ความรู้สัมมาชีพชุมชน

image1

การทอผ้าสไบแพรวา

โดย : นางสมควร นามนิตย์ วันที่ : 2017-03-09-09:56:26

ที่อยู่ : บ้านเลขที่ 44 หมู่ 8 ตำบล หมูม่น อำเภอสมเด็จ จังหวัดกาฬสินธุ์ 46150

ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ดั้งเดิมผ้าแพรวาจะเป็นผ้าสำหรับคลุม  สไบเฉียงโพกศีรษะ  มาสมารถนำใช้ตัดเย็บเสื้อผ้าเช่นปัจจุบันได้  สีที่ใช้ทอในประเพณีนิยม  จะทอเป็นพื้นสีแดง  และถักทอลวดลายด้วยเส้นไหม  4  สีรวมกับสีพื้นแล้ว  เป็น  5  สีเท่านั้น  ขนาดกว้าง  1  ศอก   ยาว  1  วา  และคนภูไทจะเรียกผ้าชนิดต่าง  ๆ  ว่า  “ผ้าแพร”  เช่นผ้าตะโล้  (ผ้าขาวม้า)  แพรมน(ผ้าคลุมศีรษะชนิดผืนสี่เหลี่ยมจัตุรัส)  เป็นต้น  ซึ่งเป็นที่มาของคำว่า  “แพรวา”  โดยนางสมควร  นามนิตย์  เมื่ออายุได้  17  ปี  ได้เริ่มเรียนรู้การทอผ้าแพรวาจากคุณแม่๙งเป็นคนมีพื้นเพมาขากบ้านโพน  อำเภอคำม่วง  จังหวัดกาฬสินธุ์

วัตถุประสงค์ ->

เพื่อใช้ในครอบครัวและจำหน่ายเป็นรายได้เสริมจากหลังฤดูทำนา

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

อุปกรณ์ ->

  1. ส้นไหม
  2. หลา
  3.   อัก
  4.   กระสว
  5.   หลอด
  6. ฟืม
  7. กี่

กระบวนการ/ขั้นตอน->

ในการทอผ้าสไบแพรวาตลอดจนการประดิษฐ์ลวดลายบนผืนผ้าสไบแพรวามีลำดับขั้นตอนในการทอและการประดิษฐ์ลวดลาย  ดังนี้

              เตรียมเส้นไหมแบบสองเขาตะกรอหรือไหมเครือ  เส้นยืนสองเส้นเส้นหนึ่งยกขึ้น  เส้นหนึ่งต่ำลงสลับกันไปโดยมีเส้นพุ่งสอดคั่นไป  เส้นยืนจะขึงตึงอยู่กับหูกทอผ้าและจะยกสูงขึ้นเท่าเส้นข้างเคียงโดยมีเขาหรือตะกรอเป็นตัวช่วยยกส่วนที่ปลายเขา  สองข้างจะมีเชือกผูกไว้กับโครงหูก  แล้วโยงไปที่เท้าคนทอ  โดยผูกเก็บไว้กับท่อนไม้  ถ้าทอผ้าสองตะกรอก็จะมีไม้สำหรับเหยียบสองท่อน  การจะยกเม้าข้างไหนขึ้นจะต้องเหยียบไม้ให้ถูก  มิฉะนั้นเส้นยืนจะไม่ถูกต้อง

              จากนั้น  จึงนำเส้นไหมที่เตรียมไว้ในกระสวยหลอดมาดำเนินการถักทอโดยไหมในกระสวย เป็นไหมเส้นพุ่ง  โดยจะเริ่มทอจากส่วนของชายผ้า  ซึ่งเป็นชายครุยเป็นจุดเริ่มต้น  เมื่อเป็นเส้นไหมไปตามแนวชายขวางจนได้ขนาดที่ต้องการ  จึงเริ่มเก็บขิดและลวดลายต่อไป  เมื่อถึงขั้นตอนการเก็บขิดหรือประดิษฐ์ลวดลาย  ผู้ทอจะต้องผูกปมเส้นไหมสีต่าง  ๆ  ที่สอดสลับเข้าไปแต่ละแถวของลายเข้าในส่วนด้านหน้าของลายเข้ากับส่วนด้านหน้าของผ้าที่กลับลงไปอยู่ด้านล่างของผ้า  ก็จะเป็นผ้าหน้าเรียบเสมอกันไปไม่เห็นรอยปุ่มปนของเส้นไหมแต่อย่างใด 

ข้อพึงระวัง ->

รูปประกอบ -> image1 image2 image3

เว็บไซต์สัมมาชีพชุมชนจังหวัดกาฬสินธุ์
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

โทรศัพท์ :
Email :
ที่อยู่ :

เกี่ยวกับเรา