ความรู้ชุมชนสัมมาชีพ (การสานสุ่มไก่)
โดย : นายสมชาย ทองแก้ว วันที่ : 2017-05-24-10:23:57ที่อยู่ : 103/2 หมู่ที่ 4 ตำบลลิพัง
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
ภูมิปัญญาท้องถิ่นได้ก่อเกิดและสืบทอดในชุมชนมาเป็นเวลาช้านานเมื่อชุมชนเปลี่ยนแปลงไปพร้อมกับสังคมสมัยใหม่ ภูมิปัญญาท้องถิ่นก็มีเปลี่ยนและการปรับตัวเช่นเดียวกันความรู้ภูมิปัญญาจำนวนมากได้สูญหายไปเพราะไม่มีการปฏิบัติสืบทอดหรือถ่ายทอดต่อคนรุ่นหลัง ภูมิปัญญาท้องถิ่นจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ควรรักษาไว้แต่ในปัจจุบันมีหลายภูมิปัญญาได้จางหายไปบ้างแล้วเราทั้งหลายควรช่วยกันรักษาไว้เพื่อเป็นมรดกของคนไทยและเป็นการสร้างเสริมกิจกรรม มีรายได้เสริมให้กับครัวเรือนและคนในท้องถิ่น
วัตถุประสงค์ ->
1. เพื่อสร้างงานสร้างอาชีพ
2. เพื่อสร้างรายได้ให้กับครอบครัว
3. เพื่ออนุรักษ์สืบสานการทำและใช้อุปกรณ์พื้นบ้านให้คงอยู่
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1.ไม้ไผ่
อุปกรณ์ ->
1.เลื่อยคันธนู
2. มีดพร้า
3. ฆ้อน
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ขั้นตอนการสานสุ่มไก่
1. การจักตอกไผ่
1.1 ใช้เลื่อยคันธนูเลื่อยตัดข้อปล้องแรกของไผ่ทิ้งเพื่อให้ผ่าลำไผ่ได้สะดวกการใช้เลื่อยคันธนูตัดไม้ไผ่
1.2 ผ่าลำไผ่ออกมาเป็นเส้น ๆ การใช้มีดพร้าผ่าไม้ไผ่ออกมาเป็นเส้นๆ
1.3จักตอกเส้นไผ่เป็นตอกยืน ตอกยาว และตอกไผ่ตีน (ส่วนข้อไผ่ที่ มีตาไผ่)ความกว้างและความยาวของตอกแต่ละแบบโดยประมาณ คือ ตอกยืน ยาว 150 – 200 ซม. กว้าง1.5–2.5 ซม. ตอกยาว ยาว ประมาน 8 ม. กว้าง 1 - 2 ซม.และตอกไผ่ตีน 1.6–2.0 ซม. ซึ่งไผ่หนึ่งลำเหลาจักตอกได้ ตอกยืนที่ใช้สานสุ่มไก่ได้ 1 ใบ และตอกยาวสานสุ่มไก่ได้ 2 ใบ
2.การสานสุ่มไก่
2.1 ใช้ตอกยาว สานเป็นวงหัว
2.2 นำ วงหัว มาสานกับตอกยืนเป็นหัวสุ่มแบบลายขัด การใช้ตอกยืนกับวงหัว สานเป็นลายขัด
2.3 ใช้ตอกยาวสานรอบ ๆ สุ่มไก่เพื่อขึ้นรูปแบบลายหนึ่ง (ยกหนึ่งข้ามหนึ่ง) โดยจุดเริ่มต้นของตอกยาว แต่ละเส้นเปลี่ยน ตำแหน่งไปเรื่อย ๆ เพื่อให้สุ่มไก่ได้รูปทรงกลม การนำลายขัดที่สานแล้ว มาสานกับตอกยาวเพื่อขึ้นรูป
2.4 สานตีนสุ่มไก่ โดยใช้ตอกไผ่ตีนประมาณ 2- 5 เส้น การสานตีนสุ่ม ทำให้ฐานสุ่มไก่แข็งแรง ใช้ค้อนทุบ เพื่อให้ตีนสุ่มแน่นขึ้น
2.5 ใช้เลื่อยคันธนูเลื่อยหรือใช้ขวานตัดส่วนตอกยืนที่ยื่นยาวออกมาตรงตีนสุ่มไก่ทิ้งไป เพื่อมีฐานที่เท่ากันตอกยืนที่ยื่นออกมา
2.6 นำสุ่มไก่ที่สานเสร็จแล้วมาลนไฟเพื่อที่ทำให้ เศษเสี้ยวหนามของไม้ไผ่หายไป และทำให้สุ่มไก่ทนทานและมีอายุการใช้งานมากขึ้น การลนไฟ สุ่มไก่ที่สานเสร็จสมบูรณ์ พร้อมใช้งาน
ข้อพึงระวัง ->