ทอผ้าย้อมคราม
โดย : นางยุพิล บุญชาญ วันที่ : 2017-03-07-15:54:28ที่อยู่ : ๑๑๐ ม.๓ ต.โพนงาม
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
การทำผ้าฝ้ายมัดหมี่ย้อมคราม บ้านดงเสียว หมู่ที่ ๓ ตำบลโพนงาม อำเภออากาศอำนวย
จังหวัดสกลนคร เป็นภูมิปัญญาที่ถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ แต่ก่อนจะทอผ้าครามเพื่อนุ่งห่มและใช้ในครัวเรือน ปัจจุบันมีการรวมกลุ่มกันทอ ได้พัฒนารูปแบบ กระบวนการผลิต ลวดลาย เพิ่มกำลังการผลิต และทอเพื่อเป็นการค้า
ลักษณะผ้าฝ้ายมัดหมี่ย้อมคราม เป็นผ้าฝ้ายย้อมด้วยสีที่ได้จากต้นครามธรรมชาติ ทนทานต่อการชัก สีครามที่ได้จากธรรมชาติเป็นสีที่ไม่ละลายน้ำ นำมาเปลี่ยนคุณสมบัติให้เป็นสีที่ละลายน้ำได้ตามกรรมวิธีโบราณ โดยไม่ใช้สารเคมีแล้วทำการย้อมเย็นโดยการจุ่มลงในหม้อครามแล้วผ่านออกชิเจนเปลี่ยนคุณสมบัติ กลับคืนเป็นสีที่ไม่ละลายน้ำ จุ่มลงย้อมหลายๆ ครั้งจนกว่าจะได้โทนสีเข้มตามความต้องการ จึงทำให้สีไม่ตก และเส้นใยมีความเหนียวทนทานกว่าการย้อมโดยการต้ม ผ้าฝ้ายมัดหมี่ย้อมคราม กลุ่มทอผ้าบ้านดงเสียว หมู่ที่ ๓ ตำบลโพนงาม อำเภออากาศอำนวย จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ ๑ เดือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เดิมมีสมาชิกทั้งหมด ๑๕ คน โดยมีนางสะอาด คำแหง เป็นประธานกลุ่ม ปัจจุบันมีสมาชิกทั้งหมด ๓๑ คน
วัตถุประสงค์ ->
สร้างอาชีพ สร้างรายได้และอนุรักษ์ภูมิปัญญา
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
น้ำคราม ฝ้าย
อุปกรณ์ ->
กี่ อัก กระสวย เชือกฟาง
กระบวนการ/ขั้นตอน->
๑.กิ่งครามที่ได้อายุนำมามัดเป็นก้อน ๒.แช่ไว้ประมาณ ๑-๒ คืน ๓.เก็บต้นครามที่แช่ออก ตีผสมด้วยปูนขาว ๔.ได้น้ำครามที่ตีแล้ว ๕.นำมากรอง ๖.เนื้อครามที่กรองแล้ว ๗.ก่อหม้อครามตามสูตร๘.ได้น้ำครามที่พร้อมสำหรับย้อม ๙.ย้อมฝ้าย ๑๐.ตากในที่ร่ม ๑๑.ค้นหูก ๑๒.สืบหูก ๑๓.มัดหมี่ ๑๔. ปั่นหลอด ๑๕.ขึ้นกี่ ๑๖.ทอ
ข้อพึงระวัง ->
- เส้นฝ้ายต้องล้างไขมันให้สะอาดหากไม่สะอาดเวลาย้อมครามสีจะไม่สวย
- วัสดุ ที่ทำน้ำดั่งเพื่อผสมน้ำครามต้องมีคุณภาพ
- การย้อมต้องย้อมหลายครั้ง ๆ ละไม่น้อยและมากจนเกินไป
- เส้นด้ายต้องมีคุณภาพมีขนาดสม่ำเสมอเพราะเวลาทอจะทำให้เนื้อผ้าเรียบสม่ำเสมอด้วย