไม่อ้วนหรือผอมเกินไป  แต่ตัวไม่ต้องใหญ่เหมือนตัวผู้  เนื่องจากจะหาคู่ผสมพันธุ์ยาก

                   3. การเลี้ยงวัวต้องใช้พื้นที่ในการเลี้ยง วัวเป็นสัตว์ขนาดใหญ่ ดังนั้นต้องเตรียมพื้นที่ในการเลี้ยงให้เหมาะสม ตอนเช้าก็จะปล่อยวัวออกจากคอกไปตามทุ่งนาทั่วไป ตอนเย็นก็ต้อนเข้าคอก จะจ้างคนเฝ้าไว้คอยดูแลไม่ให้วัวหาย

ขั้นตอนการผสมพันธุ์

                   ก่อนที่จะมีการผสมเทียมวัว  ต้องตรวจสอบก่อนว่าแม่วัวตัวใดมีความเป็นสัดซึ่งพร้อมจะผสมเทียมได้  โดยแม่วัวที่เป็นสัดจะยืนนิ่งเมื่อมีตัวอื่นมาปีนทับน้ำนมลด  มีนํ้าเมือกใสไหลออกจากปากช่องคลอดและ               เยื่อเมือกช่องคลอดบวมแดง  และเพื่อยืนยันการเป็นสัดให้ทำการล้วงตรวจการเป็นสัดทางทวารหนักโดยสวมถุงมือและหล่อลื่นตรวจดูสภาพของคอมดลูก  ตัวมดลูก  ปีกมดลูก  โดยคอมดลูกควรมีลักษณะแน่นแข็งตัวมดลูกและปีกมดลูกควรมีลักษณะแข็งแต่มีความหยุ่นตัวสูงขั้นตอนการผสมเทียมวัว ประกอบด้วย

                   1) การเตรียมปืนผสมเทียม  โดยละลายน้ำเชื้อในน้ำอุ่น 35-37 องศาเซลเซียส  นาน  30  วินาที จากนั้นเช็ดหลอดบรรจุน้ำเชื้อให้แห้ง  แล้วบรรจุใส่ในปืนผสมเทียม  ครอบด้วยพลาสติกชีทและแซนนิตารีชีท
                   2)  การสอดปืนผสมเทียมผ่านเข้าไปในคอมดลูก  ใช้มือข้างหนึ่งล้วงไปที่ลำไส้ใหญ่  จับคอมดลูกไว้และยกขึ้นให้อยู่ระดับเดียวกับปืนผสมเทียมจากนั้นใช้หัวแม่มือกดหาส่วนที่เป็นรูเปิดของคอมดลูกซึ่งจะเป็นช่องทางที่จะสอดปืนผ่านเข้าไปในคอมดลูกเมื่อพบแล้วให้สอดปลายปืนฉีดนํ้าเชื้อไปจนชนนิ้วหัวแม่มือจากนั้นหลบหัวแม่มือออกปลายปืนจะผ่านเข้าไปในรูของคอมดลูก

                    การที่จะทราบว่าการผสมเทียมประสบผลสำเร็จหรือไม่ ให้สังเกตการเป็นสัดของแม่วัว ซึ่งโดยธรรมชาติถ้าวัวมีรอบการเป็นสัดมาปกติ และไม่ตั้งท้อง ทุก 20-21 วัน จะแสดงอาการเป็นสัด ดังนั้นถ้าผสมเทียมติด ในอีก 21 วัน วัวจะไม่แสดงอาการเป็นสัด จากนั้นอีก 45-60 วัน ให้เจ้าหน้าที่มาตรวจท้อง ถ้าพบว่าปีกมดลูกมีการขยายมากกว่าปกติ แสดงว่ามีการตั้งท้อง 

                    ขั้นตอนการทำคลอดวัว

                    วิธีดูแลวัว ก่อนคลอด 

                   วิธีดูว่าวัวใกล้จะคลอดรึยัง  ให้สังเกตที่เต้านมของแม่วัว  เต้านมจะเต่งเต็มที่  และจะมีน้ำเมือกไหลออกมาจากก้นของวัว  วัวบางตัวก่อนคลอดก็จะไม่กินอาหารเลย  และจะมีอาการกระวนกระวาย  เมื่อเห็นอาการเหล่านี้ควรนำฟางหรือหญ้าแห้งมาปูพื้นเพื่อไว้รองรับเวลาที่ลูกวัวตกลงพื้น  และยังช่วยป้องกันเชื้อโรคที่อยู่บริเวณพื้นดินได้อีกด้วย

                   กรณีเลี้ยงเป็นฝูงใหญ่  ควรกันแม่วัวแยกออกจากฝูงต่างหาก  แล้วล่ามแม่วัวไว้ให้อยู่ภายในเขต            ที่เราเอาหญ้าหรือฟางรองพื้นไว้  เหตุผลที่ต้องแยกแม่วัวออกมาเพื่อป้องกันปัญหาลูกวัวโดนวันตัวอื่นเหยียบ                 ขณะคลอด  และถ้ามีสัตว์เลี้ยงอย่าเช่น  สุนัขให้ล่ามไว้ก่อน  เพราะมันอาจจะเข้ามารบกวนตอนวัวกำลังคลอด

                   เมื่อลูกวัวออกมาได้พักใหญ่  วัวจะพยายามลุกเพื่อที่จะกินนมแม่  ถ้าหากว่านานหลายชั่วโมงแล้ว วัวยังลุกไม่ไหว  หรือยังโซซัดโซเซหานมแม่ไม่เจอจำเป็นต้องช่วยเหลือให้ลูกวัวกินนมแม่ให้ได้  เพราะนมแม่ระยะ             เเรกคลอดจะเป็นนมน้ำเหลืองที่ช่วยเสริมภูมิต้านทานและทำให้วัวแข็งแรง  ถ้าผ่านไปหลาย ๆ ชั่วโมงลูกวัวยังกินเองไม่ได้  ให้ไปรีดเอานมจากแม่วัวมาใส่ขวดนมให้ลูกวัวดูดกิน

ข้อพึงระวัง ->

การแก้ไขการคลอดยาก

                   ใช้เชือกคล้องวัวแล้วนำเข้าซองแล้วนำมือล้วงเข้าไปจัดท่าทางของลูกวัวให้อยู่ในท่าที่ปกติก่อน  ใช้มือคลำดูว่าลูกวัวอยู่ในท่าที่เหมาะสมที่จะคลอดหรือไม่  จัดขาหน้าของลูกวัวให้เหยียดออกมคู่กันเพื่อเตรียมพร้อมที่จะคลอด