ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

กรมการพัฒนาชุมชน  กระทรวงมหาดไทย ได้จัดฝึกอบรมโครงการสร้างสัมมาชีพชุมชน เพื่อสร้างงาน สร้างอาชีพให้กับครัวเรือนชุมชน โครงการส่งเสริมการเพาะเห็ด จึงเป็นโครงการที่ผ่านการคัดเลือกจากเวทีประชาคม แรงบันดาลใจมาจากการได้ศึกษาดูงานจากผู้ประสบผลสำเร็จ เหตุผลเพื่อให้เกิดอาชีพ และสร้างรายได้ให้กับครัวเรือนและเป็นแหล่งศึกษาดูงาน พัฒนาอาชีพ ของหมู่บ้าน / ชุมชนต่อไป ซึ่งเห็ดขอนขาวเป็นเห็ดที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ ตามขอนไม้ที่ผุผังในเขตป่าร้อนชื้น เช่น ไทย ลาว เขมร เวียดนาม และมาเลเซีย ปัจจุบันมีเกษตรกรหันมาสนใจการเพาะเห็ดขอนขาวมากขึ้น ตลอดจนการเพาะและการดูแลรักษาไม่ยุ่งยากเกินไป และเหมาะกับสภาพดิน อากาศของไทยเรา โดยเฉพาะภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพราะบางปีเพาะได้แม้กระทั่งในฤดูหนาว

วัตถุประสงค์ ->

-  เพื่อใช้เป็นแหล่งอาหาร ที่ปลอดภัยในชุมชน และเป็นการพัฒนาอาชีพนอกภาคเกษตรแบบยั่งยืน และมีรายได้ในหมู่บ้าน/ชุมชน

-  เพื่อให้ความรู้ด้านการเพาะเห็ดขอนขาวแก่สมาชิกครัวเรือนสัมมาชีพ

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

๑ขี้เลื่อยยางพารา  ๑๐๐ กก.

๒รำอ่อน ๑๐ – ๑๕ กก.

๓ปูนขาว  ๒ กก.

๔ยิปซั่ม  ๕ ขีด

๕ดีเกลือ ๔ ขีด

๖ภูไมท์  ๑  กก.

๗น้ำ  ๖๕ – ๗๕ % 

อุปกรณ์ ->

๑ เตาให้ความร้อน

 ๒ ถังนึ่ง

 ๓ ไม้ฟืน

กระบวนการ/ขั้นตอน->

กรมการพัฒนาชุมชน อบรมให้ความรู้วิทยากรปราชญ์ชุมชนคือ ครู ใหญ่ของหมู่บ้าน และมีการคัดเลือกเพื่อขยายผลทีมวิทยาปราชญ์ (ครูน้อย อีก ๔ คน) โดยให้ทีมวิทยากรปราชญ์สัมมาชีพ ๑ คนรับผิดชอบ ครัวเรือนเป้าหมาย ๔ ครัวเรือน ซึ่งจะมีครัวเรือนเป้าหมายสัมมาชีพรวมเป็น ๒๐ ครัวเรือน หลังจากคัดเลือกครัวเรือนสัมมาชีพครบ ๒๐ ครัวเรือนมีการประชุมคัดเลือกเพื่อกำหนดโครงการสาธิตและฝึกปฎิบัติอาชีพแก่ครัวเรือน โดยได้การสนับสนุนวัสดุในการสาธิตหมู่บ้านสัมมาชีพละ ๑๖,๐๐๐ บาท (หนึ่งหมื่นหกพันบาทถ้วน) ซึ่งครัวเรือนสัมมาชีพบ้าน หัวนาคำ เสนอโครงการส่งเสริมการเพาะเห็ดขอนขาว และแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบร่วมกันของสมาชิกครัวเรือนสัมมาชีพ เป็นขั้นตอนดังนี้

                                ขั้นตอนการผสมขี้เลื่อย

                เมื่อได้วัตถุดิบครบทุกอย่างคลุกเคล้าให้เข้ากันสุดท้ายนำน้ำมาผสมลงไป ให้พอเหมาะอย่าให้แฉะเกินไป บรรจุลงถุงพลาสติกอัดให้แน่น  ใส่ขอขวดพลาสติก ใส่สำลีปิดทับด้วยพลาสติกรัดด้วยยางรัด แล้วนำไปนึ่งในอุณหภูมิ ๑๐๐  องศา ใช้เวลา ๓ – ๔ ชั่วโมง  การจับเวลาควรจับหลังจากที่มีไอน้ำฟุ่งขึ้นมาเป็นเส้นตรง หลังจากนึ่งเสร็จแล้วปล่อยให้เย็นแล้วค่อยนำออกจากหม้อนึ่ง นำเข้าห้องเขี่ยเชื้อ

                                ขั้นตอนการเขี่ยเชื้อเห็ดขอนขาวลงถุงพลาสติก

                                นำขวดเชื้อเห็ดขอนขาวมาลนไฟที่ตะเกียงแอลกอฮอร์ ใช้เข็มเขี่ยเชื้อ ย่อยเชื้อให้ละเอียดนำไปเคาะลงถุงพลาสติกแต่ละถุงประมาณ  ๒๐-๓๐ เมล็ด   ขวดเชื้อ ๑ ขวด เขี่ยลงถุงได้ประมาณ  ๓๐-๓๕ ถุง ปิดสำลีแล้วปิดกระดาษ รัดด้วยยางรัดอีกทีให้มิดชิดนำไปเรียงกันไว้บนชั้นในโรงเรือนบ่มเชื้อ

                                การบ่มเชื้อเห็ดขอนขาว จะใช้ระยะเวลาบ่มประมาณ  ๓๕ – ๔๕ วันก่อนนำไปเปิดดอก โดยใช้เซฟวิน  ๘๕ ผสมน้ำฉีดพ่นทุกฯ  ๗  วัน

                                การเปิดดอกในโรงเรือน

                พอบ่มเชื้อครบ ๓๕ – ๔๕ วัน แล้วนำก้อนเชื้อไปวางไว้ในแฝงโรงเรือนที่เตรียมไว้ ใช้เซฟวิน ๘๕ ผสมน้ำรดหรือฉีดเพื่อใส่ก้อนเชื้อเห็ด  ทิ้งไว้  ๒ วัน หลังจากพ่นยาเรียบร้อยแล้ว วันต่อมาเข้าไปแกะกระดาษดึงสำลีออก แล้วใช้หางช้อนเช็ดด้วยแอลกอฮอร์ฆ่าเชื้อ แล้วเขี่ยเมล็ดข้าวฟ่างภายในปากถุงออกทุกถุง ให้เสร็จภายใน ๑-๒ วัน เสร็จแล้วทำความสะอาดบริเวณพื้นที่ภายในโรงเรือน จากนั้นรดน้ำให้ชุ่ม ๑  วัน  วันต่อมาถอดปลอกคอออกแล้วดึงต่อถุงพลาสติกให้เหยียดตรง แล้วใช้มีดกรีดปากถุงด้านล่าง โดยการกรีดเข้าหาตัวเอง รดน้ำวันละ  ๓  ครั้ง แล้วสังเกตว่าถุงใดมีดอกเห็ดออกดอกเป็นตุ่มงอกออกมาให้ใช้มีดโกนกรีดบริเวณไหล่ถุง โดยรอบออก ถ้าก้อนใหนยังไม่ออกดอกอย่ากรีดปล่อยไปเริ่อยฯ โดยรดน้ำวันละ  ๓  เวลา และก้อนใดออกดอกเต็มที่แล้วใช้มีดคมฯตัดส่งขายตลาดได้ อย่าพยายามดึงดอกเห็ดรุ่นแรกเพราะอาจทำให้หน้าก้อนเห็ดฟังได้

........ให้สังเกตถ้าโรงเรือนร้อนเกินไป  ดอกเห็ดจะมีขายาวไม่มีดอกหมวกเลย ควรระบายอากาศ โดยเปิดหน้าจั่ววันละ ๒-๓ ชั่วโมง

ข้อพึงระวัง ->

๑ การดูแลเรื่องการรดน้ำต้องให้สม่ำเสมอวันใหนฝนตกมากไม่ต้องรดน้ำ

๒ถ้าเห็ดขาเหลืองเอาหญ้าคาลงบางส่วนให้ร้อน ๒ – ๓ วันและลดการรดน้ำลงเหลือ ๒ –  ๓ ครั้งต่อวัน

  ๓ ถ้ามีแมลงรบกวน อย่าใช้ยาฆ่าแมลงฉีดพ่นดอกเห็ด ควรเก็บดอกเห็ดให้หมดเสียก่อนค่อยพ่นยาไล่แมลง

๔ไม่จำเป็นอย่าให้บุคคลอื่นเข้าไปในโรงเรือนเห็ด  อาจจะนำเชื้อโรคหรือแมลงเข้าสู่โรงเรือนได้