การจักสานผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่
โดย : นายเสาร์ คล่องปาก ตำแหน่ง : ปราชญ์ชุมชน วันที่ : 2017-07-04-10:21:49ที่อยู่ : 31 หมู่ที่ 5 ต.บ้านขอ
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
เริ่มแรกก็ยึดอาชีพทำการเกษตร ตามวิถีชีวิตดั้งเดิมของบรรพบุรุษ เมื่อว่างจากงาน ก็จักสานผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่เพื่อไว้ใช้ในครัวเรือน และจำหน่าย สร้างรายได้เสริมอีกทางหนึ่ง
วัตถุประสงค์ ->
ขั้นตอนการดำเนินงาน
1 การจัก เป็นการเตรียมวัสดุที่จะใช้ในการจักสาน โดยนำวัสดุมาทำให้เป็นเส้น เป็นแฉก หรือเป็นริ้ว เพื่อความสะดวกในการสาน ลักษณะของการจักจะขึ้นอยู่กับลักษณะของวัสดุแต่ละชนิด ซึ่งจะมีวิธีการเฉพาะที่แตกต่างกันไป เช่น วัสดุที่นำมาจักนั้นเป็นไม้ไผ่ หวาย มักเรียกว่า ตอก และการจักตอกไม้ไผ่โดยทั่วไปจะแบ่งออกเป็น ๒ ลักษณะคือ จักตามแนวไม้ไผ่โดยมีผิวไม้เป็นส่วนแบน เรียกว่า ตอกพื้น ส่วนอีกลักษณะหนึ่งจะจักโดยมีผิวไม้เป็นส่วนสันตอกเรียกว่า ตอกตะแคง นอกเหนือจากตอกไม้ไผ่สองลักษณะนี้แล้ว อาจจะมีตอกที่จัก เหลา เป็นเส้นกลม ๆ หรือลักษณะอื่น ๆ ตามความต้องการที่จะนำตอกชนิดนั้น ๆ ไปใช้
อย่างไรก็ตาม การจักตอกเป็นงานขั้นแรกที่สำคัญในการทำเครื่องจักสาน เพราะลักษณะของตอกจะต้องประสานกับลวดลายและรูปทรงของเครื่องจักสานด้วย นอกจากนี้การเลือกสรรวัสดุที่ดีก็มีผลต่อความคงทนและความประณีตสวยงานของเครื่องจักสานด้วย
2 การสาน เป็นขั้นตอนถัดจากการจัก ถือว่าเป็นขั้นตอนที่สำคัญมาก เป็นขบวนการทางความคิดสร้างสรรค์และฝีมือของแต่ละคนเป็นหลัก การสานนั้นถือได้ว่าเป็นความรู้พื้นบ้านที่สืบต่อกันมาโดยการถ่ายทอดให้กันในครอบครัว ชนิด
พ่อสอนลูก โดยมิได้มีการร่ำเรียนกันอย่างจริงจัง และไม่มีการจดบันทึกเป็นตำรับตำราแต่อย่างใด ซึ่งรูปทรงและลวดลายบางอย่างยังคงไว้แต่บางอย่างอาจมีการปรับแต่งให้เข้ากับยุคสมัย
การสานเครื่องจักสานโดยทั่วไปแล้ว อาจจำแนกออกเป็นลักษณะใหญ่ ๆ ได้ดังนี้
๑. การสานด้วยวิธีการสอดขัดกัน
๒. การสานด้วยการสอดขัดกันด้วยเส้นทแยง
๓. การสานด้วยวิธีขัดเป็นวง
3 การถัก เป็นกระบวนการที่เข้ามาเสริมหรือช่วยทำให้เครื่องจักสานดูเรียบร้อยสมบูรณ์มากขึ้น เป็นการเสริมความแข็งแรงของโครงสร้างภายนอก เช่น ขอบ ปาก ก้น ของเครื่องจักสาน โดยมักจะใช้วัสดุที่เป็นเส้นอ่อนและมีความยาวพอสมควร ถักหรือผูกยึดโครงสร้างภายนอกให้ติดกับผนังของเครื่องจักสาน ลักษณะของการถักหรือการผูกขอบภาชนะโดยทั่วไปก็จะมีรูปแบบเฉพาะของการถักแต่ละแบบ เช่นเดียวกับแบบของลายสาน ซึ่งเป็นการช่วยเพิ่มความสวยงามของเครื่องจักสานไปในตัว การถักแม้จะเป็นขั้นตอนเสริมแต่ก็เป็นกระบวนการที่ขาดไม่ได้ของเครื่องจักสานหลายชนิด
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
การออกแบบผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ เพื่อให้รูปแบบของสินค้าตรงตามความต้องการของตลาด ประโยชน์ใช้สอย และถูกใจลูกค้า
อุปกรณ์ ->
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ข้อพึงระวัง ->