การทอผ้าด้าย
โดย : นางบุญมี คู่กระสังข์ วันที่ : 2017-03-31-11:24:11ที่อยู่ : 79 หมู่ที่ 1 ตำบลงิ้ว
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
ชาวบ้านหนองม่วงใหญ่ หมู่ที่ 1 ตำบลงิ้ว ประกอบอาชีพเกษตรกรรม คือ การทำนา เป็นส่วนใหญ่ และเมื่อหมดฤดูทำนา ก็จะใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ โดยการนำเอาภูมิปัญญาการทอผ้า ซึ่งเป็นการสืบทอดภูมิปัญญามาจากบรรพบุรุษ แต่เดิมนั้นแทบทุกครัวเรือนในหมู่บ้านจะปลูกหม่อนเลี้ยงไหม และทอผ้าไหมไว้ใช้ในครัวเรือนโดยใช้สีจากธรรมชาติและสีเคมี ซึ่งในปัจจุบันได้นำเอาภูมิปัญญาการทอผ้ามาประกอบเป็นอาชีพเสริม เพื่อสร้างรายได้ให้แก่คนในชุมชน โดยมีการประยุกต์โดยการนำเส้นด้ายมาเป็นวัตถุดิบหลักแทนเส้นใหม่ เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้าในด้านราคาเนื่องจากผ้าด้ายทอมือ มีราคาถูกกว่าผ้าไหม
วัตถุประสงค์ ->
1.เพื่อเป็นจุดเรียนรู้การทอผ้าด้าย
2.เพื่อเสริมสร้างทักษะการประกอบอาชีพ
3.เพื่อเป็นภูมิคุ้มกันในด้านรายได้ระดับครัวเรือน
4.เพื่อเป็นต้นแบบในการพัฒนาอาชีพเสริม
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1.ผ้าด้าย
อุปกรณ์ ->
1.กี่ทอผ้า 2. กระสวย 3. ไน
4. อัก 5. ฟืม 6. หลอด
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1. สืบเส้นด้ายยืนเข้ากับแกนม้วนด้ายยืน และร้อยปลายด้ายแต่ละเส้นเข้าในตะ กอแต่ละชุดและฟันหวี ดึงปลายเส้นด้ายยืนทั้งหมดม้วนเข้ากับแกนม้วนผ้าอีกด้านหนึ่ง ปรับความตึงหย่อนให้พอเหมาะ กรอด้ายเข้ากระสวยเพื่อใช้เป็นด้ายพุ่ง
2. เริ่มการทอโดยกดเครื่องแยกหมู่ตะกอ เส้นด้ายยืนชุดที่ 1 จะถูกแยก ออกและเกิดช่องว่าง สอดกระสวยด้ายพุ่งผ่าน สลับตะกอชุดที่ 1 ยกตะกอชุดที่ 2 สอดกระสวยด้ายพุ่งกลับ ทำสลับกันไปเรื่อย ๆ
3. การกระทบฟันหวี (ฟืม) เมื่อสอดกระสวยด้ายพุ่งกลับก็จะกระทบ ฟันหวี เพื่อให้ด้ายพุ่งแนบติดกัน ได้เนื้อผ้าที่แน่นหนา
4. การเก็บหรือม้วนผ้า เมื่อทอผ้าได้พอประมาณแล้วก็จะม้วนเก็บในแกนม้วนผ้า โดยผ่อนแกนด้ายยืนให้คลายออกและปรับความตึงหย่อนใหม่ให้ พอเหมาะ
6. การทอ ประกอบไปด้วยเส้นไหม ๒ ชุด คือ เส้นไหมยืน จะขึงไปตามความยาวผ้า อีกชนิดหนึ่งคือ เส้นไหมพุ่ง จะถูกกรอเข้ากระสวย เพื่อให้กระสวยเป็นตัวนำเส้นไหมพุ่งสอดขัดเส้นด้ายยืนเป็นมุมฉาก ทอสลับกันไปตลอดความยาวของผืนผ้า การสอดด้ายพุ่งแต่ละเส้นต้องสอดให้สุดถึงริมแต่ละด้าน แล้วจึงวกกลับมา จะทำให้เกิดริมผ้าเป็นเส้นตรงทั้งสองข้าง
7. การทอผ้าไหมเป็นขั้นตอนของการนำเส้นพุ่ง (ที่มีการสร้างลาย) ไปทอกับเส้นยืนโดยใช้กี่ทอผ้า ด้วยวิธีการสอดเส้นพุ่งให้ขวางไปกับเส้นยืนโดยการกระทบด้วยฟืมทอผ้าทีละเส้น ๆ จนกว่าจะได้ออกมาเป็นผืนผ้าซึ่งขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนที่ต้องใช้ความชำนาญ และความอดทนเป็นพิเศษ
ข้อพึงระวัง ->