ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

ผักหวาน เป็นพืชที่ใช้ยอดเป็นอาหาร นิยมนำมาทำแกงผักหวาน มีรสชาติอร่อย แต่ก่อนมีมากขึ้นตามป่าเขา เมื่อถึงหน้าแล้ง จะแตกยอดออกมา เมื่อมีคนนิยมนำมาทำเป็นอาหารมาก ทำให้มีราคาแพง จึงได้ทดลองนำเมล็ดมาปลูกในพื้นที่เรือก สวน ไร่นา รวมทั้งการขุดต้นจากป่ามาปลูก จึงทำให้ต้นผักหวานในป่าลดจำนวนลง  จึงได้เรียนรู้และพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่อง

วัตถุประสงค์ ->

1. เพิ่มรายได้ให้ครัวเรือน

2.เพิ่มอาหารให้ชุมชน

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

-          ลูกผักหวานสุงอม 1 กิโลกรัม จะได้ประมาณ 110  ลูก

-          แกลบเผา 2 กระสอบ

-          ดินปลูก (ดินกรวดปนทราย) 

-          ยาป้องกันเชื้อรา

-          ปุ๋ยคอก

-          ปูนขาว

อุปกรณ์ ->

-          จอบ

-          ถุงเพาะขนาด 5x8

-          กระสอบป่านเก่า

-          ตาข่ายพรางแสง

-          กะบะเพาะเมล็ด ขนาด 1x 2 เมตร

กระบวนการ/ขั้นตอน->

การเพาะเมล็ด

-          การเตรียมเมล็ดพันธ์ เมื่อได้ลูกผักหวานที่สุกงอมแล้ว ให้นำมาคั้นเอาเปลือกและเน้อออกให้หมดเกลี้ยง ล้างให้สะอาด แล้วคลุกด้วยยากันเชื้อรา นำมาผึ่งลมในที่ร่มประมาณ 2-3 วัน

-          การเตรียมกะบะเพาะ ทำกระบะ หรือแปลงเพาะกล้า ในที่ร่มรำไร ขนาดตามปริมาณเมล็ดผักหวาน นำแกลบเผามาเป็นวัสดุเพาะ เพราะมีคุณสมบัติในการอุ้มน้ำ และร่วนซุย เกลี่ยให้เมอกันทั่วแปลงเพาะ ให้แกลบเผามีความหนาอย่างน้อย 10 เซนติเมตร

-          นำเมล็ดผักหวานที่เตรียมไว้วางลงบนวัสดุเพาะ ในลักษณะตะแคง ให้ห่างกันประมาณ 1-2 เซนติเมตร โรยด้วยแกลบเผาทับ ให้มีความหนาประมาณ 5 เซนติเมตร

-          คลุมแปลงด้วยกระสอบป่าน หรือผ้าหนาๆ  รดน้ำให้ชุมอยู่เสมอ

-          เมื่อครบสิบวันเมล็ดจะเริ่มงอก โดยแทงรากออกมายาวประมาณ 1-2 เซนติเมตร

-          การเตรียมถุงเพาะ นำดินปนกรวดที่เตรียมไว้มากรอกใส่ถุงให้เต็มถุง ตั้งไว้ในที่ร่มรำไร พื้นที่วางหรือตั้งถุงควรเป็นพื้นซีเมนต์ หรือปูด้วยผ้าพลาสติกหนา เพื่อป้องกันการแทงรากลงในดิน 

-          นำเมล็ดที่งอกแล้วมาปลูกลงในถุงเพาะที่เตรียมไว้ ถุงละ 1-2 เมล็ด  เมื่อได้อายุ  1- 2 เดือนสามารถนำไปปลูกในแปลง หรือจำหน่ายได้

การปลูกผักหวานในแปลงปลูก

-          แปลงปลูกผักหวาน ควรทำการปลูกพืชให้ร่มเงาไว้ก่อน เช่น ต้นตะขบป่า ต้นแคบ้าน มะขามเทศ เพราผักหวานจะเติบโตในที่มีร่ม โดยอาศัยร่มเงาจากไม้อื่น

-          การเตรียมหลุมปลูก ขุดหลุมขนาด 40 x 40 เซนติเมตร ห่างกันประมาณ  2  เมตร  ทำการคุกปุ๋ยคอก กับปูนขาวให้เข้ากันรดน้ำให้ชุมทิ้งไว้อย่างน้อย 7 วัน

-          นำต้นกล้าผักหวานที่เตรียมไว้ในถุง มาปลูกลงในหลุมปลูกที่เตรียมไว้ รดน้ำให้ชุมอยู่เสมอ หากไม่มีร่มไม้ต้องหาตาข่ายพรางแสงมาทำเป็นร่มเงาให้ อย่างน้อย  1  ปี โดยตัดตาข่ายขนาด 50x50 เซนติเมตรคลุมหลุมปลูกสูงจากพื้นประมาณ 40  เซนติเมตร

ข้อพึงระวัง ->

-          การเพาะเมล็ด ต้องทำให้เร็วที่สุดหลังจากได้ผลสุกของผักหวานมา อย่าทิ้งไว้นาน และต้องเอาเนื้อและเปลือกของลูกผักหวานออกให้เกลี้ยงหมด เพราะหากทำไม่ถูกวิธี เมล็ดผักหวานจะมีอัตราการงอกต่ำ

-          ในการย้ายกล้าจากแปลงเพาะสู่ถุงเพาะ หรือจากถุงเพาะสู่หลุมปลูก ต้องทำอย่างระวัง อย่าทำให้รากอ่อนขาด เพาะจะทำให้การเจริญเติบโตช้า

-          การปลูกควรปลูกด้วยกล้าผักหวานที่มีอายุไม่เกินสองเดือน ถ้าจะให้ผักหวานเติบโตดีควรปลูกด้วยกล้าที่ยังไม่แทงยอด รากยังไม่ยาว การกระทบกระเทือนในระหว่างขนย้ายมีน้อย