ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

การเลี้ยงโคเนื้อเป็นอาชีพที่เกษตรกรมีความคุ้นเคย มีความรู้และประสบการณ์ในการเลี้ยงมาเป็นเวลานาน การเลี้ยงสามารถดำเนินการได้ในทุกภูมิภาคของประเทศ และเนื่องจากความต้องการในการบริโภคเนื้อโคมีมากในขณะที่มีผู้เลี้ยงน้อย ตลาดจึงมีความต้องการสูง ทำให้อาชีพการเลี้ยงโคพันธ์พื้นเมืองไม่มีปัญหาในด้านราคาและการจำหน่ายเหมือนสินค้าเกษตรอื่น ๆ

วัตถุประสงค์ ->

ควรเริ่มต้นจากการเลี้ยงโคสาว หรือโคสาวอุ้มท้องหรือโคลูกติด จำนวนที่เลี้ยงจะขึ้นกับต้นทุนที่เกษตรกรมีแต่เพื่อให้คุ้มค่ากับการลงทุนและแรงงานที่ใช้ในการเลี้ยงเกษตรกรควรเลี้ยงตั้งแต่ ๕ ตัวขึ้นไปต่อครอบครัว การเลี้ยงจะใช้วิธีกึ่งขังกึ่งปล่อย โดยจะปล่อยโคออกหากินพืชหญ้าในแหล่งธรรมชาติ ทุ่งหญ้าสาธารณะหรือทุ่งหญ้าที่ปลูกสร้างขึ้น แล้วนำเข้าขังคอกในช่วงตอนเย็นโดยจะมีโรงเรือน หรือไม่มีก็ได้ แต่ต้องมีเพิงพักที่สามารถป้องกันแดดและฝนได้ หลังคาทำด้วยวัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น เช่น หลังคาหญ้าจากหรือหญ้าแฝก พื้นจะเป็นพื้นดินอัดแน่น  หรือพื้นซีเมนต์ก็ได้ แต่ต้องมีความสะดวกในการทำความสะอาด และสามารถขนย้ายมูลโคออกได้สะดวกในคอกพัก หรือโรงเรือนควรมีรางน้ำ และอาหารให้เพียงพอกับจำนวนโคที่เลี้ยง ต้องมีน้ำสะอาดและแร่ธาติก้อนให้โคกินตลอดเวลา

ในช่วงฤดูที่พืชอาหารหยาบขาดแคลนควรมีการเสริมพืชอาหารสัตว์คุณภาพดี หรืออาหารข้นกินเพิ่มเติม โดยเฉพาะในระยากรเลี้ยงที่สำคัญ เช่น ช่วงแม่โคอุ้มท้อง หลังคลอดและช่วงลูกโคให้เกษตรกร พิจารณาจากลักษณะรูปร่างและความสมบูรณ์ของโคเป็นหลัก ถ้าโคผอมก็ควรเสริมอาหารเพิ่มเติม

แม่โคจะเริ่มผสมพันธุ์ได้เมื่ออายุประมาณ ๑.๕ ปี ในโคพื้นเมือง และ ๒ ปี ในโคลูกผสม ถ้าเกษตรกรใช้พ่อพันธุ์คุมฝูง พ่อพันธุ์ ๑ ตัว ที่มีอายุ ๓ ปีขึ้นไป จะคุมฝูงแม่พันธุ์ได้ ๒๕-๓๐ ตัว แต่ถ้าพ่อพันธุ์อายุน้อยจะคุมฝูงได้น้อยลง ถ้าเกษตรกรใช้การผสมเทียม จะต้องคอยสังเกตการณ์เป็นสัดของแม่โคซึ่งจะมีวงรอบการเป็นสัดประมาณ ๒๑ วัน ควรผสมให้ได้ตามวงรอบ แม่โคตั้งท้องนานประมาณ ๒๘๐-๒๙๐ วัน

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

๑) มีสถานที่เพียงพอในการจัดทำคอก หรือโรงเรือนสำหรับเลี้ยงดู และแปลงพืชอาหารสัตว์ ที่ตั้งของโรงเรือนหรือคอกเลี้ยงต้องอยู่ในพื้นที่ดอน ไม่มีน้ำท่วมขัง

๒) ต้องมีแหล่งทุ่งหญ้าธรรมชาติสำหรับปล่อยเลี้ยงโค หรือสามารถจัดหาหญ้าหรืออาหารหยาบอื่น ๆ ให้กินได้อย่างเพียงพอ ตลอดทั้งปี

๓)  ต้องมีพ่อพันธุ์สำหรับคุมฝูง หรืออยู่ใกล้หน่วยที่ให้บริการผสมเทียม

๔)  ต้องอยู่ใกล้ตลาดนัดซื้อ-ขายโค หรือมีตลาดรองรับที่ชัดเจน

อุปกรณ์ ->

ในช่วงโคคลอดผู้เลี้ยงควรเข้าช่วยเหลือในการคลอด และให้ลูกโคกินนมน้ำเหลืองจากแม่โคโดยเร็วที่สุด ลูกโคจะหย่านมเมื่ออายุประมาณ ๖-๗ เดือน

กระบวนการ/ขั้นตอน->

โคทุกตัวควรได้รับการดูแลสุขภาพ ควรถ่ายพยาธิเป็นประจำ  อย่างน้อยปีละครั้ง และต้องฉีดวัคซีนป้องกันโรคที่สำคัญ ได้แก่ โรคคอบวม โรคปากและเท้าเปื่อย ตามโปรแกรมอย่างสม่ำเสมอ การจำหน่ายโคเนื้อจะสามารถจำหน่ายได้ตั้งแต่ลูกโคหย่านมเป็นต้นไป แม่โคพื้นเมืองจะสามารถให้ลูกโคปีละ ๑ ตัว เป็นอย่างน้อย แต่ถ้าเป็นโคลูกผสมจะสามารถให้ลูกได้ ๑-๒ ตัว เป็นอย่างน้อย

ข้อพึงระวัง ->