การทอผ้ากี่กระทบ
โดย : นาง สุกัญญา ขันโท วันที่ : 2017-04-18-10:29:59ที่อยู่ : 41 หมู่ที่9 ตำบลแม่ลาหลวง อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
วัฒนธรรมการทอผ้าเป็นวิถีการดำเนินชีวิตของผู้คนในชุมชนชาวไทย ซึ่งสืบทอดต่อกันมาหลายช่วงอายุคน เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่เราควรอนุรักษ์ไว้ จึงเป็นแรงบันดาลใจให้ดิฉันสนใจ และคิดที่จะรักษาอนุรักษ์ไว้ จนได้หาวิธีการศึกษาและเรียนรู้ ที่จะสานต่อสืบทอดให้กับคนรุ่นหลังต่อไป
วัตถุประสงค์ ->
1. เพื่อเป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณี
2. เพื่อสร้างรายได้ให้ให้ครัวเรือน และชุมชน
3. เพื่อเชื่อมความสามัคคีในกลุ่มชุมชน
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
1. เส้นฝ้าย
อุปกรณ์ ->
1. เผี่ยนสำหรับใช้ปั่นเส้นฝ้าย
2. กี่ไม้
3. ฟืม
4. กระสวย
5. กระบอกกระป๋องที่ใช้สำหรับพันเส้นฝ้าย
6. ไม้รางแขวนเส้นด้าย
7. ไม้หลักสำหรับไว้ใช้พันตอนเดินเส้นด้าย
8. ไม้แบนๆ ที่ตรงปลายลักษณะคล้ายตาขอไว้สอดรอยรูฟืม
9. แปรงใช้หวีเส้นฝ้าย
กระบวนการ/ขั้นตอน->
ขั้นที่1. เลือกสีฝ้ายก่อนที่จะทำผ้าออกมาเป็นตัวสำหรับใช้ทำอะไร การเลือกสี เลือกลักษณะของฝ้ายให้เหมาะกับชิ้นงาน
ขั้นที่2. นำด้ายมาใส่ “กวง” ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่เอาด้ายเป็นหัวมากางในอุปกรณ์นี้ เพื่อที่จะดึงด้ายออกมาพันตรงกระป๋องลักษณะที่เป็นทรงกระบอกกลม
ขั้นที่3. นำฝ้ายที่เราดึงมาพันตรงกระป๋อง ตามจำนวนที่เราต้องการว่าเราจะทำฝ้ายหน้ากว้างมากน้อยเพียงใด
ขั้นที่4. จะเป็นขั้นตอนเดินเส้นด้ายให้นำเส้นดายมาพาดตรงไม้ราวที่มีห่วงแขวนเส้นด้าย แล้วจะมีอุปกรณ์ที่มีไม้เป็นหลักเพื่อตอนเดินด้าย แล้วนำเส้นด้ายมาคล้องไว้ จะเอากี่หลบ (ความกว้าง) ของหน้าผ้าที่เราต้องการ แล้วตัวต้องการจะเดินด้วยเป็นจำนวนให้ได้ชิ้นงานเยอะก็เพิ่มเที่ยวการเดินด้ายให้มากรอบ
ขั้นที่5. นำด้ายที่เราเดินเสร็จเรียบร้อยแล้ว มาร้อยสอดเข้าที่รูฟืมที่เตรียมไว้ หลังจากสอดรูฟืมเสร็จ ก็นำด้ายอีกส่วนหนึ่งที่เราเตรียมเป็นด้ายสำหรับใส่ในกระสวยนำมาพุ่งตอนทอ
ขั้นที่6. นำด้ายที่ร้อยรุฟืมเสร็จแล้ว นำมาพาดตรงกี่ที่เราเตรียมไว้ จะเก็บเขาซึ่งเป็นการเอาเส้นด้ายอีกส่วนหนึ่ง มาช้อนเก็บเพื่อที่จะทำให้เส้นด้ายที่เราจะทอมีช่องและนำไม้สำหรับจะใช้ใส่ที่เท้าเหยียบซ้าย ขวา
ขั้นที่7. เวลาทอ ก็นำกระสวยที่มีด้ายพุ่งรอดไป-มา สลับกัน การเหียบไม้ซ้าย-ขวา จนเสร็จตลอดแนวผ้าที่เดิน และขึงไว้
ข้อพึงระวัง ->
ขบวนการทุกขั้นตอนต้องทำเป็นระบบ ต้องใช้ความละเอียดอย่าทำแบบรีบๆ จนทำผิดขั้นตอน ถ้าจะต้องได้มาแก้ไขนั้นมันจะเป็นเรื่องที่ยุ่งยากและเป็นการทำให้เสียเวลา เช่น การสอยรูฟืมพยายามอย่าข้ามช่อง การขึงฝ้ายตอนทอบนกี่อย่าตึงหรือหย่อนเกินไป