ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

เอกลักษณ์ที่โดดเด่นของผ้าฝ้ายมัดย้อมสีธรรมชาติ คือ  เป็นเอกลักษณ์เฉพาตัวตามชื่อเลย เพราะว่าชื่อก็บอกอยู่แล้ว เป็นผ้าฝ้ายแท้ ทอมือ  หรือผ้าฝ้ายที่สั่งเข้ามา เป็นผ้าฝ้ายเนื้อดี  มัดด้วยฝีมือแม่บ้านที่พัฒนาลวดลายด้วยตัวเองจนชำนาญ  กระบวนการย้อมก็เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เพราะใช้วัสดุจากธรรมชาติล้วนๆ  ที่สำคัญการทำผ้ามัดย้อมด้วยมือนั้น เป็นผลงาน หนึ่งเดียวในโลก  หมายความว่า  ทำทีไรก็ได้ลายที่ไม่เหมือนเดิมทั้งที่กระบวนการมัดลายนั้นทำเหมือนเดิมก็ตามลายที่ออกมาก็จะไม่เหมือนเดิม ลายที่จะเหมือนกันได้ต้องใช้เวลาพัฒนานานหลายเดือนจึงจะได้ลายออกมาที่เหมือนกันไม่มีเพี้ยน

วัตถุประสงค์ ->

ฝีมือ  แรงงาน สมาชิก ทั้งหมด เป็นคนในชุมชนอย่างแท้จริง และใช้วัตถุดิบที่มะในชุมชนเกือบทั้งหมด ดังนั้นความสัมพันธ์กับชุมชนจึงเป็นเรื่องที่สำคัญมาก สำหรับกลุ่มนี้  เงินรายได้ส่วนหนึ่งก็จัดไว้เป็นสวัสดิการชุมชน และเมื่อมีการทำบุญหรืองานประเพณีต่างๆ หรือกิจกรรมต่างๆของชุมชนก็ตาม สมาชิกกลุ่มก็จะปิดกิจการเพื่อไปช่วยงานนั้นๆจนแล้วเสร็จไป และเมื่อมีชาวบ้านที่ทำนาเสร็จช้ากว่าครอบครัวอื่นๆสมาชิกกลุ่มก็จะไปช่วยทำนาจนเสร็จกันทุกครอบครัว

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

๑  ผ้าฝ้ายหรือผ้าด้ายดิบ  

๒  เปลือกไม้ เช่น ประดู่ อาลาง มะม่วง ลิ้นฟ้า ฯลฯ

 

อุปกรณ์ ->

๑  หม้อต้ม กะละมัง ภาชนะใส่ผ้าอื่นๆ   

๒  ถังสำหรับใส่วัสดุเพื่อการย้อม เช่น เกลือ ปูนใส สารส้ม สนิมฯลฯ 

๓  เตาไฟ และ ฟืน 

๔  เชือกฟาง ไม้ มีดเล็ก กรรไกร มีดถากเปลือกไม้

๕ ผงซักผ้า ,เตารีดผ้า

กระบวนการ/ขั้นตอน->

ขั้นตอนในการทำผ้ามัดย้อมนั้นไม่ยุ่งยากเพียงแต่ให้เรามีวัสดุอุปกรณ์พร้อมเราก็สามารถทำผ้ามัดย้อมได้แล้ว โดยที่เราต้องมีเปลือกไม้ เอาเปลือกไม้มาสับๆๆ แล้วต้มในหม้อรอจนน้ำเดือดคอยสังเกตว่าน้ำจะมีสีออกมาจากเปลือกไม้ ในระหว่างรอน้ำเดือดนั้น ก็นำผ้ามาซักเพื่อเอาแป้งที่ติดมากับผ้าออก แล้วมัดลายตามต้องการ เมื่อน้ำเดือดก็ให้ตักน้ำที่ต้มเปลือกไม้ออกมาต้มในหม้อใหม่ รอจนน้ำเดือด จากนั้นค่อยเอาผ้าที่มัดลงต้มในหม้อ ปล่อยไว้ประมาณ 20 – 30 นาที จึงนำผ้าออกมาจากหม้อ แล้วล้างผ้าด้วยน้ำเย็น จากนั้นนำผ้าลงย้อมในน้ำย้อมที่เตรียมไว้ คือ น้ำปูนใส และน้ำเกลือ หรือน้ำสนิมและน้ำเกลือ พอได้สีตามที่ต้องการแล้วก็เอาขึ้นจากหม้อย้อม เสร็จแล้วก็แกละอุปกรณ์มัดลายผ้าออก เสร็จแล้วบิดพอมาดๆ ผึ่งลมให้แห้ง แล้วนำไปซักอีกที ตากให้แห้งเป็นเสร็จกระบวนการทำผ้ามัดย้อม จากนั้นก็นำไปรีดให้เรียบเพื่อที่จะนำไปแปรรูปเป็นสินค้าต่างๆต่อไป

ขั้นที่๑ นำเปลือกไม้มาต้นเพื่อสกัดสี

ขั้นตอนที่ ๒ มัดลายผ้าตามต้องกา ang=TH style='font-size:16.0pt;font-family:"CordiaUPC","sans-serif"; mso-ascii-font-family:"Browallia New";mso-hansi-font-family:"Browallia New"'>ขั้นที่๑ นำเปลือกไม้มาต้นเพื่อสกัดสี

ขั้นตอนที่ ๓ นำผ้าที่มัดแล้วมาต้มในน้ำสีเปลือกไม้ที่เตรียมไว้

ขั้นตอนที่ ๔ เตรียมน้ำย้อม โดยใช้เกลือละลายน้ำ น้ำปูนใส  หรือน้ำสนิม

ขั้นตอนที่ ๕ นำผ้าที่ต้มขึ้นจากหม้อ

ขั้นตอนที่ ๖ นำผ้ามาย้อมในน้ำย้อมที่เตรียมไว้

ขั้นตอนที่ ๗ นำผ้าที่ย้อมเสร็จแล้วมาแกละลาย

ขั้นตอนที่ ๘ เมื่อแกละลายเสร็จแล้วสลัดผ้าแล้วนำไปผึ่งลม

เป็นเสร็จกระบวนการย้อม

ข้อพึงระวัง ->

เทคนิคในการดูแลผ้ามัดย้อมสีธรรมชาตินี้ที่สำคัญ คือ ไม่ควรตากผ้าให้โดนแสงแดดจัด เพราะจะทำให้สีจางเร็ว หรือให้ผึ่งในที่ร่ม และต้องแช่น้ำเกลือก่อนการซักผ้ามัดย้อมครั้งแรก

การซักผ้า   ต้องซักด้วยผงซักที่ไม่ใช้สูตรเข้มขั้น  และเพื่อให้ผ้านุ่มขึ้นก็ให้ใส่น้ำยาปรับผ้านุ่มในการซักผ้าได้