จักสานไม้ไผ่ ชะลอม
โดย : นางพยอม เปล่งรัศมี วันที่ : 2017-06-02-12:01:13ที่อยู่ : 37 หมู่ที่ 4 ตำบลบ้านม้า
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
การจักสานไม้ไผ่เป็นภูมิปัญญาสืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ แต่ระยะหลัง ๆ ไม่ค่อยมีผู้สนใจทำ เด็กรุ่นหลัง ๆ ไปทำงานรับจ้างในบริษัท จึงเกิดแรงบันดาลใจในการส่งเสริมอาชีพจักสานจากไม้ไผ่ เช่น กระด้ง ตะแกรง และชะลอม เพื่ออนุรักษ์ไว้ และชะลอมไว้รองรับการทำไข่เค็มในหมู่บ้าน ซึ่งในหมู่บ้านมีผู้เลี้ยงเป็ดหลายครัวเรือน และพัฒนาไปสู่กลุ่มอาชีพ OTOP
วัตถุประสงค์ ->
1. เพื่อเป็นอาชีพเสริมสร้างรายได้ให้กับครอบครัวและชุมชน
2. เพื่อพัฒนารูปแบบและลวดลาย ให้เป็นที่ต้องการของลูกค้า
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
- ไม้ไผ่ หวาย สีย้อมไม้ไผ่
อุปกรณ์ ->
๑. เลื่อยปื้น สำหรับเลื่อยไม้ไผ่ให้เป็นท่อน ๆ
๒. มีดโต้ สำหรับผ่าไม้
๓. มีดจักตอก สำหรับจักตอกและเหลาตอก และหินลับมีด
๔. เหล็กหมาด สำหรับเขี่ยและงัดตอกให้ลายแน่นขึ้น
๕. ขันใส่น้ำสำหรับพรมตอกให้เปียกน้ำจะได้ไม่คลายตัวเวลาสาน
๖. ฝากระป๋องนมเจาะรูสำหรับชักเรียดเส้นหวายให้เป็นเส้นขนาดเท่า ๆ กัน
๗. คีม หรือปากคีบไม้
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ชะลอม
1. นำไม้ที่จะเอามาสานนั้นไปย้อมสี ให้เป็นสีต่างๆ ตามที่เราต้องการ อาจจะเป็นสีเขียว เหลือง แดง หรือว่าสีอะไรก็แล้วแต่ที่เราชอบนำไม้ที่เราย้อมสีเสร็จ มาสานโดยใช้ไม้ตอก 2 เส้น วางไขว้เป็นตัว X
2. ไม้ตอกอีก 2 เส้นสานขัดด้านบนและด้านล่าง
3. นำไม้ตอกสานขัด 3 ทิศทางให้ได้ด้านละ 4 เส้น รวมเป็นไม้ตอกทั้งหมด 12 เส้น
4. จะเห็นว่าไม้ตอกทุกเส้น จะขัดกันธรรมดา ยก 1 ข้าม 1 จะได้รูปหกเหลี่ยมเป็นจุดศูนย์กลาง 1 รูปและมีรูปหกเหลี่ยมล้อมรอบ จำนวน 6 รูป
5. การขึ้นเป็นตัวชะลอม ให้เลือกจับมุมใดมุมหนึ่ง
นำไม้ตอกสานขวางจนรอบเป็นวงกลม ปลายไม้ตอก
ที่รอบให้ทับซ้อนกับจุดเริ่มต้นวนจนหมดความยาว
ของไม้ตอก6. ใช้ไม้ตอกสานลักษณะเดียวกันอีก 2 เส้นโดยรอบ
จะได้ชะลอมขนาดย่อม7. นำไม้ตอกเส้นเล็กสานขัดรอบบนสุดกันหลุด เท่านี้ก็เสร็จสมบูรณ์
9. นำเชือกมาถักรอบขอบบนและขอบล่าง
10. นำเชือกปอมาถักที่ก้นตะกร้าก่อนให้เสร็จ
11 เมื่อทำก้นเสร็จก็เริ่มทำลวดลายที่ด้านข้าง
12. เมื่อด้านข้างเสร็จแล้วก็ถักหูตะกร้าก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อย
ข้อพึงระวัง ->
ไม้ไผ่ที่จะนำมาจักสานถ้าจะให้ดีพอเหมาะแก่การใช้งานแล้วควรจะเป็นไม้ที่เจริญเติบโตตามปกติไม่ แคะแกรน ไม่บิดงอ ไม่เป็นมอดแมง ผิวไม่ถลอก