โครงการเพาะเห็ดฟางบนทะลายปาล์ม
โดย : นายแวอุเซ็ง แต วันที่ : 2017-04-20-14:20:47ที่อยู่ : บ้านเลขที่ 15/1 หมู่ที่ 7 ตำบลกะรุบี อำเภอกะพ้อ จังหวัดปัตตานี 94230 หมายเลขโทรศัพท์ 081 275 6642
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
เดิมทีนั้นเห็ดฟางสามารถขึ้นได้เอง ตามหัวไร่ชายนา จากเศษหญ้า กองฟางทั่วไปและได้มีการพัฒนาการเพาะเห็ดฟางเพื่อการค้ากันอย่างแพร่หลาย ซึ่งวัสดุที่นำมาเป็นปัจจัยสำคัญในการเพาะเห็ดฟางได้แก่ฟางข้าว ซึ่งเป็นวัสดุหลงเหลือจากการทำนา จึงเป็นที่มาของ ชื่อ “ เห็ดฟาง ” ซึ่งเรียกตามลักษณะของเห็ดที่ขึ้นตามกองฟาง
ปัจจุบันการเพาะเห็ดฟางได้พัฒนาไปอีกรูปแบบหนึ่ง คือแทนที่จะใช้วัสดุฟางข้าวเป็นปัจจัยสำคัญในการเพาะ เกษตรกรได้หันมาใช้ทะลายปาล์มเป็นวัสดุในการเพาะ ส่วนเชื้อเห็ดที่นำมาเพาะยังคงใช้เชื้อเห็ดฟางเช่นเดิม ดังนั้นการเรียกชื่อเห็ดที่ได้จากการเพาะจากทะลายปาล์ม
น่าจะเรียกว่า “ เห็ดทะลายปาล์ม ” ถ้าหากชื่อยาวเกินไปไม่สะดวกต่อการเรียกขาน อาจเรียกว่า “ เห็ดปาล์ม ” ก็ดูจะเข้าทีไม่น้อย
นายแวอุเซ็ง แต บ้านเจาะกะพ้อใน เป็นปราชญ์ชาวบ้าน ที่มีความรอบรู้เรื่องการทำการเกษตรที่หลากหลาย เป็นสถานที่ศึกษาดูงานที่สำคัญของอำเภอกะพ้อ ด้วยความหลากหลายในด้านการเกษตร นายแวอุเซ็ง แต จึงมีแนวคิดการแนะนำให้ชาวบ้านเพาะเห็ดฟางบนทะลายปาล์ม ซึ่งสามารถหาวัตถุดิบได้ง่ายในพื้นที่ กอปรกับ ในปี 2560 บ้านเจาะกะพ้อใน หมู่ที่ 7 ตำบลกะรุบี อำเภอกะพ้อ จังหวัดปัตตานี ได้รับการสนับสนุนงบประมาณตามโครงการส่งเสริมสัมมาชีพชุมชน จากกรมการพัฒนาชุมชน จึงมีการรวมตัวกันจัดตั้งกลุ่มเพื่อทำโครงการเพาะเห็ดฟางบนทะลายปาล์ม เพราะมีต้นทุนทางธรรมชาติอยู่แล้ว สมาชิกครัวเรือนสัมมาชีพทั้ง 20 ครัวเรือน จึงพร้อมใจกันจัดทำโครงการเพาะเห็ดฟางบนทะลายปาล์มเพื่อจะเป็นการพัฒนาให้เป็นอาชีพเสริมให้แก่คนในชุมชนต่อไป
วัตถุประสงค์ ->
1) เพื่อลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ให้กับครัวเรือนเป้าหมาย
2) เพื่อเป็นการปูพื้นฐานในการสร้างสัมมาชีพชุมชน เพื่อพัฒนาให้เป็นผลิตภัณฑ์ชุมชนที่หลากหลาย
3) พัฒนาให้เป็นสินค้า OTOP
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1) เชื้อเห็ดฟาง
2) อาหารเสริม
3) แป้งข้าวเหนียว
4) ทลายปาล์มน้ำมัน
5) รำละเอียด
6) ขี้วัดบดแห้ง
อุปกรณ์ ->
1) ไม้ไผ่ทำโครง
2) พลาสติกดำชนิดบาง
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1. การเตรียมพื้นที่
- เลือกพื้นที่ให้เหมาะสม
- ปรับพื้นที่ให้สม่ำเสมอ กำจัดสิ่งปฏิกูลออก
2. การสร้างโรงเรือน
- ใช้สแล็มหรือทางมะพร้าวป้องกันแดดประมาณ 70 %
- ใช้สแล็ม ทางมะพร้าว หรือ สิ่งเหลือใช้อื่น ๆ เช่น กระสอบปุ๋ย กั้นด้านข้างเพื่อป้องกันลมพัดโดนผ้าพลาสติกคลุม
- ความสูงประมาณ 180 ซ.ม. กว้าง,ยาวพอสมควร
3. การเตรียมทลายปาล์มก่อนนำไปเพาะ
- กองทลายปาล์มสูงประมาณ 70 ซ.ม.
