เครื่องปั้นดินเผา
โดย : นายสมอน หัสอาด วันที่ : 2017-03-24-15:28:57ที่อยู่ : 23 บ้านกลาง หมู่ที่ 15 ตำบลโนนตาล
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
บ้านกลาง ตำบลโนนตาล อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม เป็นชุมชนที่ผลิตเครื่องปั้นดินเผาเพื่อขายเป็นอาชีพเสริมเพราะบ้านกลางเป็นพื้นที่ที่มีบ่อดินเหนียวที่หนองกุดค้าวแห่งเดียวในจังหวัดนครพนม โดยตอนแรกผลิตเป็นกิจการของครัวเรือน ซึ่งการทำเครื่องปั้นดินเผาเกิดจากภูมิปัญญาของชาวบ้านอย่างแท้จริง สำหรับการทำเครื่องปั้นดินเผามีการสืบทอดกันมานานนับได้ประมาณ ๑๕๐ ปี ซึ่งมีคนที่เริ่มทำเป็นคนแรกมีชื่อว่า ปู่ไห เป็นชาวอุบลราชธานี ที่ได้อพยพมาอยู่ที่บ้านกลางในสมัยนั้น และเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๔ ได้มีการรวมกลุ่มกันจัดตั้งกลุ่มขึ้นมาซึ่งมีสมาชิกทั้งหมด ๔๓ คน ในการรวมกลุ่มก็เป็นการต่อรองราคาสินค้า และที่มีนโยบายของรัฐบาลที่ต้องการให้เกิดสินค้า หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ คนในชุมชนก็เลยให้ความสนใจในเรื่องนี้ และชุมชนเองก็ให้ความสำคัญกับภูมิปัญญาที่ตนเองหรือชุมชนมีอยู่ จึงนำสินค้าด้านเครื่องปั้นดินเผามาเป็น สินค้า (OTOP) และได้รับการยอมรับ
วัตถุประสงค์ ->
เพื่อเป็นอาชีพเสริมสร้างรายได้แก่ชุมชน และครัวเรือนเป้าหมายการพัฒนา
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
ดินเหนียว
อุปกรณ์ ->
1. แป้นหมุน ใช้สำหรับขึ้นรูปแจกัน โอ่ง อ่าง หม้อ ครก ฯลฯ
2. เหล็กขูด หรือไม้ขูดใช้สำหรับตกแต่ง ขีด ปาด เขียนลวดลายบนภาชนะ
3. ผ้าคลุมดิน ใช้คลุมดินไม่ให้ดินแห้งแข็งเร็วก่อนกำหนด ขณะที่ผลงานยังไม่เสร็จ
4. น้ำสำหรับล้างมือและขึ้นรูปเพื่อให้ความเลื่อนง่ายต่อการขึ้นรูป
5. ไม้แกะสลัก ทำด้วยไม้ไผ่ ใช้สำหรับแกะสลักลวดลาย
6. ด้ายหรือลวด เอาไว้สำหรับตัดดินหรือตัดก้นของผลิตภัณฑ์หลังจากที่ขึ้นรูปเสร็จ
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1. นำดินที่สามารถนำมาทำเครื่องปั้นดินเผามาตากแดดให้แห้งแล้วนำเข้าเครื่องปดดิน
8. ตกแต่งลวดลายให้สวยงาม เศษดินที่ติดตามร่องลายตามซอกลายให้นำออกให้หมด
9. นำภาชนะที่แกะเรียบร้อยแล้วไปผึ่งในที่ร่มโล่ง โปร่ง ห้ามตากแดด เพราะจะทำให้ภาชนะที่ปั้นแตกร้าวได้
10. นำภาชนะแกะตกแต่งที่แห้งแล้วนำไปเข้าเตาเผา เผาด้วยอุณหภูมิประมาณ
800 ํc ถึง 1,000 ํc ใช้เวลาเผาประมาณ 7 วัน งานแต่ละชิ้นจะใช้เวลาประมาณ 22 – 25 วัน
11. ผลงานที่เผาเสร็จจะมีสีเนื้อดินเป็นสีส้ม อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของบ้านกลาง
ข้อพึงระวัง ->
ดินจะต้องเป็นดินเหนียวปราศจากวัชพืช หรือเศษกรวดทรายปนอยู่ในเนื้อดิน เนื้อดินต้องมีลักษณะเหนียว มีสีนวลปนเหลือง เนื้อดินจับเป็นก้อนแน่นไม่ร่วนซุยผสมด้วยทรายละเอียด ผสมนวดให้เนื้อดินกับทรายให้เข้ากัน