ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ผ้าไหมหรือผ้าฝ้ายย้อมด้วยสีธรรมชาติ หนึ่งในภูมิปัญญาไทยที่สืบทอดมาแต่โบราณ มีการคัดสรรพันธุ์พืชหรือสัตว์ที่มีหลากหลายในท้องถิ่น ใช้เป็นวัตถุดิบให้สี แต่ละพันธุ์พืชที่ได้รับการพัฒนาจนใช้ย้อมได้สีคุณภาพดีสีไม่ตก และไม่ซีดจางง่าย มีจำนวนไม่กี่ชนิด และเริ่มไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้ในขณะที่ความนิยมในผลิตภัณฑ์ผ้าย้อมสีธรรมชาติเพิ่มขึ้น เนื่องจากมีกระบวนการผลิตจากวัสดุธรรมชาติ และผ้าย้อมสีธรรมชาติมีลักษณะเด่นที่สีนุ่มนวล ไม่ฉูดฉาด เป็นที่ต้องการของตลาดโดยเฉพาะในต่างประเทศ
         การวิจัยเกี่ยวกับการย้อมเส้นไหมด้วยสีธรรมชาติ มีวัตถุประสงค์เพื่อการพัฒนากระบวนการย้อมให้ได้สีคุณภาพดี คงทนต่อแสงและการซักผ้าตามมาตรฐานอุตสาหกรรม ให้เป็นที่ยอมรับของผู้บริโภค และศึกษาหาพันธุ์ไม้ย้อมสีใหม่ ๆ ที่หาง่าย โตเร็ว และมีส่วนให้สีปริมาณให้สามารถพัฒนาได้ในเชิงพาณิชย์ อีกทั้งเป็นการลดต้นทุนจากการซื้อสีเคมีมาใช้ในการทอดผ้า

วัตถุประสงค์ ->

สีธรรมชาติส่วนใหญ่ได้จากพืชในส่วนของเปลือกไม้ใบไม้ลูกไม้และรากไม้ซงึ่ จะมกี รรมวธิี ในการย้อมแตกต่างกันไปแล้วแต่ชนิดพืชและส่วนที่น ามาเป็ นสีย้อมสีธรรมชาติที่น ามาย้อมเส้นไหม ได้แก่ สีแดงจากครั่ง รากยอ ดอกค าฝอย สีน ้าเงินจากต้นคราม สีเหลืองจากแก่นขนุน ขมิ้นชัน แก่นเข สี ด าจากลูกมะเกลือ สีชมพูดจากต้นฝาง สีกากีจากเปลือกและแก่นเพกา สีเขียวจากใบหูกวาง เป็ นต้น ขั้นตอนดังนี้  

1.หากเป็นสีจากเปลือกของต้นไม้จะใช้วิธีต้มเปลือกไม้

2.สีจากหัวพืชจะใช้วิธีสกัด บด แล้วจึงนำมาต้มย้อม

ค่าความเป็นกรดด่างในน ้าย้อมคราม ได้น าน ้าด่างธรรมชาติที่ได้จากการเผาเหง้ากล้วย และน ้ากรดที่ได้จากการต้มมดแดงมาผสมกันในอัตราส่วนต่าง ๆ แล้วเทลงใน หม้อน ้าคราม จากนั้นวัดค่าความเป็ นกรดด่าง ก่อนน าเส้นไหมลงย้อมพบว่า น ้าครามที่มีความเป็ นกรดด่าง 9.7 เส้นไหมจะติดสีดี ที่สุด การใช้สีธรรมชาติเพื่อท าผ้ามัดหมี่โฮล ได้ใช้สีธรรมชาติท าผ้ามัดหมีโฮล 4 ชนิด คือ สีเหลืองจากเขและประโฮด สีแดงจากครั่ง และสีน ้าเงินจากคราม พบว่า สีธรรมชาติ ทั้ง 4 ชนิด มีการแสดงออกของความเป็ นแม่สีอย่างชัดเจน และสามารถผสมสีย้อมและย้อมผสมสีให้เกิดสีต่าง ๆ บนผ้ามัดหมี่โฮล ได้ถึง 5 สีสีเหลืองทอง ได้จากการย้อมสีแดงจากครั่งก่อนแล้วย้อมสีเหลืองทับ สีฟ้ าได้จากการย้อมสีน ้าเงินจากคราม ลงโดยตรง บนเส้นไหม ที่ฟอกแล้ว สีเขียวได้จากการย้อมสีเหลืองทองก่อนแล้วย้อมสีน ้าเงินจากครามทับ สีด าได้จากการย้อมสีแดงอมสีทอง ก่อนแล้วย้อมก่อนแล้วย้อมสีน ้าเงินจากครามทับ

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

สีธรรมชาติจะมีความสวยงามเป็นเอกลักษณ์ไม่ฉูดฉาด ทำให้ได้รับความนิยมจากผู้บริโภค

อุปกรณ์ ->

การรักษาผ้าไหมสีธรรมชาติ

1. ผ้าไหมที่ย้อมด้วยสีธรรมชาติ มีความสวยงามและลักษณะของผ้าต่างจากผ้าชนิดอื่น ๆ การดูแลรักษาการซัก-รีด จึงแตกต่างและพิถีพิถันกว่าผ้าทั่วไป
2. ผ้าไหมไม่ควรซักด้วยเครื่องซักผ้า และไม่ควรใช้สบู่หรือผงซักฟอกที่มีฤทธิ์เป็นด่าง ควรเลือกใช้ชนิดที่เป็นกรดอ่อนๆ หรือเป็นกลาง ไม่ควรบิดผ้าไหม และควรตากในร่มเท่านั้น
3. การรีดผ้าไหม ควรรีดผ้าไหมขณะที่ยังหมาดน้ำอยู่และควรใช้ผ้าชิ้นอื่นทับบนผ้าไหม แล้วรีดบนผ้าผืนนั้น หรือรีดด้านในของผ้าไหม ถ้าต้องการใช้น้ำยารีดผ้าเรียบควรเลือกชนิดคุณภาพดี
4. เมื่อสวมใส่ผ้าไหมย้อมสีธรรมชาติ ควรหลีกเลี่ยงอยู่ท่ามกลางแสงแดดจัดนานเกินไป เนื่องจากสีธรรมชาติบางสีซีดจางง่ายกว่าปกติ

กระบวนการ/ขั้นตอน->

ในการบรรจุควรบรรจุในกล่องกระดาษเพื่อไม่ได้สีจากธรรมชาติที่ย้อมเปลี่ยน

ข้อพึงระวัง ->