ภูมิปัญญาด้านการจักสานโครงงอบ
โดย : นายสมาน เปลี่ยนนิยม ตำแหน่ง : ปราชญ์ชุมชน วันที่ : 2017-06-02-13:48:12ที่อยู่ : 26/3 หมู่ที่ 4 ตำบลโพธิ์สามต้น
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
อำเภอบางปะหัน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ถือเป็นอำเภอหนึ่งที่ขึ้นชื่อเรื่องการทำงอบที่มีการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น ที่มีอายุยาวนานถึงกว่า 100 ปี มีหลายตำบลประกอบด้วยตำบลโพธิ์สามต้น ตำบลบางเดื่อ ตำบลบางนางร้าฯ ซึ่งความชำนาญในแต่ละชิ้นส่วนต่างกัน ทำให้นายสมาน เปลี่ยนนิยม จึงมีแรงบันดาลใจและมองเห็นว่าการทำโครงงอบสามารถที่จะสร้างรายได้ให้กับตนเองและครอบ และยังริเริ่มให้มีการรวมกลุ่มการทำโครงงอบขึ้น โดยเริ่มจากในครอบครัวสู่การชักชวนญาติพี่น้องและคนรอบข้างที่เล็งเห็นความสำคัญของการรวมกลุ่ม ซึ่งปัจจุบัน มีสมาชิก รวม 10 คน และจากการที่นายสมหวัง จันทร์หอมไกร เป็นแกนหลักสนับสนุนให้สมาชิกรวมกลุ่มกัน เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของ OTOP อำเภอบางปะหัน ผนวกกับการที่ได้ไปศึกษาดูงาน เช่น การเพิ่มมูลค่าของสินค้า การเข้ารับการฝึกอบรมด้านการส่งเสริมการตลาด การประชาสัมพันธ์จากหน่วยงานต่าง ๆ เช่น สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอ/จังหวัดฯ อุตสาหกรรม พาณิชย์ จึงทำให้เกิดการสั่งสมประสบการณ์ สามารถถ่ายทอดความรู้ด้านการทำโครงงอบ ตลอดจนการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ได้เป็นอย่างดี
วัตถุประสงค์ ->
1 จักตอกข้าง ข้างละ 2 เส้น จักเป็น 6 ขา ขาละ 6 เส้นงอบ 1 ใบใช้ 36 เส้น
2 นำไพรหัวละ 4 วง 4 เส้น ใส่ไล่ตั้งแต่วงเล็กไปหาวงใหญ่
3 ไพรใหญ่เป็นซีกนำมาทำเป็นวง
4 ใช้ตอก 6 ขา 6 เส้น นำมาขัด หรือสานให้เป็นหกเหลี่ยมเรียกว่าเก็บหัว สาน 1 รอบและใส่ไพรเล็กรอบที่ 2 ใส่ไพรใหญ่รองลงมา รอบที่ 3 ใส่ไพรใหญ่ขึ้น รอบที่ 4 ใส่ตอกตะแคง
5. ใส่หัวงอบลงไปในแบบโดยการหงายหัวขึ้น
6. สานด้วยตอกสาน 10 ตา ตาแต่ละตาจะเป็นหกเหลี่ยม ลูกหนึ่งมี 10-14 ตา สานตามแบบพิมพ์(รอง)จนเสร็จ
7. ใส่ตอกทึบ 4 เส้น แล้วม้วนริมโดยการสานตอกหักโค้งลง
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1. การตั้งเป้าหมายในการทำงานเพื่อการสืบสานภูมิปัญญาดั้งเดิมให้มีการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น
2. การพัฒนาตนเองอย่างสม่ำเสมอ เรียนรู้ ค้นหาโอกาสการสนับสนุนจากหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชน
3. การสร้างเครือข่ายเพื่อการเรียนรู้และการปฏิสัมพันธ์ เช่น เครือข่ายกลุ่มอาชีพ, เครือข่าย OTOP ระดับตำบล/อำเภอ/จังหวัด เป็นต้น
อุปกรณ์ ->
การเลือกไม้ไผ่มาจักสานตอก ควรเลือกไม้ไผ่ที่แก่จัด เพราะไม้ไผ่ที่แก่จัดนั้นมอดมักจะไม่กิน เหตุที่มอดชอบกินไม้ไผ่ที่ไม่แก่จัด เพราะไม้ไผ่บางชนิดมีธาตุน้ำตาลมากนั่นเอง ถ้าหากจะนำมาจักตอกต้องรอให้ไม้แก่จัดเสียก่อน เพราะไม้ไผ่ที่แก่จัดธาตุน้ำตาลแปรสภาพจะแปรสภาพเป็นเนื้อไม้ไผ่ และบำรุงตัวเอง เมื่อไม่มีธาตุน้ำตาลมอดก็ไม่กิน แต่อย่างไรก็ดีถ้าไม้ไผ่แก่จัดมากก็เหลาตอกยากเพราะแข็งเกินไป, เลือกไม้ไผ่ที่มีอายุประมาณ 1 ปี หรือ 1 ปีครึ่ง, เลือกไม้ไผ่ที่ข้อปล้องของมันว่าแก่อ่อนแค่ไหน (ถ้าจำอายุไม่ได้) คือ ถ้าไม้ไผ่แก่จัดดีแล้ว คราบที่ข้อปล้องจะค่อยๆ เรียบเกือบเท่าลำต้นจึงเหมาะกับการจักสานส่วนไม้ไผ่อ่อนที่ไม่เหมาะกับการจักสานข้อปล้องจะสูงกว่าลำต้นมาก
กระบวนการ/ขั้นตอน->
การใฝ่รู้ สั่งสมประสบการณ์ และการพัฒนาตนเองอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยสร้างแรงบันดาลใจและเกิดความคิดสร้างสรรค์ ในการพัฒนางาน
ข้อพึงระวัง ->