การย้อมด้ายด้วยสีธรรมาชาติ
โดย : นางแก้ว จันทร์แก้ว วันที่ : 2017-03-04-16:21:30ที่อยู่ : 44 หมู่ที่ 9 ตำบลบ่อแก้ว อำเภอสัเมิง จังหวัดเชียงใหม่
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
ปัจจุบันผ้าทอมีการย้อมด้วย สีสังเคราะห์มากขึ้น เพราะสามารถให้สีสันที่สดใสและผลิต สีผ้าได้ตรงตามความต้องการ กรรมวิธีการย้อมรวดเร็วไม่ยุ่งยาก แต่เป็นที่ทราบกันดีว่าสีสังเคราะห์บางสีอาจเป็นสีเอโซที่มี สารอะโรมาติกเอมีนที่เป็นอันตรายซึ่งเมื่อเข้าสู่ร่างกายจะถูก เปลี่ยนรูปได้เป็นสารที่สามารถทำให้มีปฏิกิริยากับเซลล์แล้วนำ ไปสู่การเริ่มต้นของการเกิดเป็นเซลล์มะเร็ง ซึ่งเป็นอันตรายต่อ สุขภาพทั้งตัวของผู้ผลิตเองและผู้ที่ใช้ผ้าทอ การย้อมสีด้วยวัสถุธรรมชาติจึงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด และปลอดภัยที่สุด
วัตถุประสงค์ ->
เพื่อเผยแพร่กระบวนการ ขั้นตอน และวิธีการการย้อมด้ายด้วยสีธรรมาชาติ เพื่อลดต้นทุน และสารเคมี
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1. เส้นด้ายที่ได้จากการปั่นฝ้าย
2. เปลือกไม้ธรรมชาติ เช่น ขนุน มะตูม ฯลฯ
อุปกรณ์ ->
1. หม้อสะแตนเลส หรือหม้อทองเหลืองสำหรับต้ม
2. เกลือ
3. สบู่เทียม
4. สารส้ม
5. โซดาแอ๊ส
6. น้ำ
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1. เตรียมฝ้ายที่จะใช้ย้อม 5 กิโลกรัม
2. กำจัดไขมันฝ้ายก่อนต้มโดยใส่สบู่เทียม 2 ช้อนโต๊ะและโซดาแอ๊ส 2 ช้อนโต๊ะโดยการล้างผสมกับน้ำเปล่า 100 ลิตร/ครั้ง
3. เตรียมการย้อม ตามสีที่ต้องการที่จะย้อม
4. นำฝ้ายลงไปต้มกับเปลือกไม้ธรรมชาติที่เตรียมไว้ แล้วนำเกลือและสารส้มใส่ลงไปอย่างละ 2 ช้อนโต๊ะเพื่อให้สีติดทนนานต้มนานทิ้งไว้ประมาณ 2 ชั่วโมง
5. เมื่อย้อมฝ้ายเสร็จแล้วนำฝ้ายที่ย้อมได้มาล้างน้ำให้สะอาด อีกครั้ง (ถ้าต้องการให้สีฝ้ายเข้มมากกว่าเดิมหลังจากล้างน้ำเสร็จให้นำกลับไปต้มซ้ำ อีกครั้งจนกว่าจะได้สีเข้มตามความที่ต้องการ)
ข้อพึงระวัง ->
เปลือกไม้ที่นำมาต้มควรมีขนาดเล็ก สีจะออกมามากกว่าเปลือกอันใหญ่