ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

การเลี้ยงปลาดุกในบ่อซีเมนต์แบบครัวเรือน เพื่อใช้เป็นอาหาร ลดค่าใช่จ่ายได้เป็นอย่างดี อีกทั้งปลาดุกยังเป็นปลาที่เลี้ยงง่ายด้วย ประโยชน์การเลี้ยงปลาดุกในบ่อซีเมนต์

1. ใช้พื้นที่น้อย สามารถเลี้ยงได้ทุกที่

2. ใช้เวลาเลี้ยงสั้น รุ่นละประมาณ 90 – 120 วัน

3. ปลาดุกเป็นปลาที่อดทนต่อสภาพน้ำได้ดี

4. สามารถเลี้ยง ดูแลรักษาได้สะดวก บริโภคในครัวเรือนและส่วนที่เหลือนำไปจำหน่ายได้

วัตถุประสงค์ ->

เทคนิคการเลี้ยงปลาดุกในบ่อซีเมนต์

การเลือกสถานที่สร้างบ่อเลี้ยงปลา

1. การเลือกสถานที่สร้างบ่อ

§  บ่อควรอยู่ใกล้บ้าน หรือที่สามารถดูแลได้สะดวก

§  ควรอยู่ในร่มหรือมีหลังคา เพราะปลาดุกไม่ชอบแสงแดดจัด และป้องกันเศษใบไม้ลงสู่บ่อจะทำให้น้ำเสียได้

§  มีแหล่งน้ำสำหรับเปลี่ยนถ่ายน้ำได้สะดวกพอสมควร

2. การสร้างบ่อ

§  บ่อขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1 เมตร สูงประมาณ 40 ซม.

§  ควรมี 2 บ่อ เพื่อใช้คัดขนาดปลาและสำรองน้ำไว้ถ่ายเท

§  ผนังและพื้นบ่อควรใส่สารกันรั่วซึม

§  มีท่อระบายน้ำเพื่อช่วยในการถ่ายเทน้ำ

การเตรียมบ่อก่อนการเลี้ยงปลาดุกในบ่อซีเมนต์

1. การเตรียมบ่อก่อนการเลี้ยงปลา ให้ตัดต้นกล้วยเป็นท่อใส่ลงไปในบ่อ เติมน้ำให้ท่วม แช่ไว้ 3 – 5 วัน เปลี่ยนต้นกล้วยแล้วแช่ไว้อี่ครั้งเพื่อให้หมดฤทธิ์ปูนขาว แล้วล้างบ่อให้สะอาด

2. ตรวจสอบสภาพน้ำให้เป็นกลางหมดฤทธิ์ของปูน ถ้ามีตะใคร่น้ำเกาะติดที่ข้างบ่อปูนถึงจะดี

3. น้ำที่จะใช้เลี้ยงคือน้ำจากคลอง หนอง บึง ต้องตรวจสอบว่ามีศัตรูปลาเข้ามาในบ่อด้วยหรือเปล่า

4. น้ำฝน น้ำบาดาล น้ำประปา ควรพักน้ำไว้ประมาณ 3 – 5 วัน ก่อนนำมาใช้ได้

อัตราการปล่อยปลาและเลี้ยงปลาดุกในบ่อ

1. ปลาเริ่มเลี้ยงความยาว 5 -7 ซม.

2. อัตราการปล่อยลงเลี้ยงในถังซีเมนต์กลมเส้นผ่านศูนย์กลาง 1 เมตร ถึก 40 ซม. ประมาณ 80 – 100 ตัว

3. ก่อนปล่อยปลาลงเลี้ยงควรใส่เกลือแกลงประมาณ 2 – 3 ช้อนแกง เพื่อช่วยปรับสภาพน้ำ

4. ระดับน้ำที่ปล่อยปลาครั้งแรก 10 -15 ซม.

5. การปล่อยปลาควรปล่อยในตอนเช้า

6. ควรนำถุงปลาที่จะปล่อยลงเลี้ยงแช่ในบ่อประมาณ 30 นาที เพื่อให้อุณหภูมิน้ำในถุงปลาและน้ำในบ่อไม่แตกต่างกันป้องกันปลาตายได้

7. ควรมีวัสดุให้ปลาหลบซ่อน เช่นท่อพีวีซีตัดเป็นท่อนหรือกระบอกไม้ไผ่ เพราะปลาตัวใหญ่จะกวนปลาตัวเล็ก

8. ควรมีการคัดขนาดปลา เมื่อมีอายุประมาณ 15 -20 วัน โดยนำตัวเล็กแยกไว้อีกบ่อหนึ่ง

9. ควรมีวัสดุช่วยบังแสงแดด

การถ่ายน้ำ

1. เริ่มเลี้ยงระดับน้ำลึก 10 – 15 ซม.

