จักสานตะกร้าไม้ไผ่
โดย : นายพัด ศรีแก้ว วันที่ : 2017-03-10-12:39:32ที่อยู่ : บ้านเลขที่ 7 หมู่ที่ 10 บ้านหนองขาม ต.หนองพลวง อ.ประทาย จ.นครราชสีมา
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
การจักสานตะกร้าไม้ไผ่มีมานานแล้วและได้มีการพัฒนามาตลอดเวลาโดยอาศัยการถ่ายทอดความรู้จากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่ง เป็นการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านสามารถนำสิ่งที่มีอยู่ในชุมชนมาประยุกต์ทำเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน ซึ่งมีประโยชน์ในการดำรงชีวิต
วัตถุประสงค์ ->
1. เป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการจักสาน
2. อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ (ไม้ไผ่) ในชุมชน
3. เป็นการสร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างรายได้ ให้กับคนในชุมชน
4. เพื่อส่งเสริมให้คนในชุมชนใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
- ไม้ไผ่บ้าน
อุปกรณ์ ->
1. มีดสำหรับผ่าและตัด/มีดตอก
2.เชือก
3.คีมไม้
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1.การจักตอน แบ่งไม้ไผ่ออกเป็นชิ้นๆตาขนาดที่ต้องการ ใช้มีจักตอกเอาส่วนในออก จักในส่วนที่เหลือออกเป็นเส้นบางๆแล้วหลาวให้เรียบร้อยตากแดดให้แห้ง
2. การสาน เริ่มจากการก่อฐานด้านล่างด้วนเส้นตอกยืน(ตอก-ตั้ง)และตอกนอน(ตอกสาน) ที่มีขนาดกว้างเท่ากันทั้งเส้นตากปกติเมื่อสานเสร็จจะได้ตะกร้าที่มีฐานเล็กและค่อยบานขึ้นบริเวณปาก
3. การรมควัน เป็นขั้นตอนสุดท้ายของการสานเพื่อเพิ่มความแข็งแรง สวยงาม จะทำในวันที่ไม่มีลม ใช้ฟางพรมน้ำหมาดๆเป็นเชื้อเพลิงเพื่อให้เกิดควันมาก รมจนตะกร้ามีสีเหลืองเท่ากันทั้งใบ
4. การถักและพัน เมื่อสานตัวเรียบร้อย จะมีการผูกปาก พันขา ใส่ฐานและหูหิ้ว
5. หากต้องการเก็บไว้ใช้งานนาน ทาเล็กเกอร์เคลือบไม้ไผ่ทั้งด้านในและด้านนอกแล้วนำไปตากแดดให้แห้ง
ข้อพึงระวัง ->
1.การเตรียมไม้ไผ่ ให้เลือกลำต้นที่มีความตรง ลำปล้องยาว ผิวเรียบเป็นมัน หลังจากตัดออกมาจากกอ นำมาแช่น้ำตลอดทั้งลำเพื่อทำให้ไม้ไผ่มีความสดและป้องกันมด ปลวก มอด เจาะไช เมื่อจะนำมาใช้งานจึงตัดตามขนาดที่ต้องการมาผ่าออกแล้วนำไปจักเป็นตอกแล้วตากแดให้แห้ง
2. การสาน จะต้องรู้ว่าควรให้ลายสานแบบใด ช่างจักสานที่มีความชำนาญมากจะสามารถสานลายต่างๆ ได้อย่างรวดเร็ว และคล่องแคล่ว เป็นระเบียบ และสวยงาม