ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

บริบทของชุมชนบ้านปงป่าหวาย ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำยม ซึ่งเป็นแม่น้ำสายหลักที่ใช้ในการประกอบอาชีพทางการเกษตร และเป็นแหล่งน้ำที่มีปลาเยอะ บรรพบุรุษได้นำภูมิปัญญาชาวบ้านได้นำปลามาแปรรูปอาหาร เช่น ทำปลาย่าง ปลาร้า ปลาส้ม เพื่อจะได้เก็บไว้ได้นาน ซึ่งนางอำพร จุนต๊ะ ได้สืบทอดภูมิปัญญามาจากบรรพบุรุษในการถนอมอาหาร ซึ่งชอบปลาและเป็นแม่ค้าขายปลาเป็นทุนเดิม จึงได้ทำปลาส้มขายควบคู่ไปกับการขายปลาสด

วัตถุประสงค์ ->

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

1.       ปลานิล  1 กก

2.       เกลือ      30 กรัม

3.       กระเทียมบด   50 กรัม

4.       ข้าวเจ้าหรือข้าวเหนียวสุก  100-150  กรัม

อุปกรณ์ ->

กะละมัง 

กระบวนการ/ขั้นตอน->

1.      การคัดเลือกปลา จะต้องพิถีพิถัน ซึ่งจะแยกปลาในการทำได้ดังนี้

-          ปลาตามธรรมชาติ  ปลาที่มีอยู่ตามลำน้ำยมทั่วไป หากเอามาทำปลาส้มแล้วรสชาดจะอร่อย สด อร่อย เนื้อแน่น แต่ปลาจะหายากมาก

-          ปลาเลี้ยงจากบ่อ เนื่อปลาจะมีเนื้ออ่อนๆ รสชาดอร่อย  ส่วนมากปลาส้มแม่อำพร จะใช้ปลาจากบ่อเพราะหาได้ง่าย สามารถทำได้ตลอด

2.      วิธีการทำปลาส้ม/ส่วนผสม

1.       ปลานิล  1 กก

2.       เกลือ      30 กรัม

3.       กระเทียมบด   50 กรัม

4.       ข้าวเจ้าหรือข้าวเหนียวสุก  100-150  กรัม

วิธีทำ   ต้องนำปลามาแล่เอาเฉพาะเนื้อปลาข้างละ 1 ชิ้น นำปลาไปล้างให้สะอาด นำข้าวสุกไปล้างน้ำผึ่งให้สะเด็ดน้ำ แล้วนำส่วนผสมทั้งหมดมาคลุกเคล้าแล้วหมักให้เกิดรสเปรี้ยว ประมาณ 1-5  วัน วิธีรับประทาน นำปลาส้มไปทอดหรือนึ่งให้สุก  รับประทานกับข้าวได้เลย  วิธีเก็บรักษา ให้ใส่ถุงพลาสติกปิดผลึกเก็บไว้ในตู้เย็นได้ สามารถเก็บไว้ได้นานประมาณ 1 เดือน (เก็บไว้ในตู้เย็น)

ข้อพึงระวัง ->

1.      ต้องเลือกปลาที่สด

2.      ในขั้นตอนการทำต้องล้างปลาให้สะอาดที่สุด อย่าให้มีเลือดของปลาติดมาด้วย เลือดปลาจะทำให้ปลา ส้มมีกลิ่นคาว ข้อนี้ต้องพึงระวังให้มาก

3.      ทุกขั้นตอนต้องระวังในเรื่องความสะอาด ถูกหลักอนามัย