2. เพิ่มระดับน้ำอีก 5 – 10 ซม. เมื่อเลี้ยงไปได้ 10 – 15 วัน

3. ระดับน้ำสูงสุดไม่เกิน 40 ซม.

4. ถ่ายเทน้ำทุก 5 -7 วัน

5. ถ่ายเทน้ำแต่ละครั้งไม่ควรถ่ายจนหมด ถ่ายน้ำประมาณ 1 ส่วน 3 ของน้ำในบ่อ

6. ขณะถ่ายเทน้ำไม่ควรรบกวนให้ปลาดุกตกใจเพราะปลาจะไม่กินอาหาร 2-3 วัน

อาหารและการให้อาหาร

1. อาหารสำเร็จรูปชนิดเม็ดลอยน้ำ
– ปล่อยปลาขนาด 5-7 ซม. ให้อาหารปลาดุกเล็ก
– ปลาขนาด 7 ซม. ขึ้นไป ให้อาหารปลาดุกรุ่น

2. อาหารสด เช่น เศษปลา ไส้ไก่ ปลวก โครงไก่ การให้อาหารควรให้อาหารวันละประมาณ 3 ครั้ง ในช่วงเช้า-เย็น ให้อาหารประมาณ 3-5 เปอร์เซ็นต์ของน้ำหนักตัวปลาต่อวัน (หรือให้กินจนอิ่ม)

การป้องกันและรักษาโรคปลาดุก

1. ไม่ปล่อยปลาหนาแน่นเกินไป

2. ไม่ให้อาหารมากจนเกินไป

3. รักษาคุณภาพน้ำให้เหมาะสม

4. ถ่ายเทน้ำทุก 5-7 วัน

โรคปลาดุกและการรักษา

1. โรคกระโหลกร้าว แก้ไขโดยผสมวิตามินซี 1 กรัมกับอาหาร 1 กิโลกรัม ให้ปลากินติดต่อกัน 15 วัน

2. โรคจากเชื้อแบคทีเรียและแผลข้างตัว ใช้ยาปฏิชีวนะ เช่น ออกซิเททราไซคลิน 1 กรัม ผสมอาหาร 1 กิโลกรัม ให้ปลากินติดต่อกัน 7-10 วัน

3. หากมีปลาตายและเป็นแผลตามลำตัวให้ทำลายปลาตาย เช่น เผาหรือฝัง

การเลี้ยงปลาในบ่อปูนหรือบ่อซีเมนต์ นอกจากจะเริ่มต้นทำได้ง่ายแล้ว ยังใช้พื้นที่น้อย ลงทุนน้อย เหมาะสำหรับทำในครัวเรื่อนเพื่อลดค่าใช้จ่าย ถ้าสามารถทำได้ควบคู่กับกับการปลูกผักสวนครัวด้วยแล้ว จะเป็นการดียิ่งๆขึ้นไปอีกเพราะจะมีอาหารไว้บริโภคภายในครัวเรือนแบบค่าใช้จ่ายต่ำมาก อยู่แบบพอเพียง พอกิน เป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างฐานะครอบครัวให้ดีและมั่นคงมากขึ้น

 

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

1. การเลือกซื้อพันธุ์ปลาที่ดี

2. เรียนรู้ สังเกตุปลา ตามฤดูกาล

3. ศึกษาตลาด ความต้องการของตลาด

อุปกรณ์ ->

กระบวนการ/ขั้นตอน->

การเลี้ยงปลาในบ่อปูนหรือบ่อซีเมนต์ นอกจากจะเริ่มต้นทำได้ง่ายแล้ว ยังใช้พื้นที่น้อย ลงทุนน้อย เหมาะสำหรับทำในครัวเรือนเพื่อลดค่าใช้จ่าย ถ้าสามารถทำได้ควบคู่กับกับการปลูกผักสวนครัวด้วยแล้ว จะเป็นการดียิ่งๆขึ้นไปอีกเพราะจะมีอาหารไว้บริโภคภายในครัวเรือนแบบค่าใช้จ่ายต่ำมาก อยู่แบบพอเพียง พอกิน เป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างฐานะครอบครัวให้ดีและมั่นคงมากขึ้น

ข้อพึงระวัง ->