ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ปลาร้าบอง/แจ่วบอง จัดเป็นอาหารพื้นบ้านของชาวอีสานที่เป็นต้นตำรับทำกันมาตั้งแต่สมัยโบราณตามวัฒนธรรมอีสานที่ทำปลาร้าบองสำหรับรับประทานกับข้าวเหนียว ทั้งในยามที่อยู่บ้านหรือออกทุ่งนา ซึ่งสามารถทำได้ง่าย พกพาง่าย เพียงขนาดสองสามช้อนก็ทำให้อิ่มได้

วัตถุประสงค์ ->

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

ส่วนผสม
1. ปลาร้า 0.5 กิโลกรัม
2. ข่า 3 หัว
3. หัวตะไคร้ 5 หัว
4. กระเทียม 5 หัว
5. หอมแดง 10 หัว
6. พริกป่น 2 ทับพี
7. มะขามเปียก 2 ช้อน
8. ใบมะกรูด 15 ใบ
9. มะเขือเทศ 3 ลูก
10. ผงชูรส 2 ช้อน

อุปกรณ์ ->

กระบวนการ/ขั้นตอน->

วิธีการทำ
1. นำตัวปลาร้ามาสับให้ละเอียด ซึ่งอาจสับทั้งตัวโดยไม่นำก้างออก (อีสานนิยมทำ) หรือนำมาเลาะเอาก้าง และกระดูกออกก่อนแล้วค่อยสับ
2. เตรียมเครื่องเทศต่างๆ ได้แก่
– นำตะไคร้ กระเทียม หอมแดง และมะเขือเทศมาอิงไฟให้ร้อน ก่อนซอยให้เป็นแผ่นบางๆ แล้วตำบดให้ละเอียด ส่วนมะเขือเทศยังไม่ต้องตำ ให้ฝานเป็นชิ้นเล็กๆหรืออาจตำผสมด้วย แต่ให้ตำทีหลังที่เครื่องเทศอื่นละเอียดแล้ว
– ใบมะกรูดซอยเป็นฝอยเล็กๆ
– มะขามเปียกนำมาแช่น้ำประมาณ 3 ช้อน
3. นำเครื่องเทศที่ซอยไว้คลุกผสม ร่วมกับพริกป่น ผงชูรส และมะเขือเทศ ส่วนใบมะกรูดอาจคลุกผสมพร้อมหรือใช้โรยหน้าก็ได้ ซึ่งจะได้ปลาร้าบองสับพร้อมรับประทาน

ข้อพึงระวัง ->

ชนิดปลาร้าบอง/แจ่วบอง ตามลักษณะปลาร้าที่ใช้
1. ปลาร้าบองสับ
เป็นปลาร้าบองที่นำตัวปลาร้ามาสับให้ละเอียด ก่อนนำคลุกหรือตำผสมกับเครื่องเทศ ซึ่งสามารถใช้ได้ทั้งปลาร้าที่มีขนาดใหญ่ และปลาร้าขนาดเล็ก แต่ส่วนมากมักเป็นปลาร้าที่เป็นตัวขนาดกลางถึงใหญ่
2. ปลาร้าบองตัว
เป็นปลาร้าบองที่นำทั้งตัวปลาร้ามาคลุกผสมหรือตำกับเครื่องเทศ โดยไม่มีการสับตัวปลาร้าให้ละเอียด ทั้งนี้ ปลาร้าบองชนิดนี้ นิยมใช้ปลาร้าที่เป็นปลาขนาดเล็ก และชาวอีสานนิยมทำเฉพาะปลาร้าบองดิบ ไม่นิยมทำสุก