ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

เมื่อประมาณปี ๒๕๑๕ ได้มีราษฎรในตำบลพังทุย อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่นได้เก็บดอกหญ้าบนเชิงเขาบริเวณภูเขาสวนกวางอำเภอเขาสวนกวางมาทำไม้กวาดในหมู่บ้านและหมู่บ้านใกล้เคียงซึ่งขณะนั้นขายในราคาด้ามละ ๒.๕๐ บาท ทำขายกันประมาณ ๕-๖ ครอบครัวเท่านั้น ปีต่อๆมาเริ่มขยายการทำไม้กวาดขึ้นมาเรื่อยๆ จนกระทั่งปัจจุบันราคาเพิ่มขึ้นเป็นด้ามละ ๒๕-๕๐ บาท และเมื่อปี ๒๕๓๙ เริ่มมีการทำกันมากขึ้นครอบคลุมขยายเกือบทุกหมู่บ้านในตำบล จนกล่าวได้ว่าตำบลพังทุยมีอาชีพทำไม้กวาดทั้งตำบลเลยก็ว่าได้  การจำหน่ายก็เริ่มจำหน่ายในหมู่บ้าน ตำบล และในจังหวัดขอนแก่น ซึ่งปัจจุบันมีลูกค้าจากจังหวัดต่างๆเกือบทั่วทุกภาคของประเทศ ทำให้มีการรวมกลุ่มการผลิตและจำหน่ายไม้กวาดดอกหญ้า ในปี ๒๕๓๙ ชื่อ “กลุ่มสตรีสหกรณ์ไม้กวาดพังทุย” และข้าพเจ้าเข้าร่วมเริ่มเรียนรู้และทำไม้กวาดจากนางมิ่งขวัญ  ทาปลัด ประธานกลุ่ม จากที่ทำเป็นไม้กวาดด้ามงอ ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงให้มีความสะดวก รวดเร็วทันสมัยเป็นพลาสติก เป็นต้น

วัตถุประสงค์ ->

๑. ความเป็นมา

                 เมื่อประมาณปี ๒๕๑๕ ได้มีราษฎรในตำบลพังทุย อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่นได้เก็บดอกหญ้าบนเชิงเขาบริเวณภูเขาสวนกวางอำเภอเขาสวนกวางมาทำไม้กวาดในหมู่บ้านและหมู่บ้านใกล้เคียงซึ่งขณะนั้นขายในราคาด้ามละ ๒.๕๐ บาท ทำขายกันประมาณ ๕-๖ ครอบครัวเท่านั้น ปีต่อๆมาเริ่มขยายการทำไม้กวาดขึ้นมาเรื่อยๆ จนกระทั่งปัจจุบันราคาเพิ่มขึ้นเป็นด้ามละ ๒๕-๕๐ บาท และเมื่อปี ๒๕๓๙ เริ่มมีการทำกันมากขึ้นครอบคลุมขยายเกือบทุกหมู่บ้านในตำบล จนกล่าวได้ว่าตำบลพังทุยมีอาชีพทำไม้กวาดทั้งตำบลเลยก็ว่าได้  การจำหน่ายก็เริ่มจำหน่ายในหมู่บ้าน ตำบล และในจังหวัดขอนแก่น ซึ่งปัจจุบันมีลูกค้าจากจังหวัดต่างๆเกือบทั่วทุกภาคของประเทศ ทำให้มีการรวมกลุ่มการผลิตและจำหน่ายไม้กวาดดอกหญ้า ในปี ๒๕๓๙ ชื่อ “กลุ่มสตรีสหกรณ์ไม้กวาดพังทุย” และข้าพเจ้าเข้าร่วมเริ่มเรียนรู้และทำไม้กวาดจากนางมิ่งขวัญ  ทาปลัด ประธานกลุ่ม จากที่ทำเป็นไม้กวาดด้ามงอ ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงให้มีความสะดวก รวดเร็วทันสมัยเป็นพลาสติก เป็นต้น

              ๒. กระบวนการ/วิธีการขั้นตอน/เทคนิค/ข้อพึงระวังที่ใช้ในการแก้ปัญหาหรือพัฒนาอาชีพ

               ๒.๑ วัตถุดิบและส่วนประกอบในการผลิต

                 ๑) ดอกหญ้าที่ใช้ทำไม้กวาดมีอยู่ ๒ ชนิด

                           ๑.๑) ดอกพง หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่าดอกแขม จะมีอยู่แถบเขาสวนกวาง อำเภอเขาสวนกวาง ซึ่งเป็นเขตติดต่อกับอำเภอน้ำพอง ซึ่งเมื่อหลายปีผ่านมาสามารถไปเก็บได้เอง ปัจจุบันค่อนข้างหายากต้องรับซื้อจากแหล่งจำหน่าย......

                           ๑.๒) ดอกกง  หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ดอกยู จะมีอยู่แถบจังหวัดเพชรบูรณ์ เชียงใหม่ พะเยา น่าน ในช่วงแรกๆ ผู้ผลิตจะไปเก็บเอง แต่ปัจจุบันจะมีผู้นำมาจำหน่ายถึงที่ทำให้สะดวกยิ่งขึ้น

               ๒) ด้ามไม้ไผ่, ด้ามพลาสติก

               ๓) เชือกไนลอน ขนาด ๑.๕ ม.ม.

               ๔) ตะปู

               ๕) เข็ม เบอร์ ๔.๕ ,๘

               ๖) ลวด เบอร์ ๒๐

               ๗) น้ำยากันรั่ว เรนโค้ท

               ๘) น้ำมันทาไม้

               ๙) น้ำมัน วานิสเงา

               ๑๐) ห่วงสำหรับร้อยเชือกกับด้ามไม้กวาดไว้ห้อยหรือแขวนเก็บไม้กวาด

               ๗.๒.๒ ขั้นตอนการผลิต

               ๗.๒.๒.๑ เตรียมดอกหญ้า

               ๑) นำดอกหญ้าไปตากแดด ประมาณ ๓ วัน

               ๒) นำดอกหญ้ามานวดให้ดอกร่วงหลุดจากก้าน

               ๓) เลาะ คัดแยกให้ได้ขนาดเท่าๆ กัน

               ๔) มัดเป็นกำ ๆ ขนาด ๑ กำมือ

               ๕) นำดอกหญ้าที่มัดเป็นกำมามัดรวมกันประมาณ ๕-๖ กำ เป็นมัดใหญ่

               ๖) เก็บรวบรวมไว้ รอให้การทำด้ามเรียบร้อย

               ๒.๒.๒ การเตรียมด้ามไม้กวาด

               ๑) ตัดไม้ไผ่ที่มีอายุ ๒ ปี ขนาดความยาว ๗๐ ซม.

               ๒) ตัดตา และขอบข้อต่อ ขัดด้วยกระดาษทรายให้ผิวเรียบไม่มีเสี้ยน

               ๓) นำด้ามไม้ไผ่แช่ในน้ำ นำก้อนหินหรือไม้กดให้จมน้ำ ทิ้งไว้ประมาณ ๑ สัปดาห์

               ๔) นำขึ้นตากแดดให้แห้ง

               ๕) นำลวดมามัด พันรอบด้ามไม้ไผ่แนวทแยง

               ๖) นำด้ามไม้ไผ่ไปลนไฟ พอให้เปลี่ยนสี ยกออก

               ๗) ปล่อยให้เย็น แล้วแกะลวดออก จะทำให้เกิดลวดลาย

               ๘) ทำด้วยน้ำมันทาไม้ (แลคเกอร์) ให้มีความมัน

               ๙) ทาหรือขัดด้วยวานิสเงา จะทำให้ด้ามไม้ไผ่ขึ้นเงา

               ๑๐) ติดห่วงบนปลายด้านหนึ่งของด้ามเพื่อเอาไว้ร้อยเชือก

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

๑) ในการทำไม้กวาดให้ประสบผลสำเร็จต้องอาศัยความตั้งใจ ขยันและอดทน ละเอียดประณีตให้มีความแข็งแรงคงทน

 

อุปกรณ์ ->

ในการทำไม้กวาดด้ามไม้กวาด หากใช้ไม้รวก ไม่สามารถทาแลคเกอร์ได้ มอด แมลงจะกัดกิน ไม่คงทนต่อการใช้งาน

กระบวนการ/ขั้นตอน->

-

ข้อพึงระวัง ->