การทำปุ๋ยหมัก
โดย : นางเปรม หล้าแสงศรี วันที่ : 2017-07-10-07:29:05ที่อยู่ : 16 หมู่ที่ 5 ตำบลเสริมขวา
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
เมื่อก่อนชาวบ้านแม่ผึ้งทำนาแบบอาศัยธรรมชาติ ซึ่งวัฒนธรรมในการทำนานั้น เริ่มต้นด้วยการเพาะกล้า การเตรียมดินโดยการไถ 2 ครั้ง มีการปักดำและเกี่ยวข้าวโดยใช้แรงงานคน ใช้ปุ๋ยคอกเพราะทุกหลังคาเรือนมีการเลี้ยงโค กระบือไว้ใช้งาน สำหรับกองฟางและตอซังข้าวตามทุ่งนาเอาไว้เลี้ยงสัตว์ สภาพดินดี กุ้ง หอย ปู ปลาก็หาได้ง่าย และมีพิธีกรรมต่างๆที่เกี่ยวกับการทำนามากมาย เมื่อ 30 ปี ที่ผ่านมามีคนแนะนำให้ใช้ปุ๋ยเคมี เพื่อการเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร โดยแนะนำให้ใช้ปุ๋ยที่เป็นสูตรต่างๆ เช่น 16 – 16 – 0 เป็นต้น สัดส่วนการใช้ปุ๋ยเคมี 30 กิโลกรัมต่อนาข้าว 1 ไร่ ทำให้ได้ผลผลิตเพิ่มจริง มีการนำมาใช้อย่างแพร่หลายในชุมชน เมื่อประมาณ 10 ปีที่ผ่านมาประชาชนในบ้านแม่ผึ้งเปลี่ยนการทำนาจากใช้กระบือไถนามาใช้รถไถนาเดินตามแทน ใช้วิธีการหว่านแทนการปักดำ และเกี่ยวข้าวโดยใช้รถเกี่ยวข้าว เนื่องจากใช้ระยะเวลาน้อย ลดปัญหาแรงงานในการดำนา จากการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ส่งผลให้มีการใช้ปุ๋ยเคมีเพิ่มขึ้น ประกอบกับราคาปุ๋ยเคมีแพงขึ้น มีปุ๋ยปลอมระบาด สภาพดินเสื่อมโทรม ต้องใช้ปุ๋ยเคมีในสัดส่วนเพิ่มขึ้นทุกปี โค กระบือที่เลี้ยงไว้ใช้งานก็ขายไป ชาวบ้านส่วนใหญ่ต้องใช้ปุ๋ยเคมีแทนปุ๋ยคอก ต่อมาทางราชการได้ส่งเสริมให้มีการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ใช้เองจึงได้มีการจัดการอบรมแกนนำประชาชนในหมู่บ้านเกี่ยวกับการเกษตรอินทรีย์ และริเริ่มมานำแนวทางดังกล่าวมาใช้ในหมู่บ้าน โดยกระตุ้นให้ประชาชนในหมู่บ้านมีความตระหนักในด้านสุขภาพ ต่อมาได้ก่อตั้งกลุ่มปุ๋ยอินทรีย์ขึ้น ซึ่งประชาชนในบ้านแม่ผึ้งเข้าร่วมเป็นสมาชิกแรกเริ่มจำนวน 50 ครอบครัว
วัตถุประสงค์ ->
เพื่อลดรายจ่าย และสร้างรายได้เสริมให้ครอบครัว
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
ฟางแห้ง ใบไม้แห้ง ขี้วัว พด 1
อุปกรณ์ ->
จอบ พลั่ว
กระบวนการ/ขั้นตอน->
การผลิตปุ๋ยหมัก
ขั้นตอนที่ 1
การเตรียมเศษวัชพืชหรือใบไม้แห้ง เชื้อจุลินทรีย์ พด.1 แกลบ ๑๐ กก. กากน้ำตาล ๕ กก.ขั้นตอนที่ 2
ให้กองปุ๋ยชั้นที่ 1 โดยนำเศษพืชมาวางในพื้นที่กว้าง 2 เมตร ยาว 3 เมตร ให้สูง 40 ซม.ขั้นตอนที่ 3
ใส่มูลสัตว์ 50 - 100 กก. แกลบ ๑๐ กก. แป้งมัน ๑ กก. โดยโรยให้ทั่วบนพื้นที่กองเศษพืชเพื่อช่วยในการย่อยสลาย และเพิ่มธาตุอาหารขั้นตอนที่ 4
รดน้ำที่ผสมเชื้อจุลินทรีย์ พด.1 ก่อนนำมารดบนหลังโรยมูลสัตว์ เพื่อให้เชื้อจุลินทรีย์เจริญเติบโต และช่วยย่อยสลายเศษพืช รวมถึงมูลสัตว์ขั้นตอนที่ 5
ให้นำเศษพืชมากองทับอีกชั้น และทำตามขั้นตอนข้างต้น จนได้ชั้นประมาณ 4 ชั้นขั้นตอนที่ ๖
กลับกองปุ๋ยในระยะเวลา ๒ – ๓ วันแรก
ขั้นตอนที่ ๗
ให้คลุมด้วยแสลนดำในฤดูร้อนเพื่อป้องกันแสงแดด และคลุมด้วยผ้าพลาสติกในฤดูฝนเพื่อป้องกันน้ำฝนไม่ให้ขัง แต่การคลุมผ้าพลาสติกควรเปิดผ้าเป็นระยะในวันที่ฝนไม่ตกขั้นตอนที่ ๘
หมั่นตรวจสอบความเรียบร้อยของกองปุ๋ยเป็นระยะขณะทำการหมัก เพื่อป้องกันสัตว์มาอาศัยอยู่ รวมถึงการขังของน้ำ และตรวจสอบสภาพการหมัก ทิ้งไว้ระยะเวลา ๓๐ วันขั้นตอนที่ ๙
เมื่อครบกำหนด ๓๐ วัน นำปุ๋ยอินทรีย์ มาบรรจุถุงๆละ ๕ กก. เพื่อรอจำหน่ายต่อไป
ข้อพึงระวัง ->
ต้องคอยดูแลความชี้นให้พอดี