- เหยียบย่ำให้เรียบ
- รดน้ำให้ทั่ว 3 วัน ต่อครั้ง นานครั้งละ 2 ชั่วโมง (ใช้ท่อขนาด 1 นิ้ว ฉีด)
- คลุมด้วยพลาสติกให้มิดชิด นาน 12 วัน
4. การเตรียมแปลงเพาะ
- เตรียมแปลงกว้าง 70 ซม.
- ยาวครึ่งหนึ่งของผ้าพลาสติกคลุม
- เหยียบร่องให้เรียบ รดน้ำให้ชุ่ม
5. การเลือกซื้อเชื้อเห็ดที่มีคุณภาพ
- ก้อนเชื้อเห็ดแน่นแข็ง
- มีเส้นใยสีขาวนวล
- กลิ่นหอมรสดอกเห็ดฟาง
- ไม่มีเชื้อราชนิดอื่นปะปน
- ไม่มีหนอนและแมลง
6. การผสมเชื้อเห็ด
- ขยำเชื้อเห็ดให้ร่วน
- คลุกเคล้าเชื้อเห็ด อาหารเสริมและแป้งข้าวเหนียวให้ทั่ว (เข้ากันดี)
อัตราส่วน
• เชื้อเห็ดฟาง 75 ถุง
• อาหารเสริม 1 ถุง (1.5 ก.ก.)
• แป้งข้าวเหนียว 1 ถุง (1 ก.ก.)
7. การโรยเชื้อเห็ดและคลุมร่อง
- โรยเชื้อเห็ดที่ผสมแล้วลงบนร่องให้ทั่ว
- รดน้ำให้ชุ่ม (ใช้บัว)
(เชื้อเห็ด 75 ถุง+อาหารเสริม 1 ถุง+แป้งข้าวเหนียว 1 ถุง ต่อแปลงเพาะ กว้าง 70 ซม. ยาว 22 เมตร)
8. การดูแลรักษา
- ตรวจดูความชื้นในแปลงอย่างสม่ำเสมอ
- ความชื้นที่เหมาะสม 35-37 องศาเซนเซียส
- สังเกตหยดน้ำใต้พลาสติกคลุม หากไม่มีหยดน้ำจับพลาสติกหรือมีน้อย ให้รดน้ำลงบนพื้นดินระหว่างแปลงเพาะ
- หลังวันเพาะ 5 วัน ให้เปิดช่องระบายอากาศ ขนาด 1 ฝ่ามือทั้งหัวและท้ายร่อง
- สังเกตดูเชื้อรา หากมีเชื้อราปะปนให้รีบกำจัดทันที
- หลังวันเพาะ 9 - 10 วัน เห็ดจะเริ่มงอก
9. การเก็บเกี่ยว
- เก็บเมื่อได้ขนาด ดอกโตเต็มที่แต่ไม่บาน
- พยายามให้กระทบกระเทือนน้อยที่สุด
- ใช้มีดจับดอกเห็ดหมุนไปทางใดทางหนึ่งพร้อมดึงขึ้น
- ดอกที่งอกบนดินควรใช้มีดตัดดอกเห็ดขึ้นมา อย่าดึงด้วยมือ
- เวลาเก็บ ขึ้นกับความต้องการของตลาด
- เก็บวันละ 1 ครั้ง ทุกวัน นานประมาณ 15 วัน ต่อรอบ
10. การตัดแต่งดอกเห็ด
* ใช้มีดที่บางและคม
* ตัดตีนให้สะอาดเรียบร้อย
* ตัดแต่งดอกที่เป็นผิวคางคกให้เรียบร้อยไม่เสียราคา
11. การคัดเกรด
- ขนาดใหญ่ (33 บาท/ก.ก.)
- ขนาดเล็ก (16 บาท/ก.ก.)
- ดอกบาน (10 บาท/ก.ก.)
ข้อพึงระวัง ->
พยายามตรวจสอบแปลงเพาะเห็ดให้ดี ระวังการลุกลามของมดและปลวกเข้ามาทำลายผลผลิต