การทอผ้าไหมมัดหมี่
โดย : นางอำพร นาจำปา ตำแหน่ง : ปราชญ์ชุมชน วันที่ : 2017-03-30-10:31:34ที่อยู่ : 29 หมู่ที่ 6 ตำบลตาเกษ อ.อุทุมพรพิสัย จ.ศรีสะเกษ
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
มีความสนใจในการทอผ้าไหมและสืบทอดมาจากบรรพบุรุษในหมู่บ้านมาอย่างยาวนานและสามารถทำรายได้เสริมเป็นอย่างดี
วัตถุประสงค์ ->
1. จัดหาเส้นไหม/ด้าย
2. นำเส้นไหม/ด้ายไปย้อมตามแบบธรรมชาติโดยการนำเปลือกไม้ที่ให้สีมาต้มแล้วเก็บน้ำไว้ย้อมเส้นด้ายรวมทั้งการเก็บโคลนตมมามาไว้หมักย้อมผ้าให้เกิดความหม่นการได้มาซึ่งเปลือกไม้ให้สีและฟืนนั้นซึ่งได้มาจากชุมชน
3. การกวักเป็นขั้นตอนสำคัญของการทอผ้า เนื่องจากต้องทำเส้นใยให้ตึงอย่างสม่ำเสมอ
4. การค้นเป็นขั้นตอนการแยกเส้นไหม/ด้ายที่ได้มาจากขั้นตอนการกวักไปสู่การย้อมทอ ซึ่งต้องใช้ความชำนาญการพิเศษเช่นกัน เพื่อให้ได้ขนาดความยาวของเส้นใยเท่ากันการควบคุมความตึงของเส้นใยให้สม่ำเสมอจึงสำคัญยิ่ง
5. การมัด ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนการขึ้นลายด้วยการพันผูกเชือกฟางเพื่อกันสีกับกลุ่มเส้นใยก่อนย้อมซึ่งเป็นขั้นตอนที่ทำได้ทุกคนเพราะได้ใช้แบบลายรองรับการผูกมัดเส้นไว้ด้านล่างจึงเป็นขั้นตอนที่สามารกระจายงาน กระจายรายได้และกระจายการเรียนรู้เพื่อสืบทอดภูมิปัญญาโดยเฉพาะเยาวชนของหมู่บ้านให้ได้สัมผัสกับภูมิปัญญาอันทรงคุณค่าของบรรพบุรุษพร้อมกับมีรายได้ประจำอย่างมีความภาคภูมิใจ
6. การย้อม ซึ่งขั้นตอนการทำสีธรรมชาติจะประสานกับขั้นตอนการมัดด้วยในกลุ่มเส้นใยชุดหนึ่งจะต้องผ่านขั้นตอนการมัดย้อมหลายรอบ ตามลักษณะลวดลายที่ต้องการจึงจะนำไปทอได้พืชที่ให้สีนำมาเป็นวัตถุดิบสำคัญ ได้แก่ ดอกอัญชัญ((สีม่วง) เปลอกมะม่วง(สีเขียว) เปลือกประดู่ ลูกหมากและครั่ง (สีแดง) งิ้วป่า(สีโอวัลติน) น้ำโคลน (สีดำ/น้ำตาล) เป็นต้น เมื่อได้วัตถุดิบแล้วจะต้องนำมาช่น้ำและต้มเอาน้ำสีออกมาเก็บไว้ก่อนเป็นการเบื้องต้นด้วยเมื่อปล่อยให้แห้งจะได้สีไม่สมบูรณ์เมื่อจะทำการย้อมอีกทีทั้งนี้จะมีกรรมวิธีที่ประณีตไม่ด้อยไปกว่าขั้นตอนอื่น
7. การทอจะมีสมาชิกในครัวเรือนช่วยกันปั่นด้ายเพื่อทำเส้นพุ่งบางคนช่วยแก้เชือกมัดหมี่ง
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
การขยัน อดทนแสวงหาความรู้ใหม่ๆ
อุปกรณ์ ->
ห้ามนำผ้าไหมไปตากแดดที่ร้อนจัดเพราะจะทำให้เนื้อผ้าตายได้
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ให้เยาวชนรุ่นใหม่บุตรหลานที่อยู่ในหมู่บ้านชุมชนได้มาเรียนรู้และสืบทอดการทอผ้า ใช้ผ้าทอมือเองและต่อยอดนำไปประกอบอาชีพสร้างรายได้ให้แก่ครอบครัว
ข้อพึงระวัง ->