การท่อเสื่อกก
โดย : นายเสมียน กองสมบัติ วันที่ : 2017-03-21-13:08:05ที่อยู่ : บ้านนาถ่อน ตำบลต้นผึ้ง อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
จากการผลิตหรือการทอแค่เสื่อกกธรรมดา เพื่อไว้ใช้สอยในครัวเรือนและเป็นของฝาก ให้กับญาติพี่น้อง เมื่อมาเยี่ยมเยือนตามงานเทศกาล งานบุญประเพณี วัฒนธรรมพื้นบ้านต่างๆ กลายเป็นการรวมกลุ่มกันเพื่อผลิต หรือทำเพื่อขาย สร้างงาน สร้างรายได้ให้กับสมาชิกและคนในหมู่บ้าน โดยใช้ชื่อกลุ่มว่า “กลุ่มทอเสื่อกกบ้านนาถ่อน” กลุ่มชาวบ้านที่รวมตัวกันนำ วัตถุดิบที่มีในหมู่บ้าน คือ ต้นกก บวกกับภูมิปัญญา องค์ความรู้ที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ และทำเป็นทุกครัวเรือน อยู่แล้ว มาสร้างสรรค์ ผลิต เป็นผลิตภัณฑ์ที่ทำจากเสื่อกก ที่หลากหลายและทรงคุณค่า สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอพังโคนสนับสนุนให้เข้าลงทะเบียน ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP และต้องการที่จะให้มีการสืบทอดภูมิปัญญาสู่รุ่นหลัง และพัฒนา ส่งเสริม สนับสนุนการผลิต ของกลุ่มให้เกิดความเข้มแข็ง ทั้งในด้านกระบวนการผลิต การบริหารจัดการ และการตลาดรวมถึงเพิ่มขีด ความสามารถและพัฒนาศักยภาพให้กลุ่มสามารถผลิต จำหน่าย และมีการบริหารจัดการที่ดี ให้เกิดเป็นรายได้เข้า สู่ชุมชน สามารถแก้ไขปัญหาและสร้างความเข้มแข็งอย่างยั่งยืนต่อไป ที่กลุ่มนี้ได้สั่งสมประสบการณ์ ผ่านการเรียนรู้ ฝึกฝน เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ของกลุ่ม พยายามคิดค้น ประดิษฐ์ สร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ที่มีจุดเด่น ใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย
วัตถุประสงค์ ->
แก้ไขปัญหาเกี่ยวกับ
๑. การว่างงานคนในหมู่บ้าน
๒. ส่งเสริมการสร้างงาน สร้างอาชีพเสริม และเพิ่มรายได้ให้คนในหมู่บ้าน
๓. เป็นการอนุรักษ์ สืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น
๔. การพัฒนา ต่อยอดภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่นวัตกรรมใหม่ เพื่อขยาย เพิ่มมูลค่าและ ช่องทางการจำหน่าย
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
อุปกรณ์ ->
วัสดุอุปกรณ์
1. ด้ายไนลอนหรือเส้นเอ็นพัฒน์
2. ไม้ส่งกก
3. ฟืม
4. โครงกี่
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ขั้นตอนที่ 1 การสอยต้นกก
1. ตัดต้นกกสด
2. คัดเลือกต้นกกที่มีขนาดเท่ากันไว้ด้วยกัน
3. นำต้นกกที่คัดแล้วมาสอยเป็นเส้นเล็กโดยใช้มีดปลายแหลมคม(มีดแกะสลัก หรือเข็ม)
4. นำเส้นกกที่สอยแล้วมาผึ่งแดดให้แห้ง(ถ้าเป็นไปได้ต้องเป็นแดดที่กล้าจัด)
5. นำเส้นกกสอยที่ตากแห้งแล้วมามัดเป็นมัดๆรอการย้อมสี
-๓-
ขั้นตอนที่ 2 การย้อมสี
1. เลือกซื้อสีสำหรับย้อมกกสีต่างๆที่มีสีสันสวยงาม เช่น สีแดง สีชมพู สีเหลือง สีม่วง สีดำ สีเขียวเป็นต้น
2. ก่อไฟโดยไฟที่ใช้ต้องสม่ำเสมอ
3. นำปี๊ปหรือกระทะใบใหญ่ ใส่น้ำพอประมาณท่วมเส้นกกนำมาตั้งบนเตารอให้น้ำเดือด
4. พอน้ำเดือดก็นำสีที่เลือกมาเทลง
5. นำเส้นกกที่คัดเลือกแล้วลงย้อมจนเพียงพอที่จะใช้ในการทอ
6. นำเส้นกกที่ย้อมสีแล้วลงล้างในน้ำเปล่าแล้วนำไปตากแดดที่จัดจนแห้ง
7. นำเส้นกกที่ย้อมสีตากแห้งแล้วมากเก็บมัดรวมกัน โดยแยกเป็นสี แต่ละสี
ขั้นตอนที่ 3 การทอเสื่อกก
1. กางกี่ที่ทำสำเร็จรูปแล้วมากาง (กี่ขนาดทอคนเดียว)
2. นำเชือกไนลอนสำหรับทอเสื่อมาโยงใส่ฟืมจนเสร็จ
3. ฟืมที่ใช้ต้องมีขนาดเท่ากับเส้นกกและฟืมแต่ละฟืมก็อาจจะใช้ทอลายไม่เหมือนกัน
4. นำเส้นกกที่ย้อมสีตากจนแห้งแล้วนำมาทอเสื่อลายต่างๆ ตามต้องการ
5. นำเส้นกกที่สอยและย้อมสีแล้วเลือกว่าจะใช้สีใดบ้างที่จะทอเสื่อ
6. เลือกลายแล้วเริ่มทอจนเป็นแผ่น
7. พอทอเสร็จก็ตัดแล้วหลังจากนั้นก็นำไปตากแดดเพื่อไม่ให้สีตก
8. หลังจากนั้นก็นำมาเก็บในที่ร่ม
9. เมื่อครบสามพับแล้วก้อนำมาเย็บต่อกันเป็นเสื่อพับ
ข้อพึงระวัง ->