การทอผ้าไหมมัดหมี่
โดย : นางสุนิสา กุมชาด วันที่ : 2017-03-22-15:23:49ที่อยู่ : บ้านเลขที่ 125 หมู่ที่ 3 ตำบลหัวเรือ
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
การทอผ้าไหมมัดหมี่เป็นงานศิลปหัตถกรรมพื้นบ้านที่มีการสืบทอดแพร่หลายมีอยู่ทั่วทุกภาคของประเทศ การมัดหมี่คือ ศิลปะการทอผ้าชนิดหนึ่งโดยการมัดหมี่ ย้อมเส้นไหมให้เกิดสี และลวดลาย แล้วจึงนำไปทอเป็นผืน การมัดหมี่ที่ทำในประเทศมี 2 ชนิด คือ 1. การมัดหมี่เส้นพุ่ง 2. การมัดหมี่เส้นยืน การทอผ้ามัดหมี่นั้น ต้องใช้ความปราณีตมาก ต้องขยัน อดทนจริงๆ และมีใจรักด้วย
วัตถุประสงค์ ->
1. เพื่อให้มีอาชีพ เกิดขึ้นในครัวเรือนและชุมชน
2. เพื่อให้มีรายได้เพิ่มขึ้นจากรายได้หลัก
3. เพื่อช่วยให้ทรัพยากรและวัสดุที่มีอยู่ในท้องถิ่นมีมูลค่าเพิ่มขึ้น
4. เพื่อส่งเสริมภูมิปัญญาการทอผ้ามัดหมี่
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
เส้นไหม
อุปกรณ์ ->
1. กี่พื้นเมืองหรือกี่มือ
2. ฟืม
3. เขาหูกหรือตะกรอ (สำหรับการจัดเรียงเส้นไหมยืน)
4. ไม้ม้วนผ้า
5. ไม้สำหรับนั่งทอ
6. คานเหยียบ คานแขวน
7. กระสวย
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1. นำเส้นไหมมาคัดเส้นไหมที่มีขนาดเส้นสม่ำเสมอ และมีการตกแต่งใจไหมให้เรียบร้อยก่อน
2. นำเส้นไหมดิบมาต้มแยกกาว
3. นำเส้นไหมที่ต้มแยกกาวแล้วไปตีเกลียว
4. นำเส้นไหมมาใส่โฮงมัดหมี่ แล้วทำการค้นหมี่
5. การมัดหมี่ มัดตามลายที่ต้องการก่อนนำไปย้อมสี โดยใช้วัสดุกันน้ำ (เชือกฟาง) สีจะติดเฉพาะตรงที่ไม่ได้มัด เมื่อย้อมแล้วอาจจะต้องนำมามัดและย้อมอีกซ้ำหลายครั้งแล้วแต่ความยากง่ายของลวดลายและจำนวนสีที่ปรากฎบนผืนผ้า
6. นำไหมมัดหมี่ที่ย้อมแล้ว มาล้างน้ำ นำขึ้นบิดและตากจนแห้ง
7. นำไหมมัดหมี่ที่แห้งแล้ว มาใส่ผ้ามัดหมี่ เพื่อตัดเชือกฟางให้ได้ลายมัดหมี่ที่ต้องการ
8. นำเส้นไหมทางยืน ซึ่งเป็นความยาวของผืนผ้านั้นมาย้อมสีมาทำการค้นใส่หลักเฝือ เสร็จแล้วเข้าฟืมหรือสืบนั้นเอง
9. นำไหมมัดหมี่ มาปั้นใส่หลอดเพื่อเตรียมไว้ทอต่อไป
10. การทอนั้นต้องใช้ความระมัดระวัง และพิถีพิถันกันมาก เมื่อนั่งบนไม้สำหรับนั่งทอ ใช้มือในการพุ่งกระสวยโดยตรง เมื่อพุ่งกระสวยไปครั้งหนึ่งต้องตรวจดูว่าตรงกับดอกลายที่มัดไว้หรือไม่ ถ้าไม่ตรงต้องจัดให้ตรงเสียก่อน แล้วจึงทอต่อไปเรื่อยๆจนความยาวของไหมทางยืนหมด
ข้อพึงระวัง ->
1. การฟอกแยกกาวไหม ต้องจับดูเส้นไหมด้วยว่ากาวออกจากเส้นไหมหมดหรือเปล่า โดยการจับเส้นไหม ดูว่ามันหายลื่นหรือยัง
2. การมัดหมี่ ต้องดึงเชือกฟางให้แน่น
3. การตัดเชือกออกจากการมัดหมี่ ต้องระวังอย่าตัดโดนเส้นไหม
4. การทอต้องระวังอย่าให้กระสวยโดนเส้นไหมทางยืนขาด ผืนผ้าจะเป็นรอยมันจะไม่เรียบสวย