การสานกระติบข้าว
โดย : นางปราณี ศรีมงคล ตำแหน่ง : ปราชญ์ชุมชน วันที่ : 2017-04-01-22:36:49ที่อยู่ : 110/1 บ้านโพน หมู่ที่ 8 ตำบลโนนตาล
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
เนื่องจากภาคอีสานนิยมรับประทานข้าวเหนียว ภาชนะที่บรรจุข้าวเหนียวส่วนใหญ่จะใช้ไม้ไผ่มาสานเป็นภาชนะใส่ข้าวเหนียวที่นึ่งสุก เพราะมีลักษณะเบาและระบายอากาศได้ดี ทำให้ข้าวเหนียวยังมีความร้อยและไม่แฉะ พกพาง่าย มีหลายรูปแบบ
วัตถุประสงค์ ->
1.วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการจักสานของกลุ่มจักสานบ้านโพน ได้แก่ ไม้ไผ่บ้าน (ไผ่ละต้นใหญ่มีหนามที่นิยมปลูกไว้บริเวณหัวไร่ปลายนา ที่สวน) ซึ่งเป็นไม้ไผ่ที่มีคุณสมบัติในการจักสานได้ดี คือมีความเหนียว คงทน ไม่เปราะหรือหักง่ายมีลำปล้องยาว พอดีในการใช้งาน
2. อุปกรณ์ที่ใช้การจักสานได้แก่
- มีด
- เหล็ก หมาดปลายแหลมและเหล็กหมาดปลายแบน
- เลื่อย
- คีม
-ที่รีดตอก
- ปิ๊บสำหรับต้มไม้ไผ่3. การจักสาน
- นำไผ่ที่เลือกไว้มาตัด ผ่า ต้มในปิ๊บให้เดือด (กันเชื้อรา)
-จักเป็นตอก และรีดตอกให้เรียบ4.ขั้นตอนการจักสานกระติบข้าวประกอบด้วย
- การสาน กลุ่มจักสานจะสานกระติบข้าวเป็นลายโบราณ เป็นลายพื้นฐานง่ายๆคือลายสอง ลายสองยืน ลายสองนอน (ลายอำขวาง) สานสลับกัน กระติบข้าว 1 ใบจะต้องทำ 2 ชิ้น ในแต่ละชิ้นจะต้องทำเป็นรูปทรงกระบอกยาวเพื่อให้สามารถพับทบเป็น 2 ชั้น ได้ คือเมื่อสานได้ตัวและฝาแล้ว ทำฝาตุ และก้นกระติบ เย็บให้เรียบร้อย แล้วจึงร้อยเชือกไว้สำหรับสะพาย
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1.กระตุ้นให้ปราชญ์ได้ถ่ายทอดความรู้ความสามารถอย่างเต็มที่
2.เริ่มต้นจากอาชีพหลักของคนในชุมชน และนำวัสดุในท้องถิ่นมาเป็นวัตถุดิบ
3.การค้นหาปราชญ์ที่มีความรู้และพร้อมจะถ่ายทอดองค์ความรู้
อุปกรณ์ ->
ต้องชี้แจงการดำเนินงานให้เข้าใจ ทุกเป็นขั้นตอน
กระบวนการ/ขั้นตอน->
การพัฒนาต่อยอดควรเริ่มจากสิ่งที่มีอยู่ภายในชุมชน และทำได้ง่าย
ข้อพึงระวัง ->