การจักสานกระติบข้าว
โดย : นางพวงพยอม เยี่ยมยอด วันที่ : 2017-03-09-15:58:43ที่อยู่ : บ้านเลขที่ 84 หมู่ที่ 5 ตำบล โคกพระ
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
หลังจากฤดูกาลเก็บเกี่ยว ว่างจากการทำนาแล้ว คนสูงอายุของหมู่บ้านส่วนใหญ่จะมีการทำอาชีพเสริม คือการจักสานกระติบข้าว นางพวงพยอม เยี่ยดยอด ซึ่งเป็นผู้นำชุมชนก็เป็นอีกคนหนึ่งซึ่งได้มีการสืบทอดความรู้จากบรรพบุรุษด้านการจักสานกระติบข้าว ซึ่งได้มีการสืบทอดภูมิปัญญาดังกล่าวให้กับลูกหลานในชุมชน โดยการเป็นวิทยากรสอนให้กับนักเรียนในโรงเรียนในเขตอำเภอกันทรวิชัย
วัตถุประสงค์ ->
1. ใช้บรรจุข้าวเหนียว
2. เป็นของชำร่วย
3. ประดับตกแต่ง
4. กล่องเอนกประสงค์
5. กล่องออมสิน
6. แจกัน
7. กล่องใส่ดินสอ8.เป็นการอนุรักษ์การจักสานกระติบข้าว
9.เป็นการหารายได้ทางหนึ่ง
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1. ไม้ไผ่บ้าน
2. ด้ายไนล่อน3. ก้านตาล
อุปกรณ์ ->
1. เข็มเย็บผ้าขนาดใหญ่
2. กรรไกร
3. มีดโต้
4. เลื่อย
5. เหล็กหมาด (เหล็กแหลม)
6. เครื่องขูดตอก
7. เครื่องกรอด้าย
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ขั้นตอนการสานกระติบข้าว
1. นำปล้องไม้ไผ่มาตัดหัวท้าย ตัดเอาข้อออก ผ่าเป็นซีกทำเส้นตอกกว้างประมาณ2-3 ม.ม. ขูดให้เรียบและบาง
2. นำเส้นตอกที่ได้มาสานเป็นรูปร่างกระติบข้าว หนึ่งลูกมี 2 ฝา มาประกอบกัน
3. นำกระติบข้าวที่ได้จากข้อ (2.) มาพับครึ่งให้เท่า ๆ กันพอดี เรียกว่า 1 ฝา
4. ขั้นตอนการทำฝาปิด โดยจักเส้นตอกที่มีความกว้าง 1 นิ้ว สานเป็นลายตามะกอก และลายขัด
5. นำฝาปิดหัวท้ายมาตัดเป็นวงกลม มาใส่เข้าที่ปลายทั้งสองข้าง
6. ใช้ด้ายไนล่อน และเข็มเย็บเข้าด้วยกันรอบฝาปิดหัวท้าย
7. นำก้านตาลที่ม้วนไว้มาเย็บติดกับฝาล่าง ที่เป็นตัวกระติบข้าว
8. นำกระติบข้าวที่ได้ไปรมควันจากฟางข้าว เพื่อกันแมลงเจาะ และเพื่อความสวยงาม ทนทาน ไม่เกิดราดำ
9. นำไม้มาเหลาเป็นเส้นตอก กลมยาวเส้นผ่าศูนย์กลาง 2-3 ม.ม. ความยาวรอบ บางเท่ากับฝากระติบพันด้วยด้ายไนล่อน แล้วเย็บติดฝาขอบบน เพื่อความสวยงาม
10. เจาะรูที่เชิงกระติบข้าว ด้วยเหล็กแหลม 2 รู ให้ตรงข้ามกัน แล้วทำหูที่ฝาด้านบน ตรงกับรูที่เจาะเชิงไว้
11. ใช้ด้ายไนล่อนสอดเข้าเป็นสายไว้สะพายไปมาได้สะดวก จะได้กระติบข้าวที่สำเร็จเรียบร้อย สามารถนำมาใช้และจำหน่ายได้
ข้อพึงระวัง ->