สวิง
โดย : นายบุญตา มีทรัพย์ วันที่ : 2017-07-07-13:53:55ที่อยู่ : 60 ม.7 บ.เดือยไก่ ต.หนองเหล่า
ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->
สวิงตักปลา เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่มีมาช้านานชั่วอายุคน โดยเฉพาะคนเฒ่าคนแก่ในสมัยก่อนคนเฒ่าคนแก่ได้ใช้ภูมิปัญญาของตนเองในการสานสวิง โดยสวิงจะมีความถี่หรือห่างขึ้นอยู่กับผู้สานเอง คนเฒ่าคนแก่ในสมัยก่อนจับวงนั่งพูดคุยกันเล่าเรื่องราวต่าง ๆ นา ๆ ในอดีต แต่ในมือนั้นยังสานสวิงอยู่ ซึ่งใช้เชือกไนล่อนเส้นเล็กในการสานสลับกันไปมา เพราะถ้าไม่มีความชำนาญหรือไม่มีประสบการณ์แล้ว จะทำไม่ได้ในบ้านแต่ละหลังในชนบทห่างไกล จะมีสวิงแขวนไว้ข้างบ้านตนเองเกือบทุกหลังค่าเรือน เพราะเป็นเครื่องมือในการหากุ้ง,หอย,ปู,ปลา
วัตถุประสงค์ ->
อนุรักษ์ภูมิปัญญา และเสริมรายได้ให้แก่ครัวเรือน
วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->
2.1.1 ด้ายลอนเทียมคบ 4 และคบ 6
2.2.2 ไม่ก่อ (ไม้ไผ่เหลาเป็นเส้นเล็กยาวประมาณ 6 นิ้ว)
2.2.3 ไม้สาน (ไม้ไผ่เหลาเป็นเส้นเล็กยาวประมาณ 6 นิ้ว)
2.2.4 ไม้ดาม (ไม้ไผ่เหลากลมยาว 7 นิ้ว)
2.2.5 ขอบใน (ไม้ไผ่เหลากลมเล็กยาว 53 นิ้ว)
2.2.6 ขอบนอก (เถาวัลย์เหลาเปลือกออก)
2.2.7 ตะปูนิ้ว2.2.8 กระดาษทราย
2.2.9 ตอกไม้ไผ่
อุปกรณ์ ->
จีม,มีดตอก และค้อน
กระบวนการ/ขั้นตอน->
1.นำด้ายใส่จีม
2.นำไม้ก่อ จำนวน 2 เส้นมาวางเรียงคู่กัน แล้วน้ำด้ายคบ หรือคบ 6 มาขึ้นรูปความยาว 15 ตา เป็นรูปสี่เหลี่ยม (ฐานสวิง)
3. นำจีมที่ใส่ด้ายเรียบร้อยแล้ว มาสานต่อจากฐานสวิง โดยเริ่มจากมุมใดมุมหนึ่งสานลงตาสวิงจำนวน 2 ขาเฉพาะมุมสวิงเท่านั้นนอกนั้นให้สานตาสวิงตามปกติ ประมาณ 10 แถว
4. การเปลี่ยนไม้สานโดยสอดเข้าแทนไม้ก่อแล้วสานต่อไปอีก 22 แถว
มุมสวิงให้สานลง 2 ขาเหมือนเดิม
5. การเปลี่ยนไม้ดาม โดยสอดเข้าแทนไม้สาน แล้วสานต่อไปอีก 1 แถว เสร็จแล้วมัดปลายด้ายให้แน่น
6. สวิงที่สานเสร็จที่ยังไม่เข้าขอบ
7. การเข้าขอบสวิงต้องเข้าขอบในก่อนโดยนำขอบในมาสอดตามตาสวิง
สอดทีละตาจนครบทุกตา เสร็จแล้วจัดตาสวิงให้เป็นระเบียบตามแนววงกลม
โดยปลายขอบในแต่ละด้านให้สอดเข้าในตตาสวิง
8. การเข้าขอบในเสร็จ
9. การเหลาขอบนอกสวิง นำมีดตอกมาเหลาเปลือกเถาวัลย์ออก นำมาขด เป็นวงกลม ปลายไม้สองข้างให้เหลาบางๆ นำมาแนบใส่กัน แล้วนำตะปูตอก 4 ดอก ตอกตามไม้ที่แนบกัน
10.นำกระดาษทรายมาขัดขอบสวิงเพื่อให้ผิวเรียบ
11.นำขอบนอกที่ขัดเรียบร้อยมาแนบกับขอบใน
12. นำตอกมามัดยึดขอบทั้งสองไว้ ชั่วคราว โดยมัดให้แน่นและมัดให้รอบสวิง ระยะห่างพอประมาณ
13.นำตะปูมาตอกขอบในให้ทะลุถึงขอบนอกเพื่อยึดขอบทั้งสองให้ติดกัน ตอกระยะห่างประมาณ 5 ตาต่อตะปู 1 ดอก จนรอบสวิงเสร็จแล้วนำตอกที่มัดออก แล้วดึงฐานสวิงยืดออกเพื่อให้ตาสวิงขยายสม่ำเสมอ เป็นการเสร็จขั้นตอนในการทำสวิง
ข้อพึงระวัง ->
ใช้ด้ายลอนเทียม ขอบสวิงทำจากเถาวัลย์ (เครือไส้ตัน ภาษาท้องถิ่น) นำมาลงลายโดยการรมควัน