ทอผ้าขาวม้า
โดย : นางสุพิน พิมนะมะ วันที่ : 2017-07-28-00:42:21ที่อยู่ : 17 ม.7 ต.เหล่าบัวบาน
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
การทอผ้านับเป็นหัตถกรรมอย่างหนึ่งที่ทำสืบต่อกันมาเป็นเวลานาน โดยเฉพาะผู้หญิง ซึ่งต้องมีหน้าที่ในงานบ้านเลี้ยงลูก ทำงานทอผ้า เพื่อใช้ในการนุ่งห่มของคนในครอบครัว หลังจากเวลาว่างจากการทำไร่ทำนา การสืบทอด การถ่ายทอดในสมัยโบราณเป็นการลงมือปฏิบัติจนให้เกิดความชำนาญ เป็นถ่ายทอดจากแม่สู่ลูก หรือเครือญาติใกล้ชิด จึงเปรียบเสมือนเป็นการสืบสายเลือดเลยก็ว่าได้
วัตถุประสงค์ ->
เพื่อเป็นการถ่ายทอดภูมิปัญญาการทอผ้า และสร้างอาชีพเสริมให้กับครัวเรือน
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
อุปกรณ์ ->
1.หลอดฝ้าย อุปกรณ์สำหรับการม้วนเก็บเส้นฝ้ายเพื่อนำไปในกระสวยเพื่อการพุ่งเส้น
2.ไม้เหยียบหูกอุปกรณ์ที่เป็นท่อนไม้ที่อยู่ด้านล่างของกี่ทอผ้ามีเชือดโยงติดกับตะกอฟืมเพื่อใช้เท้าเหยียบให้เส้นยืนสลับขึ้นและลงเพื่อการสอดเส้นพุ่งในการทอผ้า
3.อัก ใช้สำหรับกวักฝ้ายออกจากกงเพื่อนำไปค้นเครือ
4.กี่ เป็นอุปกรณ์ที่สำคัญยิ่งอีกอันหนึ่งในการทอผ้าเพราะการทอผ้าต้องกางหูกในกี่
5.ไม้ขัดใจ เพื่อกันไม่ให้เส้นฝ้ายรวมกัน
6.กระสวย เป็นอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับพันฝ้ายพุ่งเป็นหลอดเล็กๆ
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1.นำเอาฝ้ายที่ซื้อมาแล้วมาใส่อักแล้วกวักออกมาให้ได้ฝ้ายเป็นปอยยาวๆ
2. นำฝ้ายที่กวักแล้วมาค้นเครือเพื่อที่จะให้ได้ตามขนาดของผ้าขาวม้าตามที่จะทอความยาวประมาณ1.80เมตร แล้วนำไปใส่ในกี่ทอผ้า
3. เมื่อเตรียมด้ายลายยืนเสร็จแล้ว นำมาเข้าฟืมแล้วดึงเส้นด้ายลายยืนให้ขึ้นลงขัดกับด้ายลายพุ่งในขั้นตอนการทอ ซึ่งฟืมจะมีจำนวนตามลายเป็นลายด้ายยืนว่าต้องการให้เป็นลายดอกหรือลายขัดธรรมดา เมื่อต่อเสร็จครบทุกเส้นแล้ว นำไปขึ้นกี่เพื่อเตรียมทอ
4.นำเส้นฝ้ายที่แบ่งตัดมาม้วนเป็นหลอดด้ายเพื่อนำไปในกระสวย
4.1.ฝ้ายที่ตัดแบ่งเป็นหลอดฝ้าย
4.2.สอดหลอดด้ายใส่กระสวย
5. ทอฝ้ายจากเส้นให้เป็นผืนผ้าขาวม้าโดยใช้กระสวย เป็นตัววิ่งสลับไปมา ซ้าย-ขวา และในกระสวยจะมีม้วนฝ้ายสีต่างๆใส่ไว้ในกระสวย เพื่อสามารถเปลี่ยนสีฝ้ายได้ เช่น การทำแทบสีผ้าขาวม้า
6. ทอผ้าขาวม้าต่อไปเลื่อยๆจนเสร็จ เป็นผืนหน้ากว้าง 80 เซนติเมตร ความยาว 1.80 เมตรเป็นอันว่าเสร็จเรียบร้อย
ข้อพึงระวัง ->