ความรู้สัมมาชีพชุมชน

เทคนิคการทอเสื่อผือและเสื่อกก

โดย : นางประครอง มีคุณ วันที่ : 2017-07-31-09:06:16

ที่อยู่ : 23 บ้านแสงน้อย หมู่ท่ี 7 ตำบลนาคำใหญ่

ความเป็นมา / แรงบันดาลใจ / เหตุผลที่ทำ ->

การทอเสื่อกก เสื่อผือ  เป็นภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่น  ที่นำเอาต้นกก/ผือมาแปรสภาพให้เป็นเส้น ย้อมสี  แล้วสานทอให้เป็นแผ่นผืน  เพื่อนำมาใช้ปูลาดรองนั่งหรือนอน  หรือทำธุรกรรมต่างๆ  ตลอดจนทำพิธีกรรมทางศาสนาและความเชื่อ
          เสื่อกก เสื่อผือ เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีใช้กันอยู่ทั่วไปทั้งในประเทศหรือต่างประเทศ  ทั้งนี้เพราะต้นกก/ผือ เป็นพืชธรรมชาติที่ขึ้นอยู่ทั่วทุกภูมิภาค และภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นที่นำต้นกก/ต้นผือ มาแปรสภาพก็มีลักษณะคล้ายกัน หรือได้อิทธิพลทางความคิดจากกันและกัน ทำให้เสื่อกก เสื่อผือ ถูกจัดได้ว่าเป็นปัจจัยจำเป็นอย่างหนึ่ง  ต่อการดำรงชีวิตของผู้คนในชุมชนทั้งในอดีตและปัจจุบัน

วัตถุประสงค์ ->

1.  เพื่อใช้ทรัพยากรที่มีในท้องถิ่นให้เกิดประโยชน์

2.  เพื่อใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์

3.  เพื่อสร้างรายได้ให้เกิดขึ้นโดยการทำเป็นอาชีพเสริม

4.  เพื่อเป็นการอนุรักษ์แนวคิดด้านการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นให้ดำรงไว้คู่ชุมชน

��อกก เสื่อผือ ถูกจัดได้ว่าเป็นปัจจัยจำเป็นอย่างหนึ่ง  ต่อการดำรงชีวิตของผู้คนในชุมชนทั้งในอดีตและปัจจุบัน

วัตถุดิบ (ถ้ามี) ->

1.ต้นกก หรือต้นผือ

อุปกรณ์ ->

1. กรรไกร                           2. กกหรือไหล

3. เชือกไนลอนหรือเชือกเอ็น       4. ฟืมทอเสื่อ 1 เมตร    5. โฮมทอเสื่อ กว้าง 1 เมตร ยาว 2 ม.

6. ไม้สอดกก                        7. สียอมกก

��นให้ดำรงไว้คู่ชุมชน ��อกก เสื่อผือ ถูกจัดได้ว่าเป็นปัจจัยจำเป็นอย่างหนึ่ง  ต่อการดำรงชีวิตของผู้คนในชุมชนทั้งในอดีตและปัจจุบัน

กระบวนการ/ขั้นตอน->

1  การสอยต้นกก/ต้นผือ

            1.  ตัดต้นกกสดต้นผือสด

            2.  คัดเลือกต้นกก/ต้นผือที่มีขนาดเท่ากันไว้ด้วยกัน

            3.  นำต้นกกหรือผือที่คัดแล้วมาสอยเป็นเส้นเล็กโดยใช้มีดปลายแหลมคม(มีดแกะสลัก)

            4.  นำเส้นกก/ผือ ที่สอยแล้วมาผึ่งแดด ให้แห้ง(ถ้าเป็นไปได้ต้องเป็นแดดที่กล้าจัด)

            5.  นำเส้นกก/ผือที่ตากแห้งแล้วมากมัดเป็นมัด ๆ รอการย้อมสี

 

2.  การย้อมสี

            1.  เลือกซื้อสีสำหรับย้อมกกสีต่าง ๆ ที่มีสีสันสวยงาม  เช่น สีแดง  สีชมพู  สีเหลือง  สีม่วง   สีดำ  สีเขียว เป็นต้น

            2.  ก่อไฟโดยไฟที่ใช้ต้องสม่ำเสมอ

            3.  นำปี๊ป หรือกระทะใส่น้ำพอประมาณท่วมเส้นกก/ผือนำมาตั้งบนเตารอให้น้ำเดือด

            4.  พอน้ำเดือดก็นำสีที่เลือกมาเทลง

            5. นำเส้นกกที่คัดเลือกแล้วลงย้อมจนเพียงพอที่จะใช้ในการทอ

            6.  นำเส้นกกที่ย้อมสีแล้วลงล้างในน้ำเปล่าแล้วนำไปตากแดดที่จัดจนแห้ง

            7.  นำเส้นกกที่ย้อมสีตากแห้งแล้วมากเก็บมัดรวมกัน โดยแยกเป็นสี แต่ละสี

3  การทอเสื่อกกลายขิด  ลายพื้นบ้าน

            1.  กางโฮงที่ทำสำเร็จรูปแล้วมากาง  (โฮงที่ใช้ขนาดทอคนเดียว)

            2.  นำเชือกในลอนสำหรับทอเสื่อมาโยงใส่ฟืมจนเสร็จ

            3.  ฟืมที่ใช้ต้องมีขนาดเท่ากับเส้นกกและฟืมแต่ละฟืมก็อาจจะใช้ทอลายไม่เหมือนกัน

 4.  นำเส้นกก/ผือที่ย้อมสีตามจนแห้งแล้วนำมาทอเสื่อลายขิดตามต้องการซึ่งมีหลายลายด้วยกัน         

            5.  นำเส้นกก/ผือที่สอยและย้อมสีแล้วเลือกว่าจะใช้สีใดบ้างที่จะทอเสื่อ

            6.   เลือกลายแล้วเริ่มทอจนเป็นแผ่น

            7.  พอทอเสร็จก็ตัดแล้วหลังจากนั้นก็นำไปตากแดดเพื่อให้สีไม่ออก

            8.  หลังจากนั้นก็นำมาเก็บในที่ร่ม

 

ข้อพึงระวัง ->

1.ในขั้นตอนการตากและการย้อมสีต้องตากให้มั่นใจว่าเส้นกก แห้งทั้งหมดแล้ว เพราะถ้า กกไม่ไม่แห้งอาจจะทำให้เกิดเชื้อราได้

2.ในขั้นตอนการทอเสื่อต้องใช้ความละเอียดและปราณีตเนื่องจากถ้าขั้นตอนใดผิดเพี้ยนไปแล้วนั้นอาจทำให้ลายเสียหายไปทั้งหมด

เว็บไซต์สัมมาชีพชุมชนจังหวัดอุบลราชธานี
กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

โทรศัพท์ :
Email :
ที่อยู่ :

เกี่ยวกับเรา