ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ชาวบ้านส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพทำนา ทำไร่ หลักฤดูทำนาจะมีการอพยพแรงงานไปทำงานในกรุงเทพมหานคร และต่างจังหวัด  และสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอกระนวน  ได้นำวิทยากรเข้ามาอบรมการทำไม้กวาด  และได้มีการจัดตั้งกลุ่มทำไม้กวาดขึ้นภายในหมู่บ้านเพื่อเป็นอาชีพเสริม เพิ่มรายได้ให้กับครัวเรือน

ไม้กวาดดอกหญ้า เป็นผลิตภัณฑ์สำหรับทำความสะอาดที่จำเป็นมากในทุกครัวเรือน โดยมักพบใช้มากกว่า 1 ด้าม ในแต่ละครัวเรือน ทั้งนี้ ไม้กวาดดอกหญ้าจะทำได้จากช่อดอกหญ้าตองกง หรือที่เรียก หญ้าไม้กวาด รวมถึงหญ้าชนิดอื่น เช่น อ้อ และแขมหรือแขมใหญ่ ด้วยการนำช่อดอกมาตากให้แห้ง พร้อมสลัดดอกให้ร่วงหมดด้วยเครื่อง ก่อนนำมามัดร้อยให้เป็นผืน และถักติดกับด้ามไม้ไผ่

วัตถุประสงค์ ->

– ตัดก้านดอกตองกงที่ยังมีความเขียวอยู่ ด้วยการตัดยาวประมาณ 80 เซนติเมตร จากนั้น นำมาตากแดดให้แห้งประมาณ 2-5 วัน
– นำก้านดอกหญ้ามาฟาดหรือเข้าเครื่องเพื่อแยกปุยดอกออกให้หมด ก่อนนำไปตากอีก ประมาณ 7 วัน ทั้งนี้ หากใช้วิธีฟาด ควรฟาดในช่วงวันที่แดดออกมาก และควรสวมผ้าปิดจมูก และสวมเสื้อผ้าให้มิดชิด เพราะจะทำให้เกิดฝุ่น และปุยดอกลอยฟุ้งมาก
– นำก้านดอกหญ้าประมาณ 1 กำมือ มามัดรวมกันให้เป็นวงกลม
– นำเข็มที่ร้อยเชือกฟางแทงเข้ากลางมัด พร้อมร้อยพัน 3 รอบ ไม่ให้แน่นมากก่อนคลี่ และจัดเรียงให้ก้านดอกหญ้าแผ่เป็นผืนแบน และมัดโคนก้านให้แน่น
– นำมัดดอกหญ้าผัดรัดเข้ากับด้ามไม้กวาดที่เจาะรูไว้ให้แน่น หรือตอกตะปูยึดให้แน่น ทั้งนี้ ต้องจัดเรียงแผ่นดอกหญ้าให้สวยงามก่อน
– นำชัน 2 ส่วน และผสมกับน้ำมันกาด 1 ส่วน โอบทาบริเวณเชือกถัก และบริเวณโดยรอบ เพื่อให้ก้านดอกหญ้าติดกับด้ามไม้กวาดได้แน่นขึ้น

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

ราคาไม้กวาดดอกหญ้าที่เกลุ่มชุมชนทำจำหน่ายในแหล่งผลิตจะมีราคาประมาณด้ามละ10-12 บาท ซึ่งมักมีพ่อค้าคนกลางเข้ามารับซื้อถึงแหล่งผลิต ก่อนมาขายต่อตามร้านค้าในเมือง ซึ่งจะตกที่ราคาประมาณด้ามละ 20-35 บาท รวมถึงส่งจำหน่ายต่อต่างประเทศ ซึ่งจะได้ราคาที่สูงกว่ามาก

ส่วนการจำหน่ายก้านดอกตองกงที่ยังไม่ได้แยกปุยดอกออกจะมีราคามัดละประมาณ 12 บาท และที่แยกปุยดอกออกแล้วจะอยู่ที่มัดละประมาณ 25 บาท โดยแต่ละมัดจะมีเส้นรอบวงยาวประมาณ 1 ฟุต

อุปกรณ์ ->

การตัดช่อดอกหญ้า ในแต่ละท้องถิ่นจะแตกต่างกัน แต่ทั่วไปช่อดอกหญ้าจะแก่ และพร้อมตัดในช่วงเดือนตุลาคม-ธันวาคม หรือบางที่อาจอยู่ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์-เมษายน ซึ่งจะตัดช่อดอกหญ้าขณะที่ช่อดอกยังมีสีเขียวอยู่ และเลือกตัดก้านช่อดอกที่มีขนาดใหญ่

กระบวนการ/ขั้นตอน->

1. สำหรับด้ามไม้กวาดที่มีเชือกแขวน หลังจากใช้แล้วให้แขวนไว้ โดยมีความสูงที่ผืนดอกหญ้าไม่พับวางบนพื้น
2. หากด้ามไม้กวาดไม่มีเชือกห้อย ให้วางด้ามไม้กวาด โดยให้ผืนแผ่นหญ้าตั้งขึ้นอยู่ด้านบน เพราะหากวางผืนดอกหญ้าพับบนพื้นจะทำให้ก้านดอกหญ้างอพับได้ แต่บางตำรามองว่า การชันตั้งขึ้นอาจทำให้ฝุ่น และเชื้อโรคมาติดกับด้ามได้ และบางครั้งอาจทำให้ก้านดอกหญ้าโค้งงอลงด้านล่างได้เช่นกัน
3. ไม่ควรเก็บไม้กวาดด้านนอกที่เสี่ยงต่อน้ำฝน และหากก้านดอกหญ้าถูกน้ำจนเปียก จะต้องนำออกผึ่งแดดให้แห้งก่อนนำมาใช้

ข้อพึงระวัง ->