การทอผ้ามัดหมี่
โดย : นางไพรัตน์ อ่อนแตง วันที่ : 2017-06-23-17:46:38ที่อยู่ : 74 ม.1 ต.ชาติตระการ
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
สืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นมาจากปู่ ย่า ตา ยาย และยังเห็นความสำคัญของการทอผ้าด้วยมือ จึงลองหัดทอดูบ้าง และก็ได้ไปเรียนรู้ อบรมเพิ่มเติม และได้จัดตั้งกลุ่มทอผ้าบ้านชาติตระการ มาจนถึงปัจจุบัน
วัตถุประสงค์ ->
เพื่อให้มีรายได้เพิ่มนอกฤดูการทำการเกษตร
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
เส้นไหม ใช้เส้นไหมคุณภาพมาตรฐาน ประกอบด้วยเส้นไหมยืน และเส้นไหมพุ่ง
อุปกรณ์ ->
(1) หลักเฝือ คือ อุปกรณ์ในการค้นเส้นยืน เพื่อทำการเตรียมเส้นยืน ก่อนที่จะนำไปติดตั้งกี่ทอผ้า
(2) กง คือ อุปกรณ์สำหรับใส่เส้นไหมเพื่อการกรอเส้นไหมเข้าอัก
(3) อัก คือ อุปกรณ์สำหรับการม้วนเก็บเส้นไหมที่ทำการกรอจากกง
(4) ไน/หลา คืออุปกรณ์สำหรับการกรอเส้นไหมเข้าหลอด หรือ เป็นอุปกรณ์ในการตีเกลียวเส้นไหม และควบตีเกลียวเส้นไหม
(5) หลอด คือ อุปกรณ์สำหรับการม้วนเก็บเส้นไหมเพื่อนำไปในกระสวยเพื่อการพุ่งเส้นพุ่งในการทอผ้ามัดหมี่
(6) กระสวย คือ อุปกรณ์สำหรับใส่หลอดม้วนเส้นไหมพุ่งเพื่อพุ่งนำหลอดเส้นพุ่งในการทอผ้า
(7) ฟืม คือ อุปกรณ์สำหรับการจัดเรียงเส้นไหมยืนก่อนที่จะนำไปเส้นยืนไปกลางตั้งขึ้นบนกี่ทอผ้า
(8) กี่ทอผ้า คือ อุปกรณ์สำหรับการทอผ้า
(9) ไม้เหยียบหูก คือ อุปกรณ์ที่เป็นท่อนไม้ที่อยู่ด้านล่างของกี่ทอผ้า มีเชือดโยงติดกับตะกอฟืม เพื่อใช้เท้าเหยียบให้เส้นยืนสลับขึ้นและลง เพื่อการสอดเส้นพุ่งในการทอผ้า
(10) แปรงทาแป้งบนเส้นยืน คือ อุปกรณ์สำหรับใช้ทาน้ำแป้งบนเส้นยืนเพื่อป้องกันเส้นยืนแตกในขณะที่ทอผ้า
(11) ไม้คันผัง คือ อุปกรณ์ที่ทำด้วยไม้ไผ่ ใช้ค้ำยันขอบริมผ้าหน้ากว้างทั้งสองด้านของหน้ากว้างผืนผ้าให้ตึงและตรงตลอดทั้งแนวความยาว
กระบวนการ/ขั้นตอน->
เมื่อก่อนการทอผ้าผ้าจะใช้กี่กระทบ ปัจจุบันเทคโนโลยีสมัยใหม่มากขึ้นจึงเปลี่ยนมาเป็นกี่กระตุกแทนการทอใช้เส้นด้ายที่มีคุณภาพ ขั้นตอนการทอผ้าการดึงฟันหวีให้กระทบเส้นด้ายจะใช้แรงอย่างสม่ำเสมอเนื้อผ้าจึงแน่น ส่วนการย้อมก็ใช้อุณหภูมิอย่างสม่ำเสมอสีจึงไม่ตก และมีการออกแบบลวดลายที่สวยงาม โดดเด่น
ข้อพึงระวัง ->
สีต้องผสมให้ดีกับอัตราส่วนของเส้นไหม จะได้สีที่เงางาม และล้างให้สะอาด เพื่อไม่ให้สีตกและไม่ตกค้าง การทอผ้า คือการนำเส้นไหม คือ เส้นพุ่ง (เครือ) และเส้นยืน (มัดหมี่) มาสานเข้ากันเพื่อให้เป็นผืนผ้า วิธีการทอผ้ามัดหมี่สอดทีละเส้นตามลวดลายที่มัดและย้อม และกระทบเนื้อเพื่อให้เกิดลวดลายบนผืนผ้า