การมัดหมี่โฮล/ทอผ้าไหม
โดย : นางทรายทอง สุริยวงศ์ วันที่ : 2017-05-09-12:37:57ที่อยู่ : 23 หมู่ 1 ต.ตากูก
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
อ ชาวบ้านตากูก หมู่ 1 มีการสืบทอดการทอผ้าไหมลายโบราณสุรินทร์ ได้หลากหลาย เช่น ลายสมอ ลายขอ ลายดอกพิกุล ลายโฮล ลายร่างแห ฯลฯ โดยเฉพาะการทอผ้าไหมมัดหมี่โฮล ที่อำเภอเขวาสินรินทร์ เป็นแหล่งกำเนิดของจังหวัดสุรินทร์ในการย้อมสีธรรมชาติ นำมาทอ ใช้ในงานบุญประเพณีต่าง ๆ สืบทอดมาจนปัจจุบัน
วัตถุประสงค์ ->
1. มีการรวมกลุ่มและผู้นำเข้มแข็ง
2. ภูมิปัญญาที่ถ่านทอดกันอย่างต่อเนื่อง
3. ประเพณีการใช้ผ้าไหมของชุมชนยังคงมีความสำคัญ
4. การการบริหารจัดการยึดหลัก 5 ก
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
อุปกรณ์ ->
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ผ้าโฮลเป็นผ้าไหมมัดหมี่ที่มีลักษณะเฉพาะที่โดดเด่น นิยมใช้เส้นไหมน้อยในการทอ มีการมัดย้อมเส้นพุ่งด้วยวิธีการเฉพาะเรียกว่า จนองโฮล
โดยการมัดหมี่ผ้าโฮล นิยมมัดหมี่ 21 ลำ ซึ่งการมัดหมี่เพียงหนึ่งลาย สามารถทอได้ถึง 4 แบบด้วยกัน ได้แก่ (ลายโฮลผู้ชาย)
ผ้าโฮลสะไรย์ (ลายโฮลธรรมดา หรือโฮลผู้หญิง) ผ้าโฮลเกียรติ และผ้าโฮลปะนะ
ในการค้นลำมัดหมี่ มัดหมี่โฮลแต่ละลำจะเป็นอิสระต่อกัน การทอจะใช้เทคนิคการทอพิเศษโดยการทอผ้าให้ลายเฉียงขึ้นเรียกว่า “ปะน๊ะ” การมัดย้อม จะนิยมใช้สีธรรมชาติ และมัดย้อมหลายครั้ง ละเอียดทุกขั้นตอน การย้อมสีผ้าโฮล คือ จะต้องให้ครูทอผ้ามาสอนวิธีการย้อมเสียก่อน เพราะถือกันว่าเป็นผ้าครู ที่จะต้องผ่านกระบวนการครอบบครูเสียก่อน ผ้าโฮลมี 5 สี ได้แก่ สีดำ, แดง,เหลือง,น้ำเงิน และเขียว สีเหล่านี้ได้จากการย้อมด้วยสีธรรมชาติ เนื้อผ้ามักมี 2 สี ด้านหน้าเป็นสีอ่อน อีกด้านหนึ่งเป็นสีเข้มกว่าลายโฮลผู้หญิง (โฮลสะไรย์) เป็นผ้ามัดหมี่ที่เกิดจากการมัดหมี่ลวดลายเดียวกันกับ ผ้าโฮลเปราะห์ แต่เมื่อนำมาทอจะใช้วิธีการดึงลายให้เกิดลวดลาย อีกแบบหนึ่ง และเพิ่มองค์ประกอบของลวดลายเพิ่มเข้าไป คือมีลายสายฝน หางกระรอกและคั่นด้วยเส้นพื้นสีแดงครั่งเป็นต้น ซึ่งแตกต่างจากลายโฮลเปราะห์ เอกลักษณ์อย่างหนึ่งของผ้า คือบริเวณริมผ้าจะมีเส้นสันนูนขนานไปกันทั้งสองด้าน ในทิศของแนวเส้นพุ่งอันเนื่องจากการจัดลวดลายแล้ว ม้วนเส้นไหม ที่เหลือสอดเข้าในช่องว่างของเส้นยืน จากนั้นทอทับ ทำให้ริมผ้าของผ้ามัดหมี่สุรินทร์มีความหนาและแข็งแรง
ข้อพึงระวัง ->