ความรู้สัมมาชีพชุมชน

จักสาน

โดย : นายเดือน อินทะสร้อย วันที่ : 2017-04-03-11:24:17

ที่อยู่ : 110 ม.5 ต.นาสะแบง

ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

จากการประกอบอาชีพหลักมาเพิ่มความรู้ด้านการจักสานไม้ไผ่เป็นของใช้พื้นบ้านอีสานดั้งเดิมต่างๆ เช่นหวด กระด้ง ตะกร้า ข้อง เป็นต้น

วัตถุประสงค์ ->

1. เพื่อสร้างอาชีพเสริมและสร้างรายได้เพิ่มให้กับชาวบ้านท่าไคร้

2. เพื่อส่งเสริมภูมิปัญญาดั้งเดิมของภาคอีสาน

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

ไม้ไผ่

อุปกรณ์ ->

1. มีดโต้หรือมีดผ่า

2. มีดเหลาตอก

3.เหล็กจีหรือเหล็กหมาด

4. เลื่อยตัดไม้ไผ่

5. สากไม้

กระบวนการ/ขั้นตอน->

การเตรียมวัตถุดิบ


วัตถุดิบในการจักสาน ที่ใช้กันทั่วไปมีหลายอย่างได้แก่ ใบเตย ลำเจียกหรือปาหนัน
ผักตบชวา ย่านลิเพา กระจูด กก ใบตาล ใบลาน หวาย ไม้ไผ่ แต่ที่นิยมนำมาใช้ทำ
งานจักสานมากที่สุดคือไม้ไผ่และหวาย เนื่องจากคงทน ราคาไม่แพง วัตถุดิบหาได้
ง่ายมีอยู่ทั่วไป
การเตรียมไม้ไผ่ เลือกลำต้นที่มีความตรง ลำปล้องยาว ผิวเรียบเป็นมัน หลังจากตัด
ออกมาจากกอ นำมาแช่น้ำตลอดทั้ง ลำเพื่อให้ไม้ไผ่มีความสดและป้องกันมด ปลวก
มอด เจาะไช เมื่อจะนำมาใช้งานจึงตัดเอาตามขนาดที่ต้องการมาผ่าออกแล้วนำไป
จักเป็นตอกแล้วตากแดดให้แห้ง

การสาน หลังจากเตรียมวัตถุดิบ ในการทำงานจักสานแล้วก็ถึงขั้นลงมือสาน ช่าง
สานจะต้องรู้ว่า ควรใช้ลายสานแบบใด สำหรับเครื่องจักสานแต่ละชนิดเช่น ป้าน
น้ำชาใช้ลายหนึ่ง กระบุงใช้ลายสาม กระด้งใช้ลายขอ ช่างจักสานที่มีความชำนาญ
มากจะสามารถสานลายต่างๆได้อย่างรวดเร็วและคล่องแคล่ว เป็นระเบียบ และสวย

ลวดลายในการจักสาน แบ่งตามลักษณะการใช้งานได้ 3 ลักษณะคือ
1. ลวดลายพื้นฐาน ถือเป็นลายแม่บท สำหรับการสานทั่วไป มี 6 ลาย คือ
1.1 ลายขัด 1.2 ลายสอง 1.3 ลายสาม
1.4 ลายตาหลิ่ว 1.5 ลายขอ 1.6 ลายบองหยอง
2. ลวดลายพัฒนา เป็นลายที่ช่างจักสานในอดีตได้คิดค้นพัฒนาขึ้นมา ที่ปรากฏทั่ว
ไป มี 5 ลาย คือ
2.1 ลายบ้า 2.2 ลายดีด้าน 2.3 ลายเฉลาเกล็ดเต่า 2.4 ลายดอกขิง 2.5 ลายดีหล่ม
3. ลวดลายประดิษฐ์ เป็นลวดลายที่คิดค้นประดิษฐ์ขึ้นเป็นลักษณะเฉพาะของช่าง

ข้อพึงระวัง ->

-

เว็บไซต์สัมมาชีพชุมชนจังหวัดบึงกาฬ
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

โทรศัพท์ :
Email :
ที่อยู่ :

เกี่ยวกับเรา