ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ด้วยสภาพภูมิประเทศของประชาชน ต.บ่อเกลือใต้ อ.บ่อเกลือ จ.น่าน เป็นพื้นที่ป่าและภูเขาสูง ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำไร่เลื่อนลอย(ปลูกข้าวไร่) ซึ่งประชาชนในพื้นที่จะปลูกหมุนเวียนตามที่ทำกินของหมู่บ้านซึ่งแบ่งเป็นแหล่ง(เหล่า) ประมาณ 3 – 4 แหล่ง โดยปลูกเวียนไปจนครบจำนวนที่จัดสรรไว้ แล้วกลับหมุนเวียนมาทำที่เดิม ดินที่เหมาะสมต่อการปลูกข้าว ควรมีความสามารถในการอุ้มน้ำได้ดี การปลูกข้าวไร่ต้องอาศัยความชื้นจากน้ำฝน มักปลูกช่วงต้นฤดูฝนในเดือนพฤษภาคมถึงเดือนมิถุนายน ขึ้นอยู่กับสภาพพื้นที่และการเริ่มต้นของฤดูฝนในพื้นที่นั้นๆ ที่ระดับความสูง 850 เมตรจากระดับน้ำทะเล พบว่าข้าวไร่จะให้ผลผลิตสูงสุดถ้าปลูกในช่วงปลายเดือนพฤษภาคมถึงต้นเดือนมิถุนายน

วัตถุประสงค์ ->

1. เพื่อบริโภคในครัวเรือนละในชุมชน

2. เพื่อจำหน่ายสร้างรายได้ให้แก่ครัวเรือน

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

พันธุ์ข้าวไร่

ปุ่ย

อุปกรณ์ ->

- จอบ

- เสียม

- เคียว

 

กระบวนการ/ขั้นตอน->

การเตรียมดิน

          ในการปลูกข้าวไร่บนที่สูงที่มีความลาดชัน ถ้าสามารถหลีกเลี่ยงการขุดพลิกดินและย่อยดินได้จะเกิดผลดีในแง่ของการอนุรักษ์ดินและน้ำ ควรทำร่องระบายน้ำเพื่อกันไม่ให้น้ำไหลบ่าลงในแปลง ในการเตรียมดินไม่ควรทำไว้แต่เนิ่นๆ แล้วทิ้งพื้นที่ไว้นานเกินไปก่อนที่จะปลูกเพราะจะทำให้เกิดปัญหาวัชพืชมาก

การปลูก ในสภาพไร่ทำได้ดังนี้
          1. หยอดเป็นหลุม โดยทั่วไปมักใช้จอบขุดเป็นหลุมหรือใช้ด้ามจอบปักลงไปในดินลึก 3 - 5 เซนติเมตร ห่างกัน 15 - 20 เซนติเมตร หยอดเมล็ดข้าวหลุมละ 3 - 5 เมล็ดแล้วกลบ การปลูกวิธีนี้ใช้เมล็ดพันธุ์ 12 - 15 กิโลกรัมต่อไร่
          2. โรยในร่อง หลังจากคราดดินจนร่วนซุย ใช้เครื่องวนซุยหรือใช้เครื่องปลูกตัววี โดยมี ระยะห่างระหว่างร่อง 25 - 30 เซนติเมตร โรยเมล็ดแล้วกลบ วิธีนี้ใช้เมล็ดพันธุ์ 15 - 20 กิโลกรัม

การใส่ปุ๋ย

          ในพื้นที่ที่ทำการเพาะปลูกมานานดินมักจะเสื่อมโทรมทำให้ผลผลิตของพืชปลูกลดน้อยลง ต้องปรับปรุงบำรุงดิน ซึ่งอาจทำได้หลายรูปแบบ ได้แก่ การปลูกข้าวไร่หมุนเวียนกับพืชตระกูลถั่วบำรุงดินต่างๆ การใส่ปุ๋ยบำรุงดิน ซึ่งอาจเป็นปุ๋ยคอก ปุ๋ยคอก ปุ๋ยพืชสดหรือปุ๋ยเคมี ซึ่งปุ๋ยเคมีที่แนะนำให้ใช้กับข้าวไร่คือ ปุ๋ย 16 – 20 - 0 อัตรา 20 - 25 กิโลกรัมต่อไร่ ใส่ระยะเวลาประมาณ 2 - 3 สัปดาห์หลังหยอดเมล็ด เมื่อข้าวเริ่มตั้งท้องควรใส่ปุ๋ยแอมโมเนียซัลเฟต (21 – 0 - 0) อัตรา 20 กิโลกรัมต่อไร่ โดยหว่านให้สม่ำเสมอทั่วแปลง

การป้องกันกำจัดวัชพืช

          โดยวิธีกล ใช้การดายหญ้าพร้อมกับการพรวนดินไปด้วย เมื่อข้าวงอกได้ 15 - 20 วัน และเมื่อข้าวอายุประมาณ 40 - 45 วัน และต้องเก็บเศษวัชพืชต่างๆ ออกจากแปลงด้วย

ข้อพึงระวัง ->