การจักสานกระจูด
โดย : นายเจะรอนิง กูดุส วันที่ : 2017-07-24-09:56:17ที่อยู่ : 74/1 หมู่ที่ 2 บ้านค่าย ตำบลกะลุวอเหนือ
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
กระจูดเป็นพืชพวกกก มีเหง้าไต้ดิน ซึ่งเป็นกกกอใหญ่ทั่วไปในพื้นป่าพรุ ลำต้นทรงกลมเรียวยาว 50-120 เซนติเมตร หนา 2-7 มิลิเมตร ภายในกลวง มีแผ่นยางกั้นเป็นระยะ โคนลำต้นหุ้มด้วยกาบ ตรงดอกใกล้ปลายยอดหรือยอด รูปรีสี่น้ำตาล ภาษาถิ่นภาคใต้เรียกกระจูดว่า “จูด”เนื่องจากในท้องถิ่นมีทุ่งกระจูดตามธรรมชาติ เกษตรกรซึ่งมีเวลาว่างจากการทำสวนยางพารา จึงได้นำต้นกระจูดมาจักรสานเป็นสื่อสำหรับรองนั่ง/นอน เสือตากข้าวเปลือก จักสานของใช้ในครัวเรือน เป็นภูมิปัญญาเริ่มแรกของชาวบ้านที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษในการนำกระจูดมาใช้ให้เกิดประโยชน์
วัตถุประสงค์ ->
เป็นการร่วมกลุ่มเพื่อส่งเสริมอาชีพและรายได้ให้คนในชุมชน
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
อุปกรณ์ ->
1. กระจูด
2. สี
3. ถังต้มสี
4. กระดาษบาง-หนา
5. กาวลาเท็กซ์
6. กาวเหลือง
7. น้ำยาเคลือบเงา
8. ด้าย
9. ผ้า
10. ซิป
11. ห่วง
12. สายหนัง
13. กะดุม
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1. การอบต้นกระจูด เป็นขั้นตอนการเตรียมวัตถุดิบ
2. การคลุกโคนต้นกระจูด เพื่อเมความเหนียวให้ทับเส้นใย
-2-
3. การนำไปผึ่งแดด นำไปตากแดดแบบกระจายเรียงเส้นเพื่อกระจุดจะได้แห้งเร็วและทั่วลำต้น
4. คัดเลือกต้นกระจูด แยกขนาดเล็กใหญ่มัดไว้เป็นกำ
5. นำกระจูดไปรีดให้แบบ ซึ่งการรีดมี 2 วิธี
– ใช้เครื่องจักรรีด
– ใช้ลูกกลิ้งรีด ลูกกลิ้งทำจากวัสดุทรงกลม ที่มีน้ำหนักพอเหมาะ เช่น ท่อซิเมนต์ ท่อเหล็กกลม
6. การย่อมสี (สีเคมี)
7. การจักสาน
8. การตกแต่งส่วนประกอบอื่นๆ
9. การดูแลรักษา ควรเก็บผลิตภัณฑ์กระจูดในที่แห้ง ไม่ควรเก็บในที่ชื้นและเปียกชื้น เพราะจะทำให้เกิดเชื้อรา และใช้งานไม่ได้นาน
ข้อพึงระวัง ->
กระจูดมีอยู่ในพื้นที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ในการถอนต้นกระจูดนิยมถอน ครั้งละ 2-5 เพื่อไม่ให้ต้นกระจูดหัก และนำไปคลุกโคลน เพื่อเพิ่มความเหนียวให้กับเสนใย แล้วนำไปตากแดดเพื่อให้กระจูดแข็งตัว ไม่ให้แห้งกรอบ และการรีกระจูดใช้ลูกกลิ้งรีดจะทำให้กระจูดนิ่ม สามารถจักสานได้สะดวก