ความรู้สัมมาชีพชุมชน

image1

ทอเสื่อกกลายขิด

โดย : นางอุไร เขตคาม วันที่ : 2017-04-06-13:51:27

ที่อยู่ : 8 หมู่ที่ 10 ตำบลกำพี้

ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

สมัยก่อนการทอเสื่อ  จะใช้ต้นผือ ซึ่งเป็นพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ลักษณะ ลำต้นจะเป็นเหลี่ยม หรือ กลมเรียกว่า ต้นไหล โดยจะนำมาทอเสื่อเป็นลายธรรมดา ไว้ใช้ในครัวเรือน หรือฝากญาติ พี่น้อง หรือไปบริจาคให้วัด   ซึ่งเป็นภูมิปัญญาสืบทอดกันมาตั้งแต่บรรบุรุษ

         เพื่อไม่ให้ภูมิปัญญาดังกล่าวสูญหายไปและเป็นการเพิ่มมูลค่าจากภูมิปัญญาท้องถิ่นจึงได้พัฒนามาเป็นปลูกต้นกกแทนผือ ซึ่งเวลาย้อมสีจะติดทนและสามารถทอได้ละเอียด และสามารถจำหน่ายเพิ่มรายได้ให้กับครอบครัวได้

วัตถุประสงค์ ->

1.  อนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น
2. เป็นอาชีพเสริมเพิ่มรายได้

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

1.  กก

อุปกรณ์ ->

1) สีย้อมกก 
2) เส้นด้ายไนลอน 
3) จักรเย็บขอบเสื่อ 
4) เครื่องทอ (กี่หรือโฮงทอเสื่อ) 
5 ฟืมทอเสื่อ
6) ไม้สอดเส้นกก

กระบวนการ/ขั้นตอน->

ขั้นตอนที่ 1  การสอยต้นกก

            1.  ตัดต้นกกสด

            2.  คัดเลือกต้นกกที่มีขนาดเท่ากันไว้ด้วยกัน

            3.  นำต้นกกที่คัดแล้วมาสอยเป็นเส้นเล็กโดยใช้มีดปลายแหลมคม(มีดแกะสลัก)

            4.  นำเส้นกกที่สอยแล้วมาผึ่งแดด ให้แห้ง(ถ้าเป็นไปได้ต้องเป็นแดดที่กล้าจัด)

            5.  นำเส้นกกสอยที่ตากแห้งแล้วมากมัดเป็นมัด ๆ รอการย้อมสี

ขั้นตอนที่ 2  การย้อมสี

            1.  เลือกซื้อสีสำหรับย้อมกกสี่ต่าง ๆ ที่มีสีสันสวยงาม  เช่น สีแดง  สีชมพู  สีเหลือง  สีม่วง   สีดำ  สีเขียว เป็นต้น

            2.  ก่อไฟโดยไฟที่ใช้ต้องสม่ำเสมอ

            3.  นำปี๊ป หรือกระทะใส่น้ำพอประมาณท่วมเส้นกกนำมาตั้งบนเตารอให้น้ำเดือด

            4.  พอน้ำเดือดก็นำสีที่เลือกมาเทลง

            5. นำเส้นกกที่คัดเลือกแล้วลงย้อมจนเพียงพอที่จะใช้ในการทอ

            6.  นำเส้นกกที่ย้อมสีแล้วลงล้างในน้ำเปล่าแล้วนำไปตากแดดที่จัดจนแห้ง

            7.  นำเส้นกกที่ย้อมสีตากแห้งแล้วมากเก็บมัดรวมกัน โดยแยกเป็นสี แต่ละสี

ขั้นตอนที่  3  การทอเสื่อกกลายขิด  ลายพื้นบ้านและลายบา

            1.  กางโฮงที่ทำสำเร็จรูปแล้วมากาง  (โฮงที่ใช้ขนาดทอคนเดียว)

            2.  นำเชือกในลอนสำหรับทอเสื่อมาโยงใส่ฟืมจนเสร็จ

            3.  ฟืมที่ใช้ต้องมีขนาดเท่ากับเส้นกกและฟืมแต่ละฟืมก็อาจจะใช้ทอลายไม่เหมือนกัน

4.  นำเส้นกกที่ย้อมสีตามจนแห้งแล้วนำมาทอเสื่อลายขิดตามต้องการซึ่งมีหลายลายด้วยกัน                  

5.  นำเส้นกกที่สอยและย้อมสีแล้วเลือกว่าจะใช้สีใดบ้างที่จะทอเสื่อ

            6.   เลือกลายแล้วเริ่มทอจนเป็นแผ่น          

            7.  พอทอเสร็จก็ตัดแล้วหลังจากนั้นก็นำไปตากแดดเพื่อให้สีไม่ออก

            8.  หลังจากนั้นก็นำมาเก็บในที่ร่ม

ข้อพึงระวัง ->

อย่านำเส้นกกที่ยังไม่แห้งมาย้อมสีเพราะจะทำให้สีตกไม่สวย

รูปประกอบ -> image1 image2

เว็บไซต์สัมมาชีพชุมชนจังหวัดมหาสารคาม
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

โทรศัพท์ :
Email :
ที่อยู่ :

เกี่ยวกับเรา