ทอเสื่อกก
โดย : น.ส.วิจิตรา พลสิมมา วันที่ : 2017-05-26-21:21:55ที่อยู่ : 83 บ้านหนองน้ำใส หมู่ที่ 12 ตำบลกุดรัง อำเภอกุดรัง จังหวัดมหาสารคาม
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
จากการฝึกทอเสื่อกกกับเพื่อนบ้าน และเริ่มปรับรูปแบบที่ตนชอบไปเรื่อยๆ เริ่มแรกลวดลายต่างๆ ก็เป็นลวดลายจากการเอาเส้นกกย้อมสีเคมี ต่อมาคิดว่าเสื่อที่เรานำมาใช้นั้นไม่ควรใช้สารเคมีในการย้อม เพราะมันอาจจะซึมเข้าสู่ร่างกายเรา ส่งผลต่อสุขภาพเราได้ จึงเริ่มทอแบบไม่มีลวดลายใด เพื่อจะได้ไม่ต้องย้อมสี และก็ปรับมาใช้การเพิ่มลวดลายด้วยเชือกที่ใช้ทอ จนเกิดเป็นลวดลายสวยงาม และมีคนมาถามซื้อถึงที่เพราะเห็นว่าเสื่อกกเราไม่ได้ปนเปื้อนสารเคมี พอทำให้เกิดรายได้และก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และก็ทอมากๆ เพื่อเอาไว้ขาย นอกจากนี้ยังหาต้นกกมาปลูกเอง เพื่อจะได้ไม่ต้องซื้อ เป็นการประหยัดต้นทุน
วัตถุประสงค์ ->
- เพื่อลดรายจ่าย
- เพื่อเพิ่มรายได้
- เพื่อรักษาสุขภาพของผู้บริโภค
- เพื่อทำเป็นอาชีพเสริม
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
เส้นกก
อุปกรณ์ ->
1.กรรไกร
2. กกหรือไหล
3. เชือกไนลอนหรือเชือกเอ็น
4. ฟืมทอเสื่อ 1 เมตร
5. ฮงทอเสื่อ กว้าง 1 เมตร ยาว 2 เมตร
6. ไม้สอดกก
7. สียอมกก
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ขั้นตอนที่ 1 การสอยต้นกก
1. ตัดต้นกกสด
2. คัดเลือกต้นกกที่มีขนาดเท่ากันไว้ด้วยกัน
3. นำต้นกกที่คัดแล้วมาสอยเป็นเส้นเล็กโดยใช้มีดปลายแหลมคม(มีดแกะสลัก)
4. นำเส้นกกที่สอยแล้วมาผึ่งแดด ให้แห้ง(ถ้าเป็นไปได้ต้องเป็นแดดที่กล้าจัด)
5. นำเส้นกกสอยที่ตากแห้งแล้วมากมัดเป็นมัด ๆ รอการย้อมสี
ขั้นตอนที่ 2 การย้อมสี
1. เลือกซื้อสีสำหรับย้อมกกสี่ต่างๆ ที่มีสีสันสวยงาม เช่น สีแดง ชมพู เหลือง ม่วง ดำ เขียว
2. ก่อไฟโดยไฟที่ใช้ต้องสม่ำเสมอ
3. นำปี๊ป หรือกระทะใส่น้ำพอประมาณท่วมเส้นกกนำมาตั้งบนเตารอให้น้ำเดือด
4. พอน้ำเดือดก็นำสีที่เลือกมาเทลง
5. นำเส้นกกที่คัดเลือกแล้วลงย้อมจนเพียงพอที่จะใช้ในการทอ
6. นำเส้นกกที่ย้อมสีแล้วลงล้างในน้ำเปล่าแล้วนำไปตากแดดที่จัดจนแห้ง
7. นำเส้นกกที่ย้อมสีตากแห้งแล้วมากเก็บมัดรวมกัน โดยแยกเป็นสี แต่ละสี
ขั้นตอนที่ 3 การทอเสื่อกกลายขิด ลายพื้นบ้านและลายบา
1. กางฮงที่ทำสำเร็จรูปแล้วมากาง (ฮงที่ใช้ขนาดทอคนเดียว)
2. นำเชือกในลอนสำหรับทอเสื่อมาโยงใส่ฟืมจนเสร็จ
3. ฟืมที่ใช้ต้องมีขนาดเท่ากับเส้นกกและฟืมแต่ละฟืมก็อาจจะใช้ทอลายไม่เหมือนกัน
4. นำเส้นกกที่ย้อมสีตามจนแห้งแล้วนำมาทอเสื่อลายขิดตามต้องการซึ่งมีหลายลายด้วยกัน
5. นำเส้นกกที่สอยและย้อมสีแล้วเลือกว่าจะใช้สีใดบ้างที่จะทอเสื่อ
6. เลือกลายแล้วเริ่มทอจนเป็นแผ่น
7. พอทอเสร็จก็ตัดแล้วหลังจากนั้นก็นำไปตากแดดเพื่อให้สีไม่ออก
8. หลังจากนั้นก็นำมาเก็บในที่ร่ม
ขั้นตอนที่ 4 การแปรรูปผลิตภัณฑ์จากเสื่อกกลายต่าง ๆ
1. เสื่อที่พิมพ์แล้วนำมาเย็บต่อเป็นผืนโดยใช้จักรเย็บ
2. ออกแบบผลิตภัณฑ์
2.1 ออกแบบกระเป๋าต่างๆ
2.2 ออกแบบที่รองจาน
2.3 ออกแบบที่รองถาด
2.4 ออกแบบที่รองโต๊ะ
2.5 ออกแบบที่แขวนฝาผนัง
2.6 ออกแบบกล่องใส่กระดาษทิชชู
2.7 ออกแบบที่รองแก้ว
3. นำกระดาษแข็งที่เตรียมไว้แล้วมาตัดแบบตามที่ออกแบบ
4. นำเสื่อที่ทอไว้แล้วมาตัดตามแบบที่ออกไว้
5. นำเสื่อที่ตัดเอาไว้ตามแบบแล้วนำมาเย็บเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ที่ได้ออกแบบเอาไว้
ข้อพึงระวัง ->
: เวลาย้อมสีต้องควบคุมไฟไม่ให้ร้อนเกินไป เพราะจะทำให้เส้นด้ายไม่เรียบ เวลาย้อมต้องละลายสีย้อมฝ้ายให้เข้ากันก่อนแล้วจึงเอาด้ายที่ชุบน้ำไว้เปียกหมาดๆ ลงไปย้อมในหม้อที่เดือดประมาณ 30 นาที แล้วเอาขึ้นมาล้างน้ำให้สะอาด บิดพอหมาดๆ แล้วนำไปผึ่งแดดให้แห้ง