ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

การเรียนรู้สมัยเด็กและได้เห็นแม่และคนในชุมชนใช้เวลาว่างจากการทำนา หรือช่วงหลังฤดูเก็บเกี่ยวมาทอผ้า

วัตถุประสงค์ ->

สืบทอดภูมิปัญญาชาวบ้าน

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

กระบวนการทอผ้า

ในการทอผ้าพื้นเมืองของไทยนั้น  กว่าจะเป็นผืนผ้าจะต้องผ่านกระบวนการหลายขั้นตอนด้วยกัน เริ่มจากวัตถุดิบที่ใช้ในการทอ ส่วนใหญ่จะมาจาก ฝ้ายและไหม

 

    

อุปกรณ์ ->

1.กี่

2.กระสวย

3.ฟืม

4.สี

 

กระบวนการ/ขั้นตอน->

กระบวนการทอผ้า

ในการทอผ้าพื้นเมืองของไทยนั้น  กว่าจะเป็นผืนผ้าจะต้องผ่านกระบวนการหลายขั้นตอนด้วยกัน เริ่มจากวัตถุดิบที่ใช้ในการทอ ส่วนใหญ่จะมาจาก ฝ้ายและไหม

 

        ฝ้าย  เป็นพืชที่ชาวบ้านปลูกไปพร้อม ๆ กับการปลูกข้าว ใช้เวลาประมาณ   6 - 7 เดือน จึงเริ่มเก็บดอกฝ้ายมาผึ่งให้แห้ง นำมาผ่านกระบวนการต่างๆ คือ อิ้ว ดีด ล้อ เข็น ทำเข็ดทำไจ ก่อนที่จะย้อมสีจะต้องฆ่าฝ้ายเสียก่อน โดยการนำไจฝ้ายไปแช่ ในน้ำข้าวจ้าวที่นึ่งสุก แล้วนำมาตีด้วยท่อนไม้ให้น้ำข้าวเข้าไปผสมกับเส้นด้ายก่อนจึง นำไปตากแห้ง เพื่อให้เส้นด้ายคงทน  เมื่อย้อมสีเสร็จก็นำเส้นฝ้ายไปเข้าเครื่องมือ หมุนที่เรียกว่า  กวัก เพื่อปั่นด้ายให้เรียบเสมอและแน่นยิ่งขึ้น จึงนำไปค้นหรือสืบ 
หลักค้น หรือที่ขึงด้ายก่อนนำไปเข้าเครื่องทอที่เรียกว่า กี่หรือหูก เพื่อทอให้เป็นผืนผ้ าต่อไป

 

ส่วนผ้าไหม ได้จากตัวไหมโดยนำรังไหมที่ผึ่งแดดแล้ว มาต้มในน้ำร้อน แล้วสาวขึ้นมาทำเป็นไจไหม จากนั้นนำมาฟอกให้เส้นนิ่ม ตากแห้ง แล้วนำมากวัก เพื่อให้เส้นใยไหมติดต่อเป็นเส้นเดียวกันตลอด ย้อมสีแล้วจึงนำไปทอเป็นผืนผ้า
ในการย้อมสีนั้น ในอดีตนิยมย้อมด้วยสีที่ได้ จากวัสดุธรรมชาติ โดยสกัดมาจากส่วนต่าง ๆ ของพืชที่มี อยู่ในท้องถิ่น เช่น เปลือกของลำต้น แก่น ราก ลูก ผล ดอก ใบ พืชที่ใช้ย้อม เช่น ครั่ง คราม ลูกหว้า ใบหูกวาง แถลง หรือจากสัตว์บางชนิด ปัจจุบันมีการนำสีวิทยาศาสตร์หรือ สีเคมีมาใช้ในการย้อมมากขึ้น เนื่องจากราคาไม่แพง หา  ได้ง่าย ใช้สะดวก และควบคุมน้ำหนักของสีได้ง่ายกว่า  

ข้อพึงระวัง ->

การย้อมสีต้องใช้เวลาพอเหมาะ