ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ทำไร่หมุนเวียนมาตลอด ได้มีหน่วยงานได้เขามาให้ความรู้ในการอยู่ร่วมกันกับป่า โดยได้สอนการปลูกพืชแบบผสมผสานให้

วัตถุประสงค์ ->

เพื่อลดรายจ่ายในครัวเรือน และเพิ่มรายได้

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

ตันไม้ยืนต้น ไม้ผล

อุปกรณ์ ->

จอบ ทอน้ำ PVC 

กระบวนการ/ขั้นตอน->

การปลูกพืชบนพื้นที่ลาดชันบนภูเขาสูงในภาคเหนือ ซึ่งเกษตรกรสามารถปฏิบัติได้ด้วยตัวเอง นักวิชาการเกษตรได้แนะนำแนวทางไว้ดังนี้

การใช้แถบไม้พุ่มบำรุงดินและการใช้แถบหญ้าแฝก มีขั้นตอนและวิธีการ ดังนี้

1. การเตรียมวัสดุอุปกรณ์

– อุปกรณ์ในการจัดทำแนวระดับ ได้แก่ ไม้เอ-เฟรม ซึ่งเกษตรกรสามารถจัดทำได้ในพื้นที่ และไม่ต้องใช้เงินลงทุนมากนัก

– วัสดุที่ใช้ทำแถบอนุรักษ์ ได้แก่ เมล็ดพันธุ์ และกล้าพันธุ์พืชที่ใช้ปลูกเป็นแถบขวางความลาดชันของพื้นที่ ในกรณีที่จะใช้แถบไม้พุ่มบำรุงดิน แนะนำให้ใช้ถั่วมะแฮะ กระถิน ถั่วมะแฮะนก หรือครามป่า ส่วนกรณีที่ใช้แถบหญ้า แนะนำให้ใช้หญ้ารูซี่หญ้าเซททาเรียหญ้าแฝก ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความต้องการของเกษตรกรที่จะนำไปใช้ประโยชน์อย่างอื่นด้วย และขึ้นอยู่กับแหล่งวัสดุว่ามีปริมาณที่เพียงพอหรือไม่

2. การจัดทำแถบพืชอนุรักษ์ดินและน้ำ

– กำหนดเส้นแนวระดับหรือแนวแถบพืช โดยการทำการปักหลักเพื่อแสดงแนวแถบพืชแต่ละแถบ จากพื้นที่ด้านล่างขึ้นไปสู่พื้นที่ด้านบน ซึ่งโดยปกติแล้ว แนะนำให้ปักหลักเป็นแนวตรงกลางแปลง ให้แต่ละหลัก หรือแต่ละแถบพืช ห่างกัน 3 เมตร ตามแนวดิ่ง

– การวางแนวระดับหรือวางแนวแถบพืช หลังจากกำหนดแนวแถบพืชหลักบริเวณกลางแปลง หรือบริเวณพื้นที่ที่เป็นตัวแทนของความลาดชันเรียบร้อยแล้วก็ทำการวางแนวระดับ จากจุดกลางแปลงออกไปทางซ้ายและขวา โดยใช้ไม้เอ-เฟรมและควรปักหลักตรงจุดที่ได้ระดับเป็นแนวไว้ให้ชัดเจน การวางแนวระดับ โดยการใช้ไม้เอ-เฟรม เริ่มจากเส้นฐานกลางแปลง โดยการวางไม้เอ-เฟรม ปรับขาข้างใดข้างหนึ่งจนลูกตุ้มถ่วงตรงกลาง จึงปักหลักตรงจุดที่ 1 และจุดที่ 2 แสดงว่า จุดที่ 1 และ 2 อยู่แนวระดับเดียวกันขยับไม้เอ-เฟรม และปักไม้หลักไปจนสุดพื้นที่ทั้ง 2 ด้าน ก็จะได้เส้นแนวระดับ

3. การปลูกแถบพืชอนุรักษ์ดินและน้ำ

– การเลือกใช้แถบไม้พุ่มบำรุงดิน เมื่อทำแนวระดับแล้ว ควรมีการเตรียมดินพอสมควร โดยใช้จอบสับดินเป็นร่องยาว โรยเมล็ดพืชตระกูลถั่ว การปลูกพืชตระกูลถั่วแนะนำให้ปลูกเป็นแถวคู่ ห่างกัน 50 เซนติเมตร เมื่อโรยเมล็ดเสร็จแล้ว ก็กลบดิน เกษตรกรสามารถเลือกปลูก โดยวิธีกระทุ้งหลุมปลูกก็ได้ โดยให้ระยะหลุมในแต่ละแถวห่างกัน 10-20 เซนติเมตร การผสมเมล็ดพืชตระกูลถั่วมากกว่าหนึ่งชนิด ก็สามารถกระทำได้เพื่อให้ได้แถบพืชอนุรักษ์ดินและน้ำ ที่ถาวรและมีประสิทธิภาพ เช่น การใช้กระถินผสมถั่วมะแฮะ ในอัตรา 1:1 ปลูกโรยเป็นแถวคู่เช่นเดียวกัน สำหรับการดูแลแถบไม้พุ่ม ให้ทำการตัดแต่งแถบไม้พุ่มทุกเดือน ในช่วงฤดูกาลปลูกพืช โดยตัดแต่งไม่ให้สูงเกิน 1 เมตร จากพื้นดิน และใช้เศษของพืชที่ตัดเป็นวัสดุคลุมบำรุงดินในพื้นที่ปลูกพืชระหว่างแถบไม้พุ่มบำรุงดินทั้งหมด

– การเลือกใช้แถบหญ้า ทำการเตรียมดินตามแนวระดับที่กำหนดไว้เช่นเดียวกัน ในกรณีที่ใช้หญ้าที่ปลูกจากเมล็ด เช่น หญ้ารูซี่หญ้าเซททาเรีย ก็ทำการหว่านให้เป็นแถบกว้างไม่เกิน 1 เมตร ส่วนในกรณีที่ใช้หน่อปลูก เช่น หญ้าบาเฮีย และหญ้าแฝก ก็ขุดหลุมตามคำแนะนำ การดูแลรักษาแถบหญ้า ควรตัดแต่งทุกเดือนเช่นกัน ในช่วงฤดูปลูกพืช และใช้เศษพืชเป็นวัสดุคลุมบำรุงดิน หรือนำไปใช้ประโยชน์อย่างอื่นตามต้องการ เช่น นำไปเลี้ยงสัตว์ หรือทำปุ๋ยหมัก เป็นต้น

ข้อพึงระวัง ->

-