เทคนิคการสร้างสัมมาชีพชุมชน บ้านโนนรัง ตำบลหนองกุง อำเภอโนนคูณ จังหวัดศรีสะเกษ
โดย : นางชมพูนุท ดวงทอง ตำแหน่ง : เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน วันที่ : 2017-03-25-13:29:40ที่อยู่ : สังกัดสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอโนนคูณ
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
กรมการพัฒนาชุมชนได้จัดทำโครงการส่งเสริมการสร้างสัมมาชีพชุมชนในระดับหมู่บ้าน
เพื่อส่งเสริมอาชีพตามแนวทางสัมมาชีพชุมชนแก่ประชาชนกลุ่มเป้าหมาย โดยคัดเลือกพื้นที่เป้าหมายในการดำเนินงานในเขตพื้นที่อำเภอโนนคูณ จากโครงการส่งเสริมการขับเคลื่อนการพัฒนาตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงภาคเกษตรและภาคชนบท (ยุทธศาสตร์ที่ 1 ) จำนวน ๑๓ หมู่บ้าน และในพื้นที่ที่ได้รับผิดชอบตำบลสองตำบล มีจำนวน ๕ หมู่บ้าน มีการใช้เวทีคัดเลือกปราชญ์ชุมชนหมู่บ้านละ ๑ คน หลังจากนั้นกลับไปสร้างทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านเพิ่มเติมอีกหมู่บ้านละ 4 คน แล้วเปิดรับลูกศิษย์ที่สนใจอยากฝึกอาชีพในแต่ละประเภทอาชีพหมู่บ้านละ 20 คน รับผิดชอบ คนละ ๔ ครัวเรือน พัฒนาทักษะการถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับปราชญ์ชุมชน โดยสถาบันการพัฒนาชุมชนเพื่อให้ปราชญ์กลับไปสร้างทีมและจัดฝึกอบรมให้กับครัวเรือนเป้าหมายที่ต้องการฝึกอาชีพในหมู่บ้าน เพื่อมุ่งหมายให้ครัวเรือนที่เข้ารับการฝึกอาชีพมีความรู้ และปฏิบัติอาชีพได้จริง จนพัฒนาเป็นอาชีพที่สร้างรายได้ให้แก่ครัวเรือน และต่อยอดสู่การรวมกลุ่มการจัดตั้งเป็นกลุ่มอาชีพที่มีความเข้มแข็งและยั่งยืนต่อไป
๔.วัตถุประสงค์
๑.คัดเลือกผู้ที่มีความรู้ ความสามารถ ความเชี่ยวชาญในด้านต่าง ๆ ในหมู่บ้าน
2. อบรมให้ความรู้ สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับโครงการส่งเสริมการสร้างสัมมาชีพชุมชนในระดับหมู่บ้าน
3. ปรับเปลี่ยนทิศนคติ มอบนโยบายแนวทางการทำงาน อบรมให้ความรู้เกี่ยวกับการพูดในที่สาธารณะ
4.ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน ดำเนินส่งเสริม และติดตามการฝึกปฏิบัติของครัวเรือน
5.จัดทำฐานข้อมูลครัวเรือนเป้าหมาย เพื่อนำไปใช้ต่อยอดในการพัฒนาอื่นๆ
วัตถุประสงค์ ->
กระบวนการและขั้นตอนการดำเนินการ
ในการส่งเสริมการสร้างสัมมาชีพชุมชนในระดับหมู่บ้าน บ้านโนนรัง หมู่ที่ ๔ ตำบลหนองกุง อำเภอโนนคูณ จังหวัดศรีสะเกษ มีกระบวนการและขั้นตอนการดำเนินการ ดังนี้
1. ขั้นเตรียมการ
๑.๑ เตรียมความพร้อมข้อมูลปราชญ์ชาวบ้านในการฝึกอบรมวิทยากรสัมมาชีพชุมชน
1.๒ การสำรวจข้อมูลปราชญ์ชาวบ้านและจัดทำทะเบียนข้อมูลปราชญ์ชาวบ้าน
๑.2 คัดเลือกปราชญ์ชาวบ้านหรือผู้ประสบความสำเร็จหรือเชี่ยวชาญในอาชีพ ในหมู่บ้านเพื่อเตรียมเข้ารับการฝึกอบรมเป็นวิทยากรสัมมาชีพ จำนวน 10 คน จากเวทีประชาคม และจัดทำทะเบียนข้อมูลปราชญ์ชาวบ้าน จำนวน 10 คน ส่งข้อมูลให้สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดศรีสะเกษ
1.3 คัดเลือกปราชญ์ชาวบ้านหรือผู้ประสบความสำเร็จหรือเชี่ยวชาญในอาชีพ ที่พร้อมเข้ารับการอบรมเป็นวิทยากรผู้ถ่ายทอดสัมมาชีพ จำนวน 1 คน จากเวทีประชาคม (จากทะเบียนข้อมูลปราชญ์ชาวบ้าน จำนวน 10 คนที่คัดเลือกไว้แล้ว) ได้แก่ นางไพรวัลย์ วงค์ประเทศ และจัดทำข้อมูลปราชญ์ (ผู้เชี่ยวชาญ/ประสบความสำเร็จในอาชีพ) ส่งข้อมูลให้สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดศรีสะเกษ
1.๔ ศึกษาแนวทางการสร้างสัมมาชีพชุมชนจากเอกสารแนวทางสร้างสัมมาชีพชุมชน ของกรมการ-พัฒนาชุมชน
1.๕ เตรียมประสานพื้นที่ดำเนินการ ประสานผู้นำชุมชนเตรียมพื้นที่ในการดำเนินการสร้าง
สัมมาชีพชุมชน
2. ขั้นตอนดำเนินการ
2.1 การฝึกอบรมหลักสูตร “วิทยากรผู้นำสัมมาชีพ” ประจำปี 2560 ตามโครงการพัฒนาผู้นำสัมมาชีพ
- แจ้งประสานปราชญ์ชาวบ้านหรือผู้ประสบความสำเร็จหรือเชี่ยวชาญในอาชีพที่ได้จัดทำทะเบียนไว้แล้ว คือนางไพรวัลย์ วงค์ประเทศ เข้ารับการฝึกอบรมหลักสูตร “วิทยากรผู้นำสัมมาชีพ” ประจำปี 2560 รุ่นที่ 18 ในระหว่างวันที่ 8 - 17 มกราคม 2560 ณ ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนอุบลราชธานี เพื่อเพิ่มพูนทักษะด้านการถ่ายทอดความรู้และการจัดกระบวนการสัมมาชีพ และสามารถกลับไปทำหน้าที่เป็น “วิทยากรสัมมาชีพชุมชน” ในระดับหมู่บ้านได้อย่างมีคุณภาพ
2.2 โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับจังหวัด
- แจ้งประสานปราชญ์ชุมชนที่ผ่านการอบรมหลักสูตร “วิทยากรผู้นำสัมมาชีพ” ประจำปี 2560 ซึ่งเรียกวิทยากรผู้นำสัมมาชีพนี้ว่า “ครูใหญ่” เข้าร่วมโครงการโครงการประชุมเชิงปฏิบัติการวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับจังหวัด รุ่นที่ 1 ในวันอังคารที่ 17 มกราคม 2560 ณ ห้องประชุมศรีพฤทเธศวร ศาลากลางจังหวัดศรีสะเกษ ชั้น 5 เพื่อสร้างทีมปราชญ์ชุมชนตามประเภทอาชีพและวางแผนปฏิบัติการฝึกอาชีพให้กับประชาชนในหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงตามพื้นที่ความรับผิดชอบของยุทธศาสตร์ที่ 1
2.3 โครงการเตรียมความพร้อมทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน ส่งเสริมและสนับสนุน
การจัดประชุมเตรียมความพร้อมทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน โดยมีขั้นตอนการดำเนินงาน ดังนี้1 ดำเนินการร่วมกับ “ครูใหญ่” จัดทำแผนปฏิบัติการดำเนินงานโครงการสร้างสัมมาชีพชุมชนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และคัดเลือกปราชญ์ชุมชนและครัวเรือนสัมมาชีพ ดังนี้
- คัดเลือกปราชญ์ชุมชนเพิ่มเติมอีกหมู่บ้านละ 4 คน ซึ่งเรียกปราชญ์ชุมชนนี้ว่า“ครูน้อย” เพื่อร่วมทำหน้าที่เป็นทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านๆ ละ 5 คน โดยคัดเลือกจากฐานข้อมูลตามแบบสำรวจปราชญ์ชุมชนหรือผู้ประสบความสำเร็จในอาชีพเพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่ได้รวบรวมส่งข้อมูลให้สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดศรีสะเกษ เรียบร้อยแล้ว และจัดทำทะเบียนข้อมูลทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน ส่งให้ส่งข้อมูลให้สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัด
ศรีสะเกษ
- คัดเลือกครัวเรือนเป้าหมายที่ต้องการฝึกอาชีพ โดยพิจารณาจากทะเบียนครัวเรือนที่มีรายได้ต่ำกว่าเกณฑ์ความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) เป็นอันดับแรก จำนวนหมู่บ้านละ 20 ครัวเรือน (ครัวเรือนละ 1 คน) และจัดทำทะเบียนครัวเรือนสัมมาชีพชุมชน ให้สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดศรีสะเกษ
2 ร่วมกับ “ครูใหญ่” ปรึกษาหารือเพื่อวางแผน ออกแบบ วิธีการจัดประชุมฯ และจัดทำเอกสาร เตรียมสื่อที่จำเป็นและเกี่ยวข้องกับการดำเนินกิจกรรม
3 ดำเนินการจัดประชุมเตรียมความพร้อมทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน
ระยะเวลา 3 วัน โดยมีเนื้อหาที่สำคัญในการประชุม เพื่อพัฒนาความรู้ เสริมสร้างทักษะที่จำเป็นต่อการทำหน้าที่เป็นทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน สำหรับทำหน้าที่ฝึกอบรมให้กับผู้แทนครัวเรือนเป้าหมายที่ต้องการฝึกอบรมอาชีพต่อไป ดังนี้
1) วันที่ 1 สร้างความรู้ ความเข้าใจการสร้างสัมมาชีพชุมชน และสร้างทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน โดย “ครูใหญ่” ถ่ายทอดความรู้ เทคนิค ของการเป็นวิทยากรผู้นำสัมมาชีพ และจัดทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน พร้อมมอบหมายภารกิจหน้าที่ในการส่งเสริม สนับสนุน กำกับและติดตามครัวเรือนเป้าหมายที่ผ่านการอบรมอาชีพ ซึ่งเรียกว่า “ครัวเรือนสัมมาชีพชุมชน” โดย 1 หมู่บ้านให้แบ่งสัดส่วนของทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชน 1 คน ต่อ ครัวเรือนสัมมาชีพชุมชน 4 ครัวเรือน
2) วันที่ 2 เตรียมความพร้อมครัวเรือนเป้าหมายที่จะเข้ารับการอบรมอาชีพ ตามแนวทางสัมมาชีพชุมชน โดยทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านไปพบและสร้างความเข้าใจแก่ผู้แทนครัวเรือนเป้าหมายที่ต้องการฝึกอาชีพที่จะเข้ารับการอบรมทั้ง 20 คน โดยแบ่งตามสัดส่วนของทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน 1 คน ต่อ 4 ครัวเรือนเป้าหมายที่ต้องการฝึกอาชีพ เพื่อ
1) ให้ความรู้เรื่องสัมมาชีพชุมชน อธิบายความสำคัญของการสร้างสัมมาชีพชุมชนในประเด็นที่เกี่ยวกับ ความเป็นมาของโครงการสร้างสัมมาชีพชุมชน ความสำคัญของการสร้างสัมมาชีพชุมชน และกระบวนการสร้างสัมมาชีพชุมชนที่เกี่ยวข้อง
2) ทบทวนความต้องการของครัวเรือนเป้าหมายฯ ว่ายังคงมีความสนใจหรือต้องการฝึกอาชีพ หรือเปลี่ยนแปลงอาชีพหรือไม่
3) แจ้งวันฝึกอบรมอาชีพ และกรอกข้อมูลในแบบฟอร์มการติดตามครัวเรือนสัมมาชีพชุมชน
3) วันที่ 3 ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านร่วมกันวิเคราะห์ข้อมูล
ความต้องการอาชีพจากแบบความต้องการฝึกอาชีพของคนในชุมชนที่ได้สำรวจไว้แล้ว โดยจัดกลุ่มความต้องการอาชีพ โดยพิจารณาศักยภาพของชุมชน ว่าเป็นอาชีพที่จะสำเร็จได้ สามารถสร้างรายได้จริง ซึ่งต้องเชื่อมโยงกับการตลาด สอดคล้องกับความรู้ ที่ปราชญ์ชุมชนในหมู่บ้านจะถ่ายทอด หรือจากการศึกษาดูงานบ้านปราชญ์ชุมชน ในอำเภอเดียวกัน หรือมีแหล่งเรียนรู้ที่สะดวกต่อการเรียนรู้2.4 โครงการส่งเสริมการสร้างสัมมาชีพชุมชนในระดับหมู่บ้าน ส่งเสริมและสนับสนุนการ
ส่งเสริมการสร้างสัมมาชีพชุมชนในระดับหมู่บ้าน โดยมีขั้นตอนการดำเนินงาน ดังนี้
1)นำแผนปฏิบัติการ มาประสานและสนับสนุนทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนบ้านระดับหมู่บ้าน และจัดทำเป็นปฏิทินสนับสนุนการจัดฝึกอบรมสัมมาชีพชุมชนให้หมู่บ้านตามโครงการ
2)เตรียมความพร้อมก่อนดำเนินการ สังเคราะห์ข้อมูลอาชีพ รวมถึงทักษะพื้นฐาน(ทุนเดิม) ของผู้แทนครัวเรือนเป้าหมายที่จะเข้ารับการฝึกอบรมอาชีพ เตรียมจัดหาวัสดุฝึกอาชีพให้กับครัวเรือนเป้าหมาย
3) ร่วมกับภาคีการพัฒนาจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ผู้นำชุมชน สนับสนุนทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน จำนวน 5 คน (ครูใหญ่ และครูน้อย) ดำเนินการฝึกอบรมพัฒนาความรู้ เสริมสร้างทักษะการพัฒนาอาชีพตามความต้องการของครัวเรือน ตามแผนปฏิบัติการที่กำหนด โดยดำเนินการหลังจากโครงการเตรียมความพร้อมทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้านแล้วเสร็จ โดยมีกรอบระยะเวลาในการฝึกอบรมสัมมาชีพชุมชน 5 วัน ดังนี้
1) วันที่ 1 - 3 ดำเนินการฝึกอบรมความรู้ทางวิชาการ/ทฤษฎีที่ต้องรู้เกี่ยวกับอาชีพ และสาธิตหรือฝึกปฏิบัติเบื้องต้นตามความเหมาะสม จำเป็น ของแต่ละประเภทอาชีพให้กับผู้แทนครัวเรือน (ดำเนินการในหมู่บ้าน ณ ศูนย์เรียนรู้ชุมชนหรือบ้านปราชญ์ชุมชนบ้านโนนรัง)
2) วันที่ 4 ศึกษาดูงานเพิ่มพูนความรู้ด้านอาชีพ ณ บ้านปราชญ์ชุมชนหรือศูนย์เรียนรู้ชุมชนที่เข้มแข็ง บ้านนายประเสริฐ พิทักษ์ ปราชญ์ชุมชนด้านเกษตรผสมผสาน หมู่ที่ 5 ตำบลโนนค้อ
3) วันที่ 5 ดำเนินการฝึกปฏิบัติอาชีพ คือการเพาะเห็ดนางฟ้านางรม ณ บ้านของครัวเรือนที่เข้ารับการฝึกอบรม โดยมีทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชน ติดตามเป็นพี่เลี้ยงในการฝึกปฏิบัติ และสนับสนุนวัสดุการฝึกปฏิบัติอาชีพ๒.๕ สนับสนุนทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน ดำเนินการส่งเสริมให้ครัวเรือนนำอาชีพที่ได้ฝึกปฏิบัติไปประกอบอาชีพหรือพัฒนาอาชีพ ให้ก่อเกิดเป็นอาชีพและมีรายได้หรือลดรายจ่ายได้อย่างต่อเนื่อง และรายงานผลการประกอบอาชีพตามแบบฟอร์มการติดตามครัวเรือนสัมมาชีพชุมชน
2.๖ ถอดองค์ความรู้ปราชญ์ชุมชน และเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ผ่านทาง Facebook เว็บไซต์สัมมาชีพ เป็นต้น
3. ติดตามผลการดำเนินงานโครงการสร้างสัมมาชีพชุมชน บ้านโนนรัง หมู่ที่ ๔ ตำบลหนองกุง
4. สรุปและประเมินผลการดำเนินงาน
เทคนิคการส่งเสริมสัมมาชีพชุมชน
การสร้างสัมมาชีพชุมชน บ้านโนนรัง หมู่ที่ ๔
ตำบลหนองกุง อำเภอโนนคูณ จังหวัดศรีสะเกษ
นอกจากดำเนินการตามแนวทางและกระบวนการสร้างสัมมาชีพชุมชนของกรมการพัฒนาชุมชนแล้ว ข้าพเจ้าในฐานะพัฒนากรผู้รับผิดชอบการส่งเสริมสัมมาชีพชุมชนในหมู่บ้านเป้าหมายดังกล่าว ให้ดำเนินการบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ ได้มีเทคนิคดังนี้
1. สร้างการรับรู้การดำเนินงานโครงการสร้างสัมมาชีพชุมชนแก่ประชาชนในหมู่บ้านเป้าหมาย ผ่านเวทีประชาคมของกิจกรรมพัฒนาชุมชน และผ่านทางผู้นำชุมชน บอกเล่าปากต่อปาก
2. ยกให้ ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน (“ครูใหญ่” “ครูน้อย”) เป็นแกนนำหลัก ในการสร้างสัมมาชีพชุมชน ส่วนพัฒนากรเป็นพี่เลี้ยงคอยสนับสนุนช่วยเหลือ
3. เปิดโอกาสให้ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนระดับหมู่บ้าน (“ครูใหญ่” “ครูน้อย”) ได้ถ่ายทอดความรู้ ความสามารถ อย่างเต็มกำลังศักยภาพในทุกเวทีของการจัดกิจกรรมตามโครงการ โดยการพูดสร้างความมั่นใจ
ยกย่องชมชื่น และสร้างการยอมรับจากชุมชน4. ใช้กระบวนการ “ชาวบ้านสอนชาวบ้าน” และยึดหลักการทรงงาน “ระเบิดจากข้างใน” และปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คือให้ชาวบ้านสอนชาวบ้านกันเองในสิ่งที่เขาอยากรู้ ในสิ่งที่เขาต้องการและอยากจะทำ ลงมือปฏิบัติเอง โดยยึดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวทางปฏิบัติ
5. ดึงผู้นำชุมชน คณะกรรมการหมู่บ้าน เข้าร่วมสังเกตการณ์ในการจัดกิจกรรมตามโครงการ
๖.สร้างความมั่นใจให้กับทีมวิทยากรโดยการชื่นชมให้เกียรติยกย่องให้เป็นผู้รู้ ครูใหญ่ ครูน้อย มีความสามารถ มีความสำคัญในการขับเคลื่อนงานสำคัญในการขับเคลื่อนการสร้างสัมมาชีพชีพชุมชน เป็นแกนหลักในการสร้างอาชีพ และทำให้หมู่บ้านมีรายได้เพิ่มขึ้น นอกจากอาชีพที่ต้องการ ในเวทีประชาคม
๗.การใช้ภาษา ที่สามารถเข้าใจได้ง่าย (ใช้ภาษาพื้นบ้านภาษาอีสาน)
๘.การลงพื้นที่ติดตาม รับทราบปัญหาหรือข้อบกพร่องที่เกิดขึ้น และช่วยกันแก้ไขปัญหานั้นๆ
๙.ติดตามและให้กำลังใจแก่ปราชญ์สัมมาชีพที่ทำงานร่วมกัน
๑๐.มีความเข้าใจว่าศักยภาพของคนเราแตกต่างกัน
๑๑ การช่วยเหลือกัน ทั้งระหว่างปราชญ์กับปราชญ์ ปราชญ์กับผู้เข้าอบรม หรือปราชญ์กับเจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน
๑๒.การเอาใจเขามาใส่ใจเรา
๗. ผลของการส่งเสริมสัมมาชีพชุมชนโนนรัง
1. บ้านโนนรัง มีผู้นำวิทยากรสัมมาชีพ จำนวน 1 คน ทีมวิทยากรสัมมาชีพชุมชนที่สามารถถ่ายทอดความรู้ด้านอาชีพ จำนวน 1 ทีม และมีครัวเรือนสัมมาชีพ จำนวน 20 ครัวเรือน
2. มีองค์ความรู้ด้านอาชีพของปราชญ์ชุมชน จำนวน 5 องค์ความรู้
3. ครัวเรือนสัมมาชีพ ได้รับการความรู้ในการนำมาพัฒนาอาชีพ และนำความรู้ไปประกอบอาชีพตามแนวทางสัมมาชีพ
4. เกิดทางเลือกอาชีพแก่ครัวเรือนสัมมาชีพ ในการประกอบอาชีพเลี้ยงไก่พื้นเมืองและ
การเลี้ยงปลาดุก เป็นอาชีพเสริม สร้างรายได้ให้แก่ครัวเรือน5. สร้างความรักความสามัคคี และสร้างความเกื้อกูลให้เกิดขึ้นในชุมชน
6. มีแกนนำหลักในการขับเคลื่อนกิจกรรมพัฒนาชุมชนต่อไป
7. เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน ได้นำปรัชญาพัฒนาชุมชน หลักการพัฒนาชุมชนและการพัฒนาผู้นำ ในพื้นที่ เกิดทักษะในการทำงานพัฒนาชุมชน สามารถขับเคลื่อนงานพัฒนาชุมชนในพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
8. หน่วยงานและภาคีการพัฒนา มีพื้นที่การทำงานที่ชัดเจนขึ้น
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
ปัจจัยแห่งความสำเร็จ
(1) วิทยากรสัมมาชีพชุมชน เป็นทีมวิทยากรของหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงอยู่แล้วจึงเป็นทีมวิทยากรสัมมาชีพที่มีความเข้มแข็ง
(2) ผู้นาชุมชนให้การเอาใจใส่ และให้ความสำคัญการขับเคลื่อนกิจกรรม
(3) อาชีพที่ชุมชนเลือก เป็นอาชีพที่เกิดจากความต้องการของชุมชนเองบนพื้นฐานของความรู้ และสอดรับกับทุนที่มีในชุมชน
(4) เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน ติดตามสนับสนุนอย่างใกล้ชิด
อุปกรณ์ ->
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ข้อพึงระวัง ->