การจักสานกระติบข้าว
โดย : นางประนอม ปารีสร้อย วันที่ : 2017-03-28-15:45:07ที่อยู่ : บ้านเลขที่ 72 หมู่ที่ 11 ตำบลขามเฒ่า อำเภอเมืองนครพนม จังหวัดนครพนม
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
กลุ่มจักสานกระติบข้าวบ้านนาโดน หมู่ที่ 11 ตำบลขามเฒ่า อำเภอเมืองนครพนม จังหวัดนครพนม ก่อตั้งปี 2551 ประธานกลุ่มคนปัจจุบันคือ นางประนอม ปารีสร้อย มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นไว้ให้คงอยู่และเป็นการเพิ่มรายได้ให้กับครอบครัว ในระยะแรกๆ จะมีเฉพาะกลุ่มผู้สูงอายุที่ไม่สามารถไปทำการเกษตรได้และอยู่เลี้ยงลูกหลานที่บ้าน โดยจะทำในช่วงเวลาว่าง ต่อมามีพ่อค้าคนกลางมารับซื้อถึงหมู่บ้านและต้องการจำนวนมากสมาชิกจึงขยายออกไปสู่คนทุกเพศ วัย ระดมกันในครอบครัวช่วยกันสาน ทำให้เกิดเป็นกลุ่มอาชีพขึ้นในชุมชนสร้างชื่อเสียงสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังเกิดเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นให้กับลูกหลานได้สืบทอดต่อไป
วัตถุประสงค์ ->
เพื่อเป็นการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ใหม่จากเดิมเป็นเพียงกระติบข้าวจากต้นคล้ารูปทรงเดิม ๆ เปลี่ยนรูปแบบเป็นรูปหัวใจ เพิ่มลวดลายใหม่ ๆ และกระติบข้าวจากไม้ไผ่ที่มีตัวอักษร เพื่อเพิ่มยอดจำหน่ายและให้ตรงตามความต้องการของลูกค้า และมีการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นให้เป็นทุนทางวัฒนธรรม
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
- ไม้ไผ่
อุปกรณ์ ->
1. ไม้ไผ่บ้าน
2. ด้ายไนล่อน
3. เข็มเย็บผ้าขนาดใหญ่
4. กรรไกร
5. มีดโต้
6. เลื่อย
7. เหล็กหมาด (เหล็กแหลม)
8. ก้านตาล
9. เครื่องขูดตอก
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1. นำปล้องไม้ไผ่มาตัดหัวท้าย ตัดเอาข้อออก ผ่าเป็นซีกทำเส้นตอกกว้างประมาณ 2-3 ม.ม. ขูดให้เรียบและบาง
2. นำเส้นตอกที่ได้มาสานเป็นรูปร่างกระติบข้าว หนึ่งลูกมี 2 ฝา มาประกอบกัน
3. นำกระติบข้าวที่ได้จากข้อ (2.) มาพับครึ่งให้เท่า ๆ กันพอดี เรียกว่า 1 ฝา
4. ขั้นตอนการทำฝาปิด โดยจักเส้นตอกที่มีความกว้าง 1 นิ้ว สานเป็นลายตามะกอก และลายขัด
5. นำฝาปิดหัวท้ายมาตัดเป็นวงกลม มาใส่เข้าที่ปลายทั้งสองข้าง
6. ใช้ด้ายไนล่อน และเข็มเย็บเข้าด้วยกันรอบฝาปิดหัวท้าย
7. นำก้านตาลที่ม้วนไว้มาเย็บติดกับฝาล่าง ที่เป็นตัวกระติบข้าว
8. นำกระติบข้าวที่ได้ไปรมควันจากฟางข้าว เพื่อกันแมลงเจาะ และเพื่อความสวยงาม ทนทาน ไม่เกิดราดำ
9. นำไม้มาเหลาเป็นเส้นตอก กลมยาวเส้นผ่าศูนย์กลาง 2-3 ม.ม. ความยาวรอบ บางเท่ากับฝากระติบพันด้วยด้ายไนล่อน แล้วเย็บติดฝาขอบบน เพื่อความสวยงาม
10. เจาะรูที่เชิงกระติบข้าว ด้วยเหล็กแหลม 2 รู ให้ตรงข้ามกัน แล้วทำหูที่ฝาด้านบน ตรงกับรูที่เจาะเชิงไว้
11. ใช้ด้ายไนล่อนสอดเข้าเป็นสายไว้สะพายไปมาได้สะดวก จะได้กระติบข้าวที่สำเร็จเรียบร้อย สามารถนำมาใช้และจำหน่ายได้
ข้อพึงระวัง ->
การย้อมสีเลือกใช้เฉพาะสีธรรมชาติเท่านั้น เพื่อความปลอดภัยของผู้ซื้อ