ความรู้สัมมาชีพชุมชน

การทอผ้าด้วยมือ

โดย : นางสาวสมปอง ศรีชนะ วันที่ : 2017-07-04-12:20:08

ที่อยู่ : 120 ม.3 บ้านคำน้ำสร้าง ต.คำน้ำสร้าง อ.กุดชุม

ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

– เพื่อสืบสานสืบทอดเจตนารมณ์ของบรรพบุรุษในการอนุรักษ์ด้านการทอผ้า

– เป็นการส่งเสริมอาชีพและสร้างรายได้เสริม

– ลดปัญหาการว่างงาน ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์

– สร้างความภาคภูมิใจในการสร้างชื่อเสียงให้กับท้องถิ่นของตนซึ่งเป็นที่รู้จักทั้งในประเทศและต่างประเทศ

– เกิดการรวมกลุ่มดำเนินกิจกรรมเฉพาะกิจมีส่วนเสริมสร้างความสามัคคีในชุมชน

– ทำให้ครัวเรือนมีรายได้เสริม

– เกิดความภาคภูมิใจในการริเริ่มสร้างสรรค์การออกแบบ ลวดลายผ้าใหม่ ๆ การให้สี การแปรรูปผลิตภัณฑ์และการนำผลิตภัณฑ์ออกจำหน่ายสู่ตลาดจนเป็นที่รู้จักทั่วไป

วัตถุประสงค์ ->

– เพื่อสืบสานสืบทอดเจตนารมณ์ของบรรพบุรุษในการอนุรักษ์ด้านการทอผ้า

– เป็นการส่งเสริมอาชีพและสร้างรายได้เสริม

– ลดปัญหาการว่างงาน ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์

– สร้างความภาคภูมิใจในการสร้างชื่อเสียงให้กับท้องถิ่นของตนซึ่งเป็นที่รู้จักทั้งในประเทศและต่างประเทศ

– เกิดการรวมกลุ่มดำเนินกิจกรรมเฉพาะกิจมีส่วนเสริมสร้างความสามัคคีในชุมชน

– ทำให้ครัวเรือนมีรายได้เสริม

– เกิดความภาคภูมิใจในการริเริ่มสร้างสรรค์การออกแบบ ลวดลายผ้าใหม่ ๆ การให้สี การแปรรูปผลิตภัณฑ์และการนำผลิตภัณฑ์ออกจำหน่ายสู่ตลาดจนเป็นที่รู้จักทั่วไป

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

1. กี่ หมายถึง เครื่องมือในการทอผ้าทำเป็นโครงสร้างไม้หรือเหล็ก

2. ไม้ดาบ ” เป็นอุปกรณ์ที่ใช้แยกด้ายเส้นยืนออกจากกัน

3. กระสวย ” ใช้สำหรับทอพุ่งเส้นด้ายพุ่ง

4. ฟืม ” เป็นอุปกรณ์สำหรับการเรียงเส้นด้ายเพื่อทอ

5. ม้าเหยียบ ” เป็นเครื่องมือในการทอผ้าที่ประกอบคู่กับกี่ทอผ้า

6. เขาเหยียบ ” เป็นอุปกรณ์ที่ยกเส้นด้ายยืนออกจากกันในการทอ

7. เขาฟืม ” เป็นอุปกรณ์สำหรับเรียงเส้นด้าย

8. ด้ายเส้นยืน ” เป็นเส้นด้ายที่เรียงอยู่ในฟืม

9. ด้ายสอด ” เป็นเส้นด้ายหรือไหมสีต่าง ๆ ที่ใช้ทอทำลวดลายด้วยวิธีการยกเขา

10. ด้ายพุ่ง ” เป็นเส้นด้ายที่ใสกระสวยแล้วพุ่งไประหว่างด้ายเส้นยืน(เป็นสีเดียวกันกับด้ายเส้นยืน)

11. ด้ายแต่งดอก ” เป็นเส้นด้าย ( สีต่าง ๆ ) สำหรับแต่งเป็นลวดลาย

12. ลอกล้อ ” เป็นอุปกรณ์สำหรับดึงเขายกดอกกับม้าเหยียบ

13. หลอด ” เป็นเครื่องมือที่ใช้ใส่ด้าย

14. เผี่ยน ” เป็นอุปกรณ์ในการปั่นฝ้ายในเป็นเส้นด้าย

15. เขายกดอก ” เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการเก็บลายผ้า

16. เผียขอ ” เป็นอุปกรณ์สำหรับโว้นด้ายเพื่อนำไปทอผ้า

17. โก้งกว้าง ” เป็นอุปกรณ์ในการกวักด้ายเพื่อนำไปโว้น

18. หางเห็น ” เป็นอุปกรณ์สำหรับเสียบมะกวักเพื่อกรอเส้นด้าย

19. มะกวัก ” เป็นอุปกรณ์ในการกรอเส้นด้ายเพื่อนำไปโว้น

20. ขนเม่น หรือ ไม้แหลม ” เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการจกด้ายพุ่งเส้นยืน

อุปกรณ์ ->

1. กี่ หมายถึง เครื่องมือในการทอผ้าทำเป็นโครงสร้างไม้หรือเหล็ก

2. ไม้ดาบ ” เป็นอุปกรณ์ที่ใช้แยกด้ายเส้นยืนออกจากกัน

3. กระสวย ” ใช้สำหรับทอพุ่งเส้นด้ายพุ่ง

4. ฟืม ” เป็นอุปกรณ์สำหรับการเรียงเส้นด้ายเพื่อทอ

5. ม้าเหยียบ ” เป็นเครื่องมือในการทอผ้าที่ประกอบคู่กับกี่ทอผ้า

6. เขาเหยียบ ” เป็นอุปกรณ์ที่ยกเส้นด้ายยืนออกจากกันในการทอ

7. เขาฟืม ” เป็นอุปกรณ์สำหรับเรียงเส้นด้าย

8. ด้ายเส้นยืน ” เป็นเส้นด้ายที่เรียงอยู่ในฟืม

9. ด้ายสอด ” เป็นเส้นด้ายหรือไหมสีต่าง ๆ ที่ใช้ทอทำลวดลายด้วยวิธีการยกเขา

10. ด้ายพุ่ง ” เป็นเส้นด้ายที่ใสกระสวยแล้วพุ่งไประหว่างด้ายเส้นยืน(เป็นสีเดียวกันกับด้ายเส้นยืน)

11. ด้ายแต่งดอก ” เป็นเส้นด้าย ( สีต่าง ๆ ) สำหรับแต่งเป็นลวดลาย

12. ลอกล้อ ” เป็นอุปกรณ์สำหรับดึงเขายกดอกกับม้าเหยียบ

13. หลอด ” เป็นเครื่องมือที่ใช้ใส่ด้าย

14. เผี่ยน ” เป็นอุปกรณ์ในการปั่นฝ้ายในเป็นเส้นด้าย

15. เขายกดอก ” เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการเก็บลายผ้า

16. เผียขอ ” เป็นอุปกรณ์สำหรับโว้นด้ายเพื่อนำไปทอผ้า

17. โก้งกว้าง ” เป็นอุปกรณ์ในการกวักด้ายเพื่อนำไปโว้น

18. หางเห็น ” เป็นอุปกรณ์สำหรับเสียบมะกวักเพื่อกรอเส้นด้าย

19. มะกวัก ” เป็นอุปกรณ์ในการกรอเส้นด้ายเพื่อนำไปโว้น

20. ขนเม่น หรือ ไม้แหลม ” เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการจกด้ายพุ่งเส้นยืน

กระบวนการ/ขั้นตอน->

1. คัดเลือกเส้นด้ายที่จะทอ คัดเลือกสี

2. คัดเลือกเครือที่มีลวดลายที่ต้องการ

3. ทำการทอ

ข้อพึงระวัง ->

เนื่องจากปัจจุบันมีโรงงานทอผ้าหลายแห่ง  ซึ่งเป็นโรงงานอุตสาหกรรม  ใช้เครื่องจักรมากกว่าแรงงานคน  โรงงานเหล่านั้นผลิตผ้าที่มีลวดลายซ้ำๆกัน ไม่ได้ผลิตผ้าที่มีลวดลายหลากหลายที่สวยงาม
ดังนั้นการอนุรักษ์การทอผ้าด้วยมือไว้นั้นล้วนแล้วแต่มีความสำคัญทั้งสิ้น  เช่น
ได้อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมของไทย ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษ
เพราะฉะนั้น เยาวชนรุ่นหลัง ควรสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมเหล่านี้ ให้คงอยู่คู่กับประเทศไทยต่อไป

เว็บไซต์สัมมาชีพชุมชนจังหวัดยโสธร
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

โทรศัพท์ :
Email :
ที่อยู่ :

เกี่ยวกับเรา