ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ความเป็นมา

การทอผ้ามัดหมี่ซึ่งได้สืบทอดมาจาก ปุ่ย่า ตา ยาย แต่ปัจจุบันนี้ผืนผ้ามีการพัฒนาลวดลาย

 

ที่ออกแบบมาแล้วให้ทันสมัย ตรงความต้องการของลูกค้า เพิ่มด้วยนวัตกรรมเคลือบน้ำยานาโน บนผืนผ้า

ทำให้ผ้ามีความทนทานไม่ขึ้นรา  การทอผ้ามัดหมี่มีกรรมวิธีการทอผ้าให้เกิดลวดลายโดยการมัดที่เส้นพุ่งหรือเส้นยืนด้วยเชือก

จะต้องใช้เวลาและความปราณีต จัดเรียงเส้นไหมและฝ้ายให้สม่ำเสมอคงที่และกรรมวิธีต้องเรียงลำดับก่อน-หลัง

 เพื่อให้เกิดลวดลายสวยงาม ถูกต้อง ลวดลายจะเป็นลวดลายสืบต่อกันมา บางครั้งก็ได้จากธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 

 

วัตถุประสงค์ ->

 

1. เพิ่มรายได้

2.ลดรายจ่าย

3. เกิดความรักความสามัคคี

4. บริหารเป็นกลุ่มได้อย่างมีประสิทธิภาพ

5. ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

 

1.ด้าย

2.สี

3.เชือกฟาง

4.น้ำ

อุปกรณ์ ->

 

1.กี่

2.กระสวย

3.อัก

4.ฟืม

5.หลอด

6.กง

7.หลา

8.มีด

9.หวี

กระบวนการ/ขั้นตอน->

ขั้นตอน/วิธีการผลิต

 

              1) การมัดหมี่ เป็นการทำลวดลายของผืนผ้า โดยการใช้วัสดุกันน้ำมัดกลุ่มเส้นฝ้ายเป็นลวดลายตามต้องการ

 

ก่อนนำฝ้ายย้อมน้ำสี เมื่อแก้วัสดุกันน้ำออกจึงเกิดสีแตกต่างกันถ้าต้องการเพียง 2 สี จะแก้วัสดุมัดฝ้ายเพียงครั้งเดียว

หากต้องการหลายสีจะมีการแก้มัดวัสดุหลายครั้ง ขั้นตอนการมัดหมี่ ดังนี้

               -มัดกลุ่มฝ้ายแต่ละลูกหมี่ด้วยเชือกฟาง จนครบหลักหมี่ ทำเป็นเชิงผ้า

               -การเริ่มต้นลายมัดหมี่ อาจมัดจากด้านบนไล่เรียงลงข้างล่าง หรือมัดข้างล่างก่อนจึงไล่เรียงขึ้นข้างบน

 

บางคนอาจเริ่มมัดจากตรงกลางก่อน จึงขยายออกไปเต็มหลักหมี่

               -เริ่มมัดปลายเชือกด้านหนึ่งกับลูกหมี่ก่อน จึงพันอีกปลายหนึ่งซ้อนทับกันให้แน่นเพื่อไม่ให้สีย้อมซึมเข้าข้อหมี่

 

 เมื่อพันทับกันไปจนได้ความยาวตามลายหมี่แล้ว มัดปลายเชือกกับลูกหมี่ให้แน่นเช่นกัน โดยเหลือปลายเชือกไว้เมื่อ

เวลาแก้ปอมัด จะทำได้ง่าย

               - เอาเชือกเส้นหนึ่งสอดเข้าไปในช่องหลักหมี่ข้างใดข้างหนึ่ง ผูกกลุ่มฝ้ายไว้เป็นวงไม่ให้หมี่ที่มัดลวดลายแล้ว

หลุดออกจากกันและใช้เป็นหูหิ้วสำหรับจับเวลาย้อม ถอดฝ้ายมัดหมี่ออกจากหลักหมี่หลังจากนั้น

 

เราก็จะนำไปย้อมสี เมื่อย้อมสีเสร็จก็จะนำมาแก้ปอมัดหมี่

              2) การแก้ปอมัดหมี่ หมี่ที่มัดเสร็จเรียบร้อยและถอดออกจากหลักหมี่แล้วนำไปแช่น้ำให้เปียก บิดให้หมาด

นำไปย้อมสีล้างสีให้สะอาด จึงนำมาแก้ปอมัดหมี่ พาดราวกระตุกให้เรียงเส้น ผึ่งให้แห้งได้ฝ้ายมัดหมี่

 

              3) การปั่นหลอด

 

นำฝ้ายมัดหมี่คล้องใส่กงซึ่งวางอยู่ระหว่างตีนกง 1 คู่ หมุนกงคลายฝ้ายออกจากกงพันเข้าหลอดไม้ไผ่เล็กๆ ที่เสียบแน่น

 

อยู่กับเหล็กไนของหลา ความยาวของหลอดไผ่สัมพันธ์กันกับกระสวยทอผ้า เมื่อหมุนกงล้อไม้ไผ่ของหลาเหล็กใน

และหลอดจะหมุน เอาเส้นฝ้าย จากกงพันรอบแกนหลอดไม้ไผ่ ให้ได้จำนวนเส้นฝ้ายพอเหมาะกับขนาดองร่อง

กระสวยทอผ้า

              4)  การค้นหมี่ เส้นฝ้ายมีไขฉาบโดยธรรมชาติ ก่อนนำมาใช้ต้องชุบน้ำให้เปียกทั่วอณูของเส้นฝ้ายโดยชุบน้ำ

แล้วทุบด้วยท่อนไม้ผิวเรียบ เรียกว่า การฆ่าฝ้ายก่อนจะชุบฝ้ายหมาดน้ำในน้ำแป้งและตากให้แห้ง

 

คล้องฝ้ายใส่กงแล้วถ่ายเส้นฝ้ายไปพันรอบอักนับจำนวนเส้นฝ้ายให้เป็นหมวดหมู่แต่ละหมู่มีจำนวนเส้นฝ้ายสัมพันธ์กับลายหมี่

มัดหมวดหมู่ฝ้ายด้วยเชือกฟาง

              5) การหวีเครือ เป็นการนำด้ายที่ค้นแล้วไปสอดใส่ในรูฟืมที่ใช้ในการทอแล้วใช้หวีเครือซึ่งทำจากขนหมูป่า

หวีเส้นด้ายเพื่อทำให้จัดเรียงเป็นระเบียบ

 

              6) สืบหูกเก็บเหา เป็นการต่อด้ายยืนหรือด้ายเครือเข้ากับเหาหรือตะกอ เพื่อแบ่งด้ายยืนออกเป็นหมู่ ๆ

 

              7) การค้นหมี่ หมายถึง การกำหนดด้ายทอเส้นพุ่งโดยเรียกเป็นลำ (1 ลำ หมายถึง ด้าย 4 เส้น)

 

              8) การกรอด้าย ด้ายที่มัดหมี่แล้วนำมากรอใส่หลอดเพื่อใส่กระสวย โดยใช้หลาปั่นด้ายและระวิง

 

              9) นำหลอดด้ายที่กรอแล้วมาใส่ในกระสวย

 

             10) การทอ ผู้ที่ทอผ้ามัดหมี่ต้องมีความชำนาญจึงจะได้ลวดลายที่ถูกต้องชัดเจน

 

ข้อพึงระวัง ->

-