ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

กระติบข้าวคล้าภูมิปัญญาที่ผูกพันกับชาวอีสานเป็นภาชนะชนิดหนึ่งที่ใช้สำหรับใส่ข้าวเหนียวของชาวอีสานสืบสานนานมาตั้งแต่บรรพบุรุษ   จวบจนปัจจุบัน  จากการศึกษาประวัติและข้อมูลจากศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดต่างๆในภาคอีสาน  พบว่ากระติบข้าวเหนียวนั้นมีมานานตั้งแต่อดีต  เคียงคู่เป็นการดำรงชีวิตของคนอีสาน  กระติบข้าวเหนียวเป็นภาชนะที่สำคัญในการดำรงชีวิตของคนอีสาน  ก่องข้าวหรือกระติบข้าวคือสิ่งเดียวกัน

          ก่องข้าวหรือกระติบข้าวส่วนใหญ่ใช้วัสดุทำมาจากไม้ไผ่โดยมีการจัดทำและใส่ลวดลายหรือย้อมสีต่างๆไปตามยุคสมัย  และมีลวดลายเป็นเอกลักษณ์แล้วแต่ละท้องถิ่นและตามฝีมือของบรรพบุรุษที่ได้ถ่ายทอดสืบสานต่อกัน

วัตถุประสงค์ ->

เพื่อสืบสานอนุรักษ์ภูมิปัญญาที่มาช้านานให้ลูกหลานได้สานต่อ

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

คล้าสด

2. ไม้ไผ่ผ่าเหลาให้บางสานลายขัด

3. ก้านตาล

4. เชือกสำหรับเย็บ

5. เชือกสำหรับทำสาย

อุปกรณ์ ->

1. เขียงรองขูด

2. มีดสำหรับตัดคล้า  (มีดอีโต้ )

3. มีดสำหรับจักคล้า

4. มีดสำหรับขูดคล้าให้นิ่ม

5. เข็มสำหรับเย็บกระติบ

6. เหล็กแหลมสำหรับเจาะรูใส่ตีนกระติบ

กระบวนการ/ขั้นตอน->

1  ขั้นตอนการเลือกคล้า เป็นการเลือกตัดต้นคล้าสด ควรเลือกต้นคล้า ลำคล้าที่มีอายุประมาณ 1 ปีขึ้นไป สรุปคือไม่อ่อนเกินไป ถ้าแก่อาจทำยาก แต่มีความทนทานดี

2  ขั้นตอนการตัดลำคล้า นำต้นคล้าสดมาตัดตามขนาดของกระติบ เล็ก กลาง ใหญ่ ขนาดกลาง และใหญ่มีความประมาณ 60 - 80 เซนติเมตร

3  ขั้นตอนการจักเส้นตอก นำคล้าสดที่ตัดแล้วมาจักสานเป็นเส้นตามขนาดมี่ต้องการ เช่น ขนาด 2 มิลลิเมตร

4  ขั้นตอนการขูดและตาก นำเส้นคล้าที่จักสานเสร็จมาตากแดดให้แห้งรอการขูดพร้อมกันที่ละมากๆหรือขูดสดเอาใยออกโดยขูดทั้งด้านหน้า ด้านหลังด้วย เสร็จแล้วนำไปตากแดดให้แห้งจนสีสวยงาม

5  ขั้นตอนการก่อกระติบข้าว นำเส้นคล้าที่ขูดและตากแห้งเสร็จมาพรมน้ำแล้ว นำมาก่อสานเป็นกระติบข้าวคล้าตามขนาดที่ต้องการ เช่น ขนาดเล็ก ใช้จำนวนเส้นคล้าไม่เท่ากัน

6  ขั้นตอนการขึ้นรูป นำกระติบข้าวที่สานเสร็จมาพับขึ้นรูป ตกแต่งให้เรียบร้อยสวยงาม

          7  ขั้นตอนการสานหน้าคล้า  สานฝารองจากไม้ไผ่ สานเป็นแผ่นขนาดเท่ากระติบที่เตรียมไว้นำมาตัดประกอบเตรียมการเย็บ

          8  ขั้นตอนการเย็บ นำกระติบข้าวที่พับแล้วมาวัดขนาด แล้วนำฝาบน ฝาล่างมาตัดเป็นวงกลมเท่าขนาดกระติบแล้วนำหวายมาเย็บประกอบติดกันเป็นฝาบน ฝาล่าง

          9  ขั้นตอนการประกอบและตกแต่ง นำกระติบข้าวทั้งฝาบน ฝาล่างมาประกอบกันแล้วเย็บใส่ตีนหรือฐานล้าง โดยใช้ตีนตาลที่ทำเป็นวงตามขนาดของกระติบข้าวมาเย็บประกอบเข้าด้วยกัน

ข้อพึงระวัง ->