การจักสานเครื่งใช้จากไม้ไผ่
โดย : นายสมคิด จันสุวรรณ วันที่ : 2017-09-11-17:00:20ที่อยู่ : 8 หมู่ที่ 2 ตำบลกุดชุม
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
เครื่องจักสานไม้ไผ่ เป็นหัตถกรรมพื้นบ้านที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับชีวิตมนุษย์มาช้านาน จัดเป็นงาน หัตถกรรมที่เก่าแก่ที่สุดประเภทหนึ่ง เพื่อสนองประโยชน์ใช้สอยการด ารงชีวิตของมนุษย์ เครื่องจักสานไม้ไผ่ ก่อก าเนิดขึ้นมาจากชีวิตความเป็นอยู่ระดับพื้นบ้าน ในสังคมชนบทภาคเกษตรกรรม จะใช้ช่วงเวลาว่างหลังจากการ ทำไร่ทำนา เลือกใช้ทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่นมาผลิตงานหัตถกรรมด้วยใจรัก เพื่อความสุข ความเพลิดเพลิน ตลอดจนสนองประโยชน์ใช้สอยต่อตนเองและครอบครัว และวิวัฒนาการเรื่อยมาจากคนรุ่นหนึ่งไปยังอีกรุ่นหนึ่งต่อกันไป เพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์ได้ดีที่สุด มีการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ให้สวยงาม น่าใช้ในการอุปโภคบริโภค หรือใช้สอยในพิธีกรรมทางศาสนาและวัฒนธรรมขนบธรรมเนียมประเพณีของแต่ละท้องถิ่นในภูมิภาคต่างๆ ของ ประเทศ เป็นมรดกสืบทอดอันยาวนานจนกลายเป็นงานหัตถกรรมพื้นบ้านทีมีความงามบริสุทธิ์แบบธรรมชาติ สะท้อนถึงความเป็นอิสระและการแสดงออกของความคิดที่เฉลียวฉลาด ซึ่งเป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านโดยแท้ กลุ่มอาชีพจักสานไม้ไผ่ บ้านหนองเรือ หมู่ที่ 2 ตำบลกุดชุม อำเภอกุดชุม จังหวัดยโสธร เป็นกลุ่มที่จัดตั้งขึ้นโดย กระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชน ตามแนวการจัดตั้งกลุ่มสัมมาชีพชุมชน ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง สามารถสร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างรายได้ ให้กับประชาชนในหมู่บ้านหนองเรือ ซึ่งวสามารถทำเป็นรายได้เสริมให้ครอบครัวหลังฤดูการเก็บเกี่ยวข้าว ทำให้มีฐานะความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
วัตถุประสงค์ ->
เพื่อให้คนในชุมชนมีการรวมกลุ่ม มีการสร้างงานสร้างรายได้ จากภูมิปัญญาท้องถิ่น มีรายได้หลังการเก็บเกี่ยว และที่สำคัญมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
ไม้ไผ่
อุปกรณ์ ->
-มีดจัดตอก
-มีดโต้
-เลื่อย
-ลวดเหนียว
-เคร่องรีดตอก
-คีมไม้
กระบวนการ/ขั้นตอน->
การเตรียมไม้ไผ่ เลือกลำต้นที่มีความตรง ลำปล้องยาว ผิวเรียบเป็นมัน หลังจากตัด ออกมาจากกอ นำมาแช่น้ำตลอดทั้ง ลำเพื่อให้ไม้ไผ่มีความสดและป้องกันมด ปลวก มอด เจาะไช เมื่อจะนำมาใช้งานจึงตัดเอาตามขนาดที่ต้องการมาผ่าออกแล้วนำไป จักเป็นตอกแล้วตากแดดให้แห้งการสาน หลังจากเตรียมวัตถุดิบ ในการทำงานจักสานแล้วก็ถึงขั้นลงมือสาน ช่าง
สานจะต้องรู้ว่า ควรใช้ลายสานแบบใด สำหรับเครื่องจักสานแต่ละชนิดเช่น ป้าน
น้ำชาใช้ลายหนึ่ง กระบุงใช้ลายสาม กระด้งใช้ลายขอ ช่างจักสานที่มีความชำนาญ มากจะสามารถสานลายต่างๆได้อย่างรวดเร็วและคล่องแคล่ว เป็นระเบียบ และสวย
ข้อพึงระวัง ->
1. การย่างไม้ไผ่ย้างพอหมาด ๆ ใช้ไฟอ่อนๆ เพื่อป้องกันมอด
2. ระหว่างการจักสานควรใช้ไม้ไผ่จุ่มน้ำเพื่อให้ไม้ไผ่อ่อนตัว