ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ในฤดูกาลที่ต้นมะม่วงออกผลมาจำนวนมากเกินกว่าที่จะบริโภคผลสดได้หมด เริ่มจะมีมะม่วงสุกร่วงหล่นจากต้นมาก ไม่น่าใช้รับประทานผลไม้สดได้ วิธีดั้งเดิมของชาวบ้านก็มักจะนำมะม่วงสุกเหล่านี้มาทำ “ส้มแผ่น” ที่รสชาติอร่อยออกหวานอมเปรี้ยวเพื่อเก็บไว้กินได้อีกนาน หากปีไหนทำส้มแผ่นกันมากเกินเก็บ  ก็จะเอามาขายบ้าง

                ประมาณปี พ.ศ. 2540  คุณสมบัติ  คงเจริญ ซึ่งเป็นผู้นำสตรีอาสาเป็นผู้ริเริ่มและรวมกลุ่มสตรีในหมู่บ้าน เกิดความคิดที่จะนำส้มแผ่นซึ่งเป็นผลผลิตของชาวบ้านมาเป็นสินค้าหลักและมีเป้าหมายที่จะทำให้            ชื่อ  “ส้มแผ่น”  เป็นสินค้าของฝาก  จากอำเภอมหาราช  จังหวัดพระนครศรีอยุธยา  และเป็นที่รู้จักกันทั่วไปเหมือนกับขนมหม้อแกงของฝากจากเพชรบุรี  ซึ่งได้รับความนิยมจากผู้บริโภคได้เลือกซื้อเป็นของฝากเสมอแรกเริ่มนั้นได้รับซื้อส้มแผ่นจากชาวบ้านมาบรรจุใหม่  จากที่ใส่ถุงธรรมดามาเป็นแผ่นกลมบ้างพับครึ่งบ้าง  มาทำม้วนเป็นแท่งกลมแล้วใส่กล่องพลาสติกใส  แล้วทดลองขายตามตลาดนัดบ้าง ตามสถานที่ราชการบ้าง และจังหวัดใกล้เคียง แล้วขยายมาขายถึงกรุงเทพฯด้วย  แต่ชื่อ  “ส้มแผ่น”  ซึ่งหมายถึงแผ่นมะม่วงกวนที่มี รสเปรี้ยว  คำว่า  “ส้ม”  แปลว่า  รสเปรี้ยว นั้น คนในบางท้องถิ่นไม่รู้ว่าส้มแผ่นทำจากอะไรแน่ระหว่าง   ส้มกับมะม่วง  จึงต้องเปลี่ยนชื่อสินค้าใหม่ที่จดจำง่ายขึ้นว่า   “มะม่วงกวนส้มลิ้ม”  นอกจากปรับปรุงรูปลักษณ์ภายนอกให้เป็นเอกลักษณ์  ของ  “มะม่วงกวนส้มลิ้มแล้ว” เรื่องรสชาติ  ของมะม่วงกวนก็เป็น  สิ่งสำคัญด้วย จากเดิมมะม่วงกวนของชาวบ้านที่ใช้มะม่วงสุกหล่นจากต้นมากวน จะใช้มะม่วงล้วนไม่ปน ผลไม้อย่างอื่น แต่มะม่วงที่ใช้ก็มาจากหลายต้นหลายพันธุ์     จึงทำให้มะม่วงแผ่นที่ได้รสชาติหวานอมเปรี้ยว  และสีของมะม่วงกวนเมื่อเก็บไว้นานก็จะเปลี่ยนเป็นสีคล้ำลงได้ง่าย       จึงเลือกใช้มะม่วงดิบและมะม่วงสุก  ทำให้  “มะม่วงกวนส้มลิ้ม”  มีรสเปรี้ยวอมหวาน  และสีของแผ่นมะม่วงกวนก็เป็นสีเหลืองทองไม่ดำง่าย  จากการส่งเสริมอาชีพชาวบ้านทำให้เรามี  “มะม่วงกวนส้มลิ้ม”  ไว้ขายตลอดปีอีกด้วย อีกสิ่งที่เราให้ความสำคัญไม่ต่างไปจากบรรจุภัณฑ์ และรสชาติ ก็คือความสะอาดทุกขั้นตอนของการกวน        

วัตถุประสงค์ ->

ขั้นตอนที่ 1. นำมะม่วงแก้วที่สุกพอเหลือง ๆ ปอกเปลือกแล้วแช่ลงในน้ำสารส้มที่เตรียมไว้ประมาณ 3 - 5 นาที แล้ว ตักขึ้นมาจากน้ำพร้อมที่จะสับ วิธีการสับก็สำคัญเช่นกันเพราะจะต้องสับให้เส้นสวยไม่ให้เล็กหรือใหญ่เกินไป

ขั้นตอนที่ 2. นำลงใส่กระทะพร้อมน้ำตาลทราย ใส่น้ำไม่มากนักกวนไปเรื่อย ๆ ใช้เวลากวนประมาณ            1 - 2 ชั่วโมง และที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งคือมะม่วงที่ใช้ควรจะเป็นมะม่วงดิบปนกับมะม่วงสุกกวนผสมกันทำให้"มะม่วงกวนส้มลิ้ม" มีรสเปรี้ยวอมหวาน และสี ของแผ่นมะม่วงกวนก็เป็นสีเหลืองทอง  ไม่ดำง่าย  เมื่อกวนเสร็จแล้วตักออกใส่ภาชนะที่ทนความร้อน

ขั้นตอนที่ 3. ในเช้าวันรุ่งขึ้น นำมะม่วงกวนตากบนแผ่นพลาสติกใสที่วางบนแผงไม้ วิธีการตากนั้นใช้ช้อนกินข้าวนี่แหละตักไม่ให้เต็มช้อนนักใช้สลัดเป็นจังหวะเป็นแถว ตากอย่างนี้ หนึ่งแดดเต็มแล้วเก็บเข้าร่มโดยมีที่เก็บทำเป็นชั้น ๆ ไว้ พอรุ่งเช้าก่อนจะคว่ำพลาสติกเพื่อลอกมะม่วงออกตากนำฟองน้ำที่สะอาดเช็ดฝุ่นละอองเล็กน้อยแล้วคว่ำลงกับแผงไม้แล้วลอกพลาสติกออก แล้วตากอีกหนึ่งแดดจึงเก็บ การเก็บจะต้องเก็บไว้ในที่ร่มก่อนรอให้เย็นแล้วจึงเก็บใส่ถุงชั่งน้ำหนักที่ต้องการ เช่น หนึ่งกิโลกรัม หรือห้ากิโลกรัม แล้วนำไปขาย แต่สำหรับของกลุ่มแม่บ้านท่าตอจะมีผู้มารับที่บ้านโดยขายทั้งปลีกและส่ง

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

1. พัฒนาตนเอง หาความรู้เพิ่มเติมเพื่อปรับปรุงคุณภาพ และผลิตภัณฑ์ อยู่เสมอ

2. ไม่ใช้ผลไม้อื่นผสม ไม่ว่าจะมีราคาแพง ก็ใช้ปริมาณเท่าเดิมเพื่อรักษาคุณภาพรสชาติของมะม่วงกวนส้มลิ้ม

อุปกรณ์ ->

กระบวนการ/ขั้นตอน->

ข้อพึงระวัง